1- مهریه مالی است که هنگام عقد ازدواج مرد متعهد می‌شود به همسر (زوجه) خود بپردازد. این مال می‌تواند به‌صورت نقدی (وجه رایج کشور)، سکه و طلا، سایر اموال منقول یا غیرمنقول (ملک، خانه یا آپارتمان) باشد. این مال به‌عنوان دین و بدهی برعهده زوج قرار دارد؛
2- مهریه همزمان با انعقاد ازدواج در سند رسمی سند ازدواج (نكاح واژه عربي پيمان زناشويي است) ثبت می‌شود. از مهم‌ترین ویژگي‌های این سند رسمی این است که لازم‌الاجراست. يعني با درخواست زن از دفترخانه تنظيم سند ازدواج براي اجراي تعهدات آن ازجمله مهريه، مي‌توان به‌عنوان مثال، مال موضوع مهريه را از همسر (مرد) درخواست كرد و مراجعه به دادگاه براي اين كار الزامي نيست؛
3- مهریه از طریق ارایه دادخواست به دادگاه عمومی‌حقوقی خانواده هم قابل‌مطالبه است. زن مي‌تواند در صورت تمايل با نوشتن خواسته خود توسط خود يا مشاور يا وكيل دادگستري در فرم مخصوص (همان دادخواست) از دادگاه محل سكونت خود يا همسرش درخواست كند كه حكم الزام همسر را به پرداخت مهريه صادر كند؛
4- همچنین مهریه را می‌توان پس از صدور اجراییه از طریق اداره اجرای اسناد رسمی دریافت کرد. با صدور برگ اجرایيه از دفترخانه تنظيم سند رسمي، متقاضي مهريه مي‌تواند به اداره اجراي اسناد رسمي ثبت مراجعه و با معرفي نشاني مرد (همسر) درخواست وصول مهريه را ارایه كند. چنانكه مي‌تواند مالي از مرد مانند حساب بانكي،پلاك ثبتي، سهم يا حتي طلب قطعي وي را از ديگران براي توقيف و وصول مهريه معرفي كند؛
5- در سند رسمی ازدواج معنی عندالمطالبه، امکان درخواست دریافت مهریه در هر زمان است. پس در صورت نوشتن اين عبارت در سند رسمي ازدواج كه به امضاي همسر (مرد) رسيده باشد، زن هر وقت بخواهد مي تواند مهريه را از مرد بخواهد؛
6- در سند رسمی ازدواج عندالاستطاعه یعنی شرط درخواست پرداخت مهریه دارا بودن مرد است. در صورت استفاده از اين عبارت در متن سند رسمي ازدواج، درخواست مهريه از مرد مشروط به داشتن مال و توانايي مرد در پرداخت مهريه است؛
7- مطابق قانون جدید خانواده، برای نپرداختن مهریه بیش از110سکه، مرد بازداشت نمی‌شود. از‌سال 1377 با تصويب قانون محكوميت‌هاي مالي و تا پيش از صدور رأي وحدت رويه مبني‌بر امكان طرح ادعاي اعسار (ناتواني و تنگدستي) براي پرداخت مهريه پيش از توقيف و بازداشت مرد بدهكار مهريه، امكان بازداشت همه محكومان مالی- ازجمله محكومان به پرداخت مهريه - به استناد آن قانون فراهم شده بود. اما با صدور رأي مذكور و اثبات يا احراز اعسار بسياري از مردان بازداشت ايشان تا زمان اثبات دارا شدن آنها منتفي مي شد. اما قانون‌گذار اين بار اين تهديد قانوني را براي وصول مهريه‌هاي تا 110سكه طلا زنده كرده است؛
8- می‌توان هر شرطی را درباره مهریه در سند رسمی ازدواج نوشت. بدين معني كه درباره ميزان و شرايط پرداخت مهريه هر توافقي ميان زن و مرد (همسران) جايز است و براي دو طرف تعهدآور محسوب مي‌شود. بنابراين طرفين مي‌توانند با آزادي اراده در اين باره گزينه‌هاي گوناگوني را پيش‌بيني كنند؛
9- مهریه دین ممتازه است و پیش از هر بدهی از بدهکار دریافت می‌شود. اهميت بدهي مرد به همسر خود و حساسيت رابطه زوجين (زوج و زوجه يا همان زن و مردي كه با هم ازدواج كرده‌اند) و البته امتيازي كه قانون‌گذار براي حمايت از زن پيش‌بيني كرده موجب شده است تا اين طلب را بستانكاري ويژه و ممتاز به حساب آورد و پرداخت آن را - حتي اگر بدهي مرد مرده (فوت شده) باشد- بر هر طلب ديگري برتر و پيش‌تر دانسته است؛
10- مهريه را مي‌توان به اصطلاح بخشيد يا بذل كرد. (بذل به معني بخشش به كار برده مي‌شود) به هر شكل و روشي كه قابل‌اثبات و مستند باشد زن مي‌تواند تمام يا بخشي از مهريه را به همسرش ببخشد يا از دريافت آن صرف‌نظر كند؛ در عين حال قانون‌گذار در ازدواج دایم اين حق را براي زن پيش‌بيني كرده‌است تا پيش از دريافت مهريه بتواند از انجام وظايف خود به‌عنوان همسر خودداري كند.