ابوالفضل قناعتی عضو شورای شهر تهران

درحال‌حاضر نزدیک به 6500 دستگاه اتوبوس در تهران وجود دارد که از این تعداد 70‌درصد در دست بخش خصوصی و 30‌درصد در دست مدیریت شهری و دولتی. از این تعداد، 50‌درصد اتوبوس‌ها چه در بخش خصوصی و چه در مدیریت شهری عمر بالای 8 ‌سال دارند، یعنی از عمری که برایشان تعریف شده‌ و باید در آن پروسه فعالیت می‌کردند، خارج شده‌اند اما به جهت کمبود اتوبوس داخل شهر هنوز از این اتوبوس‌ها استفاده می‌کنیم. بخش اعظم این اتوبوس‌ها از نظر فنی و بخش سوخت‌وساز مشکل دارند و آلودگی شهر را تشدید می‌کنند. طبق قانون و تعهدی که دولت در حوزه حمل‌ونقل عمومی و اتوبوسرانی دارد، 82ونیم‌درصد از بودجه مربوط به خریداری و نوسازی اتوبوس‌ها به عهده دولت و نزدیک 18‌درصد دست شهرداری است. درحال حاضر 6 سال است که کمکی از سوی دولت برای خرید اتوبوس نداشتیم و 6 ‌سال است که هیچ اتوبوسی را نتوانستیم وارد ناوگان حمل‌ونقل عمومی کنیم.‌ سال گذشته شورای شهر با توجه به بودجه شهرداری خرید 200دستگاه اتوبوس را برای شهرداری تکلیف کرد که آنها وارد شدند. اما مشکل شهر تهران با این تعداد حل نمی‌شود و حداقل به 10هزار دستگاه اتوبوس نیاز داریم، در حال حاضر تنها 6500دستگاه اتوبوس در تهران هست که عمرشان هم گذشته است.
هر ‌سال براساس گزارش‌ها و جدول‌‌ها بین 500 تا 1000دستگاه از رده خارج می‌شوند و به این نسبت هم باید وارد ناوگان اتوبوسرانی کنیم. اگر هر ‌سال 1000دستگاه وارد می‌کردیم، امسال به میزان لازم اتوبوس داشتیم اما در این سال‌ها نه‌تنها اتوبوس وارد نشده، بلکه سالی 1000دستگاه اتوبوس نیز خارج می‌شود. امیدواریم با توافقی که انجام شده و به نتیجه رسیدن برجام، دولت بخش شهری را در نظر داشته باشد. حالا که ما به مردم توصیه می‌کنیم از حمل‌ونقل عمومی استفاده کنند تا از مشکلات آلودگی هوا کم شود، خوب است بستر لازم برای برطرف کردن دغدغه مردم نسبت به آلودگی هوا و تشویق آنها به استفاده از حمل‌ونقل عمومی را فراهم کنیم. فراهم کردن این بستر یعنی اضافه‌کردن اتوبوس‌ها و توسعه مترو. وقتی دوستان دولتی و شهری بحث آلودگی هوا را مطرح می‌کنند و به مردم می‌گویند خودرو شخصی نیاورند باید وسیله‌ای در اختیارشان قرار  دهیم و عملا هم کمک کنیم. تا دیروز می‌گفتند شرایط اقتصادی به‌گونه‌ای است که نمی‌شود این فعالیت‌ها را انجام داد اما حالا مسأله تحریم‌ها حل شده و با بازپس‌گرفتن طلب دولت از کشورها می‌توان هماهنگی لازم را برای وارد کردن اتوبوس با کشور چین یا دیگر کشورهایی که پس از رفع تحریم امکان ارتباط اقتصادی با آنها داریم، انجام داد. اگر امروز شروع کنیم و با شرکت‌های داخلی و خارجی خودروسازی تواقفنامه امضا کنیم، دو‌ سال دیگر اتوبوس‌ها وارد می‌شوند. اما اگر این کار را الان انجام ندهیم تا دو‌ سال دیگر بحرانی به نام اتوبوس داریم و با صف‌های طولانی مواجه می‌شویم که مسافران را تا یک ساعت معطل می‌کند.   حال اگر بخواهیم سفارش اتوبوس‌ها را به شرکت‌های داخلی بدهیم و درواقع آنها را فعال کنیم، بهتر است، زیرا تولید و اقتصاد کشور را هم به حرکت درآورده‌ایم اما شاید خودروسازی ایران هنوز ظرفیت و آمادگی ساخت اتوبوس‌های مورد نیاز ما را نداشته باشد. برای مثال آمادگی و امکانات ساخت خودرو برقی هنوز در ایران وجود ندارد. در بحث سفارش دادن اتوبوس به کشورهای دیگر هم باید به ویژگی‌های فرهنگی و آداب و رسوم خودمان توجه کنیم. برای مثال شکل استقرار شهروندان در بخش‌های خانم و آقا باید مدنظرمان باشد، همچنین نباید از گروهی از مردم که نیازهای ویژه دارند، غافل شویم و اتوبوس‌هایمان باید بتوانند همه معلولان و سالمندان را در کنار شهروندان دیگر پوشش دهند.  به این منظور دو کار باید انجام دهیم؛ یا باید بستر را فراهم کنیم تا اتوبوس‌هایی با شکل و شرایط قابل استفاده برای این عزیزان تولید یا خریداری کنیم، یا این‌که ایستگاه‌هایمان را مجهز به شرایطی کنیم که معلولان و سالمندان به راحتی از ایستگاه‌ها وارد اتوبوس‌ها شوند. برای مثال در کشور پاکستان ورودی اتوبوس‌ها بالا بود اما ایستگاه‌ها سکو داشتند و درهای اتوبوس‌ها مثل مترو کشویی باز می‌شد تا هم مردم راحت‌تر وارد شوند و هم برای معلولان و سالمندان قابل استفاده باشد. ما هم باید با توجه به نیازهای سالمندان، معلولان و جانبازان در ایستگاه‌ها یا اتوبوس‌هایی که سفارش می‌دهیم، این ملاحظات را رعایت کنیم. از آن گذشته مسأله آلودگی هوا که امروزه برایمان جدی است باید مدنظر قرار گیرد و اتوبوس‌هایی وارد کنیم که سوخت یورو بالا مصرف کنند یا از اتوبوس‌های برقی استفاده کنیم که انرژی فسیلی مصرف نکنند. این نکته را کارشناسان حتما باید در نظر بگیرند، زیرا یکی از مشکلات ما جابه‌جایی مردم است و مشکل بعدی‌مان آلودگی هواست.   مشکل بعدی ناوگان حمل‌ونقل عمومی ما بحث مینی‌بوس‌هاست. اگر اتوبوس‌هایمان عمر بالای 8‌ سال دارند، این مینی‌بوس‌ها 20‌سال است که کار می‌کنند؛ به دلیل این‌که متعلق به بخش خصوصی هستند و بیشتر آنها شرایط نامناسب مالی دارند، پس ما باید به راننده‌هایشان کمک کنیم و وام بدهیم تا مینی‌بوس‌ها عوض شوند، یا این‌که مینی‌بوس را به قیمت مناسبی بخریم و با دادن وام و مدیریت مناسب، مینی‌بوس‌های جدیدتری وارد کنیم. این شرایط هم برای راننده‌ها خوب است و هم از نظر جا‌به‌جایی مردم در شهر لازم است. این مینی‌بوس‌ها بیشترین آلوده‌کننده‌های شهر هستند و دولت باید وام دادن به صاحبان این مینی‌بوس‌ها را در برنامه‌هایش بگذارد.