شهروند| درفاصله قبول تا اجرای رسمی برجام (حدود 7ماه) بسیاری از شرکت‌های خارجی به‌ویژه اروپایی‌ها برای بررسی موقعیت سرمایه‌گذاری در ایران اقدام کردند و با اجرای برجام بسیاری از این شرکت‌ها با برنامه‌ریزی کامل برای سرمایه‌گذاری به ایران وارد شدند اما این روند به راحتی و آسانی شکل نگرفت چراکه فقط چند روز پیش از اجرای نهایی برجام وزارت امورخارجه آمریکا اعلام کرد به افرادی که به کشورهای ایران، عراق، سوریه و سودان سفر داشته یا دارای تابعیت دوگانه از این کشورها باشند، اجازه ورود به آمریکا را نخواهد داد و باید برای ورود به این کشور روادید بگیرند. با همین خبر شوک بزرگی به بسیاری از شرکت‌های کوچک و متوسط که قصد داشتند به ایران سفر کنند، وارد شد و همه محاسبات آنها را تغییر داد اما با وجود اعلام این قانون اروپایی‌ها و به‌ویژه شرکای قدیمی تجاری ایران مانند شرکت‌های آلمانی و فرانسوی که از نخستین شرکت‌هایی بودند که پس ازبرجام به ایران آمدند، با خیال آسوده به بررسی‌های خود ادامه داده و برای عقد قرارداد به ایران آمدند. این خبر باعث شد تا تحلیلگران سیاسی و اقتصادی به این نکته توجه کنند که بازرگانان و شرکت‌های بزرگ آمریکایی میدان جذاب و سودساز اقتصاد ایران را به رقیب اروپایی خود واگذار کرده و سهمی از آن نخواهند داشت اما روزگذشته خبری در رسانه‌ها منتشرشد که نشان می‌دهد آمریکا با تصحیح قوانین خود زمینه حضور بازرگانان آمریکایی به ایران و استفاده از فرصت لغو تحریم‌های ایران را فراهم کرده است. درواقع دولت آمریکا با اصلاح محدودیت‌هایی که برای صدور روادید، بازرگانان را از این محدودیت‌ها معاف کرد و بدین ترتیب بازرگانان و تجار به همراه چند گروه دیگر می‌توانند مانند گذشته بدون هیچ مانعی به ایران سفر کنند.
تغییر مسیر در کمتر از یک ماه
از نظر دیپلماسی و اقتصادی اعلام محدودیت روادید آن هم درچنین موقعیتی بسیار غیرمعقول و دور از ذهن بود اما این موضوع چندان دوام نداشت و روز گذشته خبری اعلام شد که نشان می‌داد آمریکا به راحتی بخش اقتصادی و بازار جذاب ایران را به اروپایی‌ها واگذار نمی‌کند.  برهمین اساس وزارت امورخارجه آمریکا اعلام کرد که قانون محدودیت معافیت ویزا (روادید) شامل افرادی که به منظور امورکاری و بازرگانی براساس توافق هسته‌ای تهران با گروه 1+5 (برجام) به ایران سفر می‌کنند و نیز خبرنگارانی که به کشورهای ایران، عراق، سوریه و سودان اعزام می‌شوند، نمی‌شود. وزارت امورخارجه ایالات متحده آمریکا روز پنجشنبه قانون جدید و اصلاح‌شده محدودیت معافیت ویزای شهروندان 38 کشور جهان را که به کشورهای ایران، عراق، سوریه و سودان سفر داشته باشند یا دارای تابعیت دوگانه از این کشورها هستند، ابلاغ کرد که در آن تمهیداتی برای بازرگانانی که پس از اجرای برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) به ایران سفر می‌کنند، درنظر گرفته شده است.  وزارت خارجه آمریکا با ابلاغ دستورالعمل جدید محدودیت در اجرای قانون معافیت ویزا آمریکا، به منظور ایجاد محدودیت برای گروهی از افراد، به تشریح جزییات نحوه اجرای این معافیت‌ها طبق قانون جدید و موارد استثنا پرداخت. این قانون که اخیرا از طرف کنگره آمریکا به تصویب رسید و با امضای «باراک اوباما» ریاست‌جمهوری آمریکا به قانون تبدیل شد، با ابلاغ رسمی وزارت خارجه آمریکا از تاریخ 21 ژانویه 2016 لازم‌الاجرا شد. آمریکا توافقات دوجانبه‌ای به نام معافیت ویزا از 35‌سال پیش با کشورهای مختلف درجهت تسهیل تمهیدات روادید دارد که شهروندان 38 کشور جهان اجازه دارند به منظور سفر به آمریکا تا سقف زمانی 90روز، بدون نیاز به ویزا وارد خاک این کشور شوند و شهروندان آمریکایی نیز در مقابل برای سفر به آن کشورها نیاز به ویزا نخواهند داشت.
اصلاح براساس منافع اقتصادی
ایجاد محدودیت برای سفر به ایران آن هم از طریق ورود به آمریکا بیش ازهمه بخش اقتصادی و بازرگانی کشورهای اروپایی و آمریکایی را نشانه‌ گرفته بود، چراکه این قانون بدون تبصره و استثنا، هر فردی را از ورود به ایران و چند کشور دیگر منع می‌کرد یا اجازه ورود به آمریکا را به آنها نمی‌داد اما با توجه به شرایط به نظر می‌رسد دولتمردان آمریکایی به فکر چاره برای تضمین منافع اقتصادی خود افتاده‌اند.
«جاش ارنست» سخنگوی کاخ سفید درباره اصلاحیه قانون محدودیت‌های معافیت ویزا با بیان این‌که این «تدابیر» با هدف ایجاد توازن در امنیت و منافع اقتصادی آمریکا صورت گرفته است، گفت: نمی‌خواهیم بی‌دلیل تجارتی را که تلاش می‌کنیم با کشورهای خارجی صورت گیرد، با مانع مواجه کنیم. سخنگوی کاخ سفید روز پنجشنبه اعلام کرد که تدابیر مذکور با هدف ایجاد توازن در امنیت و منافع اقتصادی آمریکا صورت گرفته است. وی افزود: قصد ما حصول اطمینان از امنیت کشورمان است اما درعین‌ حال نمی‌خواهیم بی‌دلیل تجارتی را که تلاش می‌کنیم، با کشورهای خارجی صورت بگیرد، با مانع مواجه کنیم. خبرگزاری آسوشیتدپرس نوشت: دولت آمریکا روز پنجشنبه اعلام کرد، افرادی که به‌عنوان روزنامه‌نگار، در همکاری با سازمان‌های بشردوستانه، به نمایندگی از سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای یا دولت‌های محلی به کشورهای ایران، عراق، سوریه و سودان سفر کرده‌اند، ممکن است بدون نیاز به ویزا همچنان بتوانند وارد آمریکا شوند. افرادی که از تاریخ 14 جولای (23 تیرماه) 2015 به بعد با اهداف تجارت قانونی به ایران یا عراق سفر کرده باشند نیز، می‌توانند مشمول برنامه معافیت از ویزا برای ورود به آمریکا شوند.  به گزارش ایرنا، آسوشیتدپرس نوشت: محدودیت‌های جدید تنها بر تعداد کمی از اروپاییان تأثیر خواهد داشت اما نگرانی‌های جدی را درکشورهای دیگر که شهروندانشان از معافیت ویزا برخوردارند، ایجاد کرده است. جمهوری اسلامی ایران نیز گفته بود این محدودیت به معنای مجازات برای سفر تجاری به ایران خواهد بود. آسوشیتدپرس ادامه داد: آمریکا به‌عنوان بخشی از توافق هسته‌ای، تابستان گذشته متعهد شد درصورت پایبندی ایران به مسئولیت‌هایش، تحریم جدیدی در ارتباط با برنامه هسته‌ای ایران تصویب نکند. محمدجواد ظریف وزیرخارجه جمهوری اسلامی ایران پس از ارایه قوانین جدید در رابطه با ویزای سفر به آمریکا از این حرکت شکایت کرد. جان کری همتای آمریکایی‌اش طی نامه‌ای اعلام کرد که واشنگتن به تعهداتش پایبند خواهد بود و در منافع تجاری و مشروع ایران مداخله نخواهد کرد. وی از اختیار معافیت دولت آمریکا به‌عنوان یکی از راهکارهای حل این نگرانی یاد کرد. به گزارش پایگاه خبری آمریکایی هیل (ارگان کنگره آمریکا)، «باب گودلت» گفته است دولت اوباما درحقیقت قانون مذکور را بازنویسی کرده و دریچه کوچکی را که کنگره دراجرای آن باز گذاشته بود، بزرگتر کرده است.

بدون برنامه صادراتی به بازار ایران فکر نکنید

شهروند| درحالی ‌که بیشتر شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران اروپایی پس از اجرای برجام حداقل یک‌بار به ایران سفر کرده‌اند، بیشتر کارشناسان اقتصادی به این آفت هشدار داده‌اند که مبادا ورود شرکت‌های خارجی فقط برای فروش محصولات باشد و کسی برای سرمایه‌گذاری واقعی به ایران سفر نکرده باشد. البته این فقط یک احتمال است اما واکنش‌های وزیر صنعت و معدن و تجارت نشان می‌دهد، دولت در مورد ورود سرمایه‌گذار واقعی به کشور بسیار دقیق عمل می‌‌کند. محمدرضا نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: از همه شرکت‌های بین‌المللی علاقه‌مند به فعالیت در صنعت خودرو ایران خواسته‌ایم، بدون برنامه صادراتی به بازار ایران فکر نکنند. او در سی‌وهفتمین نشست شورای سیاست‌گذاری و نظارت بر صنعت خودرو افزود: بدون رعایت مقیاس اقتصادی، به انتظارات کیفی مشتریان و قیمت رقابتی و توسعه ساخت داخل در صنعت خودرو دست نمی‌یابیم. درصورت داشتن مقیاس اقتصادی تولید و ارتقای کیفیت می‌توانیم به راحتی وارد بازارهای منطقه‌ای شویم. وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به این‌که صادرات خود یک دانش است و به این موضوع باید نگاه سیستماتیک داشته باشیم، گفت: صادرات بدون بازاریابی موفق نخواهد شد و این وزارتخانه از واحدهایی که برنامه صادراتی داشته باشند، حمایت می‌کند.