نخستین سفر رئیسجمهوری بعد از لغو تحریمها به اروپا، حاوی پیامی مهم برای غرب و آغاز فصلی نوین در روابط ایران با اروپا است. روابطی که در دوران تحریمهای ضدایرانی دورهای نسبتا طولانی از رکود و رخوت را تجربه کرد. هیأتی که رئیسجمهوری را در این سفر همراهی میکنند، اغلب از موسسات اقتصادی خصوصی و دولتی ایران هستند. به این معنا که ایران پس از تحریم، به دنبال گسترش روابط اقتصادی گسترده با غرب است. روابطی که طی دوران تحریمهای ظالمانه به حداقل خود رسیده بود، اما برداشتهشدن تحریمها، نیاز اقتصاد ایران به سرمایه خارجی و اشتیاق اروپاییها به ورود به بازار ایران، زمینه را برای توسعه روابط اقتصادی به غرب فراهم
کرده است.
درهمین راستا حسن روحانی رئیسجمهوری ایران، روز گذشته در نخستین سفر اروپاییاش بعد از لغو تحریمها عازم ایتالیا شد و سرجو ماتارلا، رئیسجمهوری ایتالیا به صورت رسمی از وی در کاخ موزه شهرداری رم استقبال کرد. رئیسجمهوری را در این سفر وزرای امورخارجه، نفت، صنعت، معدن و تجارت، مسکن و شهرسازی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، رئیس کل بانک مرکزی، رئیس دفتر رئیسجمهوری و دستیار ویژه رئیسجمهوری همراهی میکنند.
رئیسجمهوری در دیدار با همتای ایتالیایی خود با بیان اینکه اراده تهران و رم گسترش هرچه بیشتر همکاری در فضای پسابرجام است، گفت: ایران آماده پذیرش سرمایه، فناوری و همکاری صادراتی است. وی یادآور شد: دوکشور در سالهای گذشته به دلیل تحریمهای ناعادلانه و نادرست نتوانستند از فرصتها و ظرفیتهای متقابل به خوبی استفاده کنند و اکنون زمان جبران است و باید همکاریهای خود را با تعامل و در راستای منافع متقابل افزایش دهند.
روحانی که با دعوت رسمی مقامات ایتالیا به رم سفرکرده است، با اشاره به اینکه شرایط کنونی ایران برای ورود سرمایه و فناوریهای جدید و سپس همکاریهای صادراتی کاملا آماده است، گفت: ایران و ایتالیا میتوانند در بخشهای مختلف انرژی، صنعت، معدن، کشاورزی، تبادلات علمی و فرهنگی و نیز فناوریهای جدید همکاریهای مشترک و گستردهای داشته باشند.
رئیسجمهوری با تحلیل ریشههای بیثباتی در منطقه و تأکید بر اینکه ایران کشوری باثبات و مردمسالار است، تصریح کرد: برای جمهوری اسلامی ایران ارتقای روابط با اروپا بهویژه ایتالیا از اهمیت بسزایی برخوردار است و در فضای جدید ایجادشده باید سطح این روابط هرچه بیشتر گسترش یابد. روحانی ظرفیتهای ایران درحوزههای انرژی، سرمایه انسانی و موقعیت ممتاز جغرافیایی را بر شمرد و افزود: ایران تنها یک کشور 80میلیونی نیست، بلکه در نقطه اتصال آسیای مرکزی، قفقاز و اقیانوس هند قرار دارد که از این موقعیت استراتژیک میتوان برای صادرات مشترک به نحو شایستهای بهره گرفت.
وی در ادامه با تأکید بر اینکه برجام میتواند الگویی برای حلوفصل مسائل منطقهای و بینالمللی باشد، از مواضع سازنده ایتالیا در فرآیند مذاکرات هستهای کشورمان قدردانی کرد. رئیسجمهوری در ادامه یادآور شد: جمهوری اسلامی ایران از ابتدا معتقد بود که راهحل مسائل جهانی و ازجمله موضوع هستهای مذاکره و دیپلماسی است و توافق هستهای نشان داد که دیپلماسی بهترین راه برای حلوفصل مسائل و صلح پایدار است. روحانی در ادامه این دیدار به تحولات منطقهای و بیثباتی و ناامنیهای موجود در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا اشاره کرد و گفت: تهران و رم همچون گذشته میتوانند در بسیاری از مسائل منطقهای و ازجمله مبارزه با تروریسم، خشونت و افراطیگری با یکدیگر رایزنی و همکاریهای مفیدی داشته باشند.
رئیسجمهوری تروریسم را بزرگترین معضل منطقه و تهدیدی برای اروپا و سراسر جهان دانست و اضافه کرد: بدون همکاریهای جامع و جدی نمیتوان تروریسم را ریشهکن کرد و بدون شک اگر خاورمیانه بیثبات شود، آثار خسارتبار آن به اروپا هم میرسد. روحانی با تأکید براینکه مشکلات موجود دربرخی کشورهای منطقه راهحل سیاسی دارد و نه راهحل نظامی افزود: ایران و ایتالیا بهعنوان دو بازیگر مهم درمنطقه خاورمیانه و اتحادیه اروپا میتوانند در مسیری که منافع دو ملت، منطقه و جهان را تضمین میکند؛ همکاریهای موثر و سازندهای با یکدیگر داشته باشند. وی تأکید کرد: برای ریشهکن کردن تروریسم و ناامنی مهم این است که تفکر خشونت و افراطگرایی از اذهان زدوده شود و زمینههای جذب جوانان به اینگونه تفکرات ریشهیابی و مسدود شده و با فرهنگ خشونت مبارزه شود.
«سرجیو ماتارلا» رئیسجمهوری ایتالیا نیز در این دیدار با اظهار خرسندی از انجام نخستین سفر خارجی دکتر روحانی پس از آغاز اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به ایتالیا، آن را نشانه دیگری از دوستی و صمیمیت عمیق دو ملت و دو دولت ایران و ایتالیا دانست وگفت: ایتالیا مصمم است زمینههای دوستی و همکاری خود را با جمهوری اسلامی ایران مستحکم کرده و همکاریهای پایداری با تهران برقرار سازد.
رئیسجمهوری ایتالیا از آغاز دور جدید همکاریهای پرشتاب ایتالیا با ایران بهویژه در بخشهای اقتصادی خبر داد و خاطرنشان ساخت: شرکتهای مختلف صنعتی و تجاری ایتالیا بسیار مشتاق حضور و همکاری با ایران هستند. ما با سرمایهگذاری و حضور فعالانه به دنبال جبران عقبماندگیها و فرصتهایی هستیم که تحریمها آنها را از ایتالیا گرفتند.
ماتارلا با ابزار رضایت و خشنودی ایتالیا از توافق هستهای و پایان تحریمها علیه ایران و با تأکید بر اشتراکنظر خود با رئیسجمهوری کشورمان درباره مسائل مهم منطقهای و بینالمللی تصریح کرد: بیتردید شرایط جدید به ایران این امکان را میدهد که نقش اصلی و ثباتآفرین خود را در منطقه هرچه بیشتر و بهتر ایفا کند. رئیسجمهوری ایتالیا تأکید کرد: ایتالیا هم مانند ایران براین باور است که دیپلماسی بهترین راه برای دستیابی به صلح پایدار است. وی با اشاره به بحرانهای موجود در عراق، سوریه، افغانستان و شمال آفریقا تصریح کرد: ایتالیا نقش ایران برای حلوفصل این بحرانها و ثبات منطقه را موثر میداند و روی آن حساب ویژهای باز میکند. رئیسجمهوری ایتالیا در ادامه تروریسم را خطر واقعی و بزرگترین تهدید برای جامعه جهانی دانست و اضافه کرد: برای مقابله با تروریسم همه باید همکاری سازنده و منسجمی را شکل دهند. ماتارلا اظهار داشت: ایتالیا از نقش سازنده ایران برای حلوفصل دیپلماتیک مسائل در کشورهای منطقه استقبال کرده و از آن حمایت میکند و «معتقدیم برای رسیدن به راهحلهای نتیجه بخش نیازمند نقش موثر ایران هستیم.» روحانی در پایان این دیدار از رئیسجمهوری ایتالیا برای سفر به کشورمان دعوت کرد که مورد استقبال سرجیو ماتارلا قرار گرفت.
رسانههای اروپایی نیز روز گذشته روی سفر روحانی به اروپا تمرکز کردند. خبرگزاری آلمان سفر رئیسجمهوری به ایتالیا و فرانسه را « بسیار مهم» و فرصتی برای اروپا خواند. این خبرگزاری با اشاره به حضور رئیسجمهوری ایران در رم نوشت: درپی توافق هستهای و لغو تحریمهای ضدایرانی، اروپا به دنبال راههایی برای احیا و افزایش مشارکت با تهران در آینده است. خبرگزاری آلمان افزود: همزمان با تلاش اروپا برای نزدیکشدن به ایران، این کشور نیز درحال پیداکردن نقش جدید خود در سطح بینالمللی و خواهان بهبود وجهه است و میخواهد بهعنوان یک شریک جدید بالقوه غرب درنظر گرفته شود. در ادامه مطلب با اشاره به سخنان رئیسجمهوری ایران در مورد اهمیت سفر اروپایی آمده است: همکاری جدید شکل گرفته یک سیاست راهبردی برد- برد برای تمام طرفین است بهویژه در رابطه با خطر تروریسم در منطقه که اروپا را با بحران پناهجویان مواجه کرده است.
خبرگزاری آلمان همچنین با اشاره به اهمیت دیدار رئیسجمهوری ایران با رهبر کاتولیکها در واتیکان نوشت: پاپ اخیرا در اظهارنظرهای مختلف از برجام بهعنوان یک توافق مهم بینالمللی تمجید کرده و روحانی که خواهان دیالوگ فرهنگها و ادیان است، با انجام دیدار با پاپ فرانسیس، پیامی به عربستانسعودی ارسال میکند که ایران هیچ اختلافنظری با مسیحیان ندارد. روزنامه انگلیسی ایندیپندنت نیز در گزارشی به دیدار روحانی با پاپ پرداخته و نوشت: «پاپ فرانسیس در سفر رئیسجمهوری ایران به ایتالیا برای پایان دادن به اختلافات مذهبی و برقراری صلح در خاورمیانه تلاش خواهد کرد. پاپ فرانسیس که در زندهشدن روابط واشنگتن وهاوانا نقش داشته است، اکنون در چشمانداز خود به یک هدف بزرگتر مینگرد؛ پایان دادن به اختلاف میان مذاهب که سبب از هم پاشیده شدن خاورمیانه و در نتیجه فرار میلیونها انسان از خانههایشان برای نجات جانشان شده است.»
علیاکبر ولایتی، مشاور مقام معظم رهبری و رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در سخنانی با اشاره به سفر رئیسجمهوری به اروپا رابطه با اروپا را جزو روابط مهم و سنتی ایران دانست و گفت: «بدون تردید در آغاز یک دوره جدید از روابط با دنیا هستیم». ولایتی گفت: «رقابت کشورهای اروپایی از سفرهای متعدد آنها به ایران مشخص شده و این تنها محدود به اروپا نیست و رئیسجمهوری چین با هیأت بزرگی به ایران میآید که در تاریخ روابط ایران با کشورهای دیگر کمسابقه است.» وی اضافه کرد: این نشان میدهد که خواست عمومی در بین کشورهای جهان برای توسعه روابط با ایران بهعنوان مهمترین کشور منطقه وجود دارد.