شهروند| جانکری در روز گذشته عازم خاورمیانه شد تا به رایزنی درخصوص تشکیل ائتلافی گسترده برای مبارزه با تروریستهای داعش بپردازد. سفر وزیر امورخارجه آمریکا به خاورمیانه در آستانه سخنرانی سرنوشتساز امروز باراک اوباما صورت گرفت. رئیسجمهوری آمریکا وعده دادهاست که در این سخنرانی استراتژی جامعی را برای مقابله با تروریستهای داعش ارایه دهد که جنایتهایشان در عراق و سوریه هر روز جان بیگناهان بسیاری را میگیرد.
مبارزات ارتش عراق برای به دستآوردن مناطق ازدسترفته سنینشین در شمال و غرب این کشور که در ماه ژوئن به دست داعش افتاد و همچنین تلاشهای آمریکا برای تعامل با دولتهای اهل سنت در منطقه تحتتأثیر سیاستهای فرقهای این کشورها قرار گرفتهاست. روابط عربستانسعودی و دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس با دولت بغداد تیره و تار است و هر کدام دیگری را به خاطر پیشرویهای داعش مورد سرزنش قرار میدهد. اما در روز دوشنبه و پس از ماهها کشمکش، سرانجام حیدر العبادی، نخستوزیر جدید عراق موفق شد دولت خود را تشکیل دهد؛ دولتی که به اعتقاد واشنگتن «این پتانسیل را دارد تا همه جوامع عراق را با یکدیگر متحد کند». کری دولت جدید عراق را «نقطه عطفی بزرگ» در راستای اتحاد شیعیان و اهل سنت میداند که مانع گسترش نفوذ داعش در مناطق سنینشین خواهد شد. کری پس از توقفی کوتاه در اردن راهی عربستان خواهد شد تا در مذاکراتی 2روزه با وزرای خارجی شرکت کند؛ مذاکراتی که با محوریت مقابله با تهدید داعش برگزار میشود. در مذاکرات جده وزرای خارجه مصر، اردن، لبنان و 6 کشور حاشیه خلیج فارس نیز حضور دارند. جان کری در نظر دارد «گستردهترین ائتلاف ممکن را از متحدانی در سراسر جهان تشکیل دهد تا به مقابله با داعش بپردازند و این تهدید تروریستی را شکست دهند.» به گفته دیپلماتهای ارشد آمریکا «هر کشور نقشی را در از بین بردن این تهدید و شرارتهایش ایفا خواهد کرد.»
همچنین در راستای تلاش مقامات آمریکایی برای جذب متحدان بینالمللی، چاک هگل نیز در روز دوشنبه به ترکیه سفر کرد. وزیر دفاع آمریکا پس از دیدار با رهبران ترکیه از تلاش ترکیه برای ایفای نقشی بهخصوص در ائتلاف مبارزه با داعش خبر داد، هر چند از ارایه جزییات دراینباره خودداری کرد.
با این حساب ترکیه تنها کشور مسلمان حاضر در بین 10 دولت هسته این ائتلاف است که در جریان نشست ناتو در هفته گذشته با یکدیگر متحد شدند. البته این اقدام ترکیه بدونشک با در نظر گرفتن نگرانیهای دولت آنکارا درخصوص شرایط 46 گروگان ترکیه که به اسارت داعش درآمدهاند صورت میگیرد. باراک اوباما نیز در روز دوشنبه و در تماسی تلفنی تشکیل دولت جدید را به نخستوزیر عراق تبریک گفت. بنا بر اعلام کاخ سفید «نخستوزیر عراق متعهد شدهاست تا با تمامی جوامع در عراق و همچنین شرکای منطقهای و بینالمللی همکاری و تواناییهای عراق را در نبرد با این دشمن مشترک تقویت کند.» هگل پس از دیدار با اردوغان گفت: « این جلسه تأکید مجددی بود بر تعهد ترکیه بهعنوان بخشی از تلاشها برای نابودی داعش و تمامی دستاوردهایش است.» هگل درخصوص جزییات مشارکت ترکیه گفت: «این جزییات توسط دولت ترکیه و پس از تصمیمگیری اعلام خواهد شد.» هگل در پاسخ به محدودیتهایی که ممکن است بحران گروگانها در واکنش ترکیه ایجاد کند، گفت: «هر کشور محدودیتهای جداگانه خود و ابعاد سیاسی جداگانه خود را دارد و ما باید به آنها احترام بگذاریم.»
البته تغییراتی که مدنظر واشنگتن است در ساختار دولت جدید عراق به چشم نمیخورد. کابینه دولت همچنان در اختیار اکثریت شیعیان است و کردها نیز نسبت به دولت قبلی سهم کمتری دارند و اهل سنت نیز نقشی جزیی ایفا خواهند کرد. نوریالمالکی، نخستوزیر پیشین عراق به همراه اسامه النجیفی، رئیس پیشین پارلمان و همچنین ایاد علاوی نخستوزیر سابق عراق نیز بهعنوان معاونان رئیسجمهوری عراق ایفای نقش خواهند کرد.
حیدرالعبادی همچنین معرفی وزیر کشور و وزیر دفاع را که نقش اصلی در مبارزه با داعش ایفا خواهند کرد، به هفته آینده موکول کرد. سفر جانکری به منطقه در طرح آمریکا برای مبارزه با داعش تأثیر بسیاری خواهد داشت؛ طرحی که قرار است در روز چهارشنبه و در جریان سخنرانی باراک اوباما اعلام شود. با این حال اوباما که فعالیت سیاسیاش را بهعنوان رئیسجمهوری آمریکا با مخالفت با جنگ عراق آغاز کرد و در سال 2011 نیز نیروهای آمریکایی را از این کشور خارج کرد همچنان تأکید میکند که نیروهای زمینی آمریکا وارد خاک عراق نخواهند شد. سرانجام و پس از آنکه آمریکا هفتهها در برابر جنایات داعش سکوت کرد، اوباما در اوایل ماه آگوست مجوز عملیات هوایی علیه داعش در شمال عراق را صادر کرد.