شهروند| وزیر ضربالاجل داد، معاون پایان مهلت را اعلام کرد. بهمن سال گذشته بود که علی جنتی، وزیر فرهنگ از ضربالاجلی حرف زد که براساس آن مسئولان سایتهای خبری موظف بودند تا آخر دی 92 به وزارت ارشاد بروند و مجوز بگیرند؛ او آن زمان گفت که تا بهحال هیچ سایت بدون مجوزی فلیتر نشده اما این اتفاق در آینده قطعا خواهد افتاد.
حالا آن زمان رسیده؛ دیروز حسین انتظامی، معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد گفته مهلت سایتهای خبری بدون مجوز تمام شده و از این به بعد براساس ماده ٧ قانون مطبوعات سایتهای خبری فاقد مجوز از هیأت نظارت بر مطبوعات، مسدود میشوند و مدیران این سایتها به مراجع صالحه قضایی معرفی میشوند: «تاکنون چندبار برای چنین سایتهایی ضربالاجل تعیین شده است. هیأت نظارت درخواستهای سایتها را با اولویت رسیدگی میکند تا فضای قانونی برای فعالیتهای خبری ایجاد شود. تاکنون بالغ بر ٢٣٠ خبرگزاری و سایت خبری موفق به دریافت مجوز از هیأت نظارت بر مطبوعات شدهاند و فهرست تمامی رسانههای دارای مجوز اعم از نشریات چاپی و الکترونیک در سایت معاونت مطبوعاتی موجود است و مرتبا به روز میشود.» انتظامی ادامه داد: «بعضی همکاران به اشتباه گمان میکنند ثبت مشخصات در سایت ساماندهی یا ارایه تقاضای انتشار نشریه یا سایت به منزله مجوز است. شیوه ثبت مشخصات، در واقع مربوط به قبل از تصویب ماده واحده در مجلس شورای اسلامی بوده است و پس از آن مصوبه، کلیه خبرگزاریها و سایتهای خبری هم مثل مطبوعات نیاز به اخذ پروانه از هیأت نظارت بر مطبوعات دارند.»
معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد گفت: «به خبرگزاریها و سایتهای خبری دارای مجوز هم ابلاغ شده که ماده ١٨ قانون مطبوعات را رعایت کنند. براساس این ماده قانونی، کلیه رسانهها موظفند نام صاحب امتیاز، مدیر مسئول و آدرس دفتر رسانه را در محل ثابتی درج کنند که قاعدتا این محل برای رسانههای فضای مجازی، بخش درباره ما میتواند باشد.»
به گفته انتظامی سایتهای خبری که هنوز موفق به اخذ مجوز نشدهاند، میتوانند به سایت e-rasaneh مراجعه کنند و درخواست و مدارک خود را ارایه دهند. معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد گفته با توجه به تعداد زیاد سایتهای خبری فاقد مجوز، مسدود کردن آنان بدون تبعیض و به مرور انجام میگیرد: «بهزودی سامانهای را اعلام میکنیم که مردم بتوانند آدرس دامنه سایتهای خبری فاقد مجوز را به وزارت ارشاد برای اقدامات بعدی اطلاع دهند.» در حال حاضر تعداد سایتهای بدون مجوز مشخص نیست. براساس آخرین آمار وزارت ارشاد، 72هزار و 702 سایت خبری در کل کشور وجود دارد که از این تعداد 28هزار و 960 سایت متعلق به استان تهران است. در سالهای گذشته، فعالیت سایتهای خبری بدون مجوز یکی از مهمترین موضوعات در حوزه رسانه و معاونت مطبوعاتی بوده؛ موضوعی که اینطور که به نظر میرسد در دولتهای گذشته، اجازه تلویحی آنها صادر شده ولی حالا معاونت مطبوعاتی دولت یازدهم قصد دارد هرطور شده همه سایتهای خبری فعال در ایران را تحت نظارت خود دربیاورد.
تدوین دستورالعمل جدید کارت روزنامهنگاری
دیروز حوزه رسانه کم خبر نبود. ١٩مرداد گذشته بود که دفتر مطالعات و برنامهریزی رسانهها بالاخره و بعد از همه حرفوحدیثها، متن پیشنویس قانون سازمان رسانهای را روی سایتش قرار داد و پایین آن نوشت که اگر کارشناسان خواستند درباره این پیشنویس نظر بدهند به معاونت مطبوعاتی رئیسجمهوری ایمیل بزنند. از آن روز تا به حال تعداد زیادی از روزنامهنگاران، اساتید ارتباطات و حقوقدانان به این پیشنویس انتقاد کرده و آن را راهی جدید برای
دولتی کردن روزنامهنگاری در ایران دانستهاند. حالا اما خبر دیگری از راه رسیده؛ دیروز دوباره اداره کل مطبوعات و خبرگزاریهای داخلی معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد، دستورالعمل پیشنهادی صدور کارت حرفهای روزنامهنگاری را در سایت این معاونت منتشر کرده و هدف از انتشار آن را دریافت پیشنهادات و بهرهمندی از آراء و اندیشههای صاحبنظران عرصه رسانه در دستورالعمل پیشنهادی صدور کارت حرفهای روزنامهنگاری اعلام کرده است. روابطعمومی وزارت ارشاد در خبری در اینباره نوشته است: «از آنجا که این دستورالعمل، هنوز ابلاغ نشده است، اداره کل مطبوعات و خبرگزاریهای داخلی از تمامی صاحبنظران و همکاران رسانهای دعوت میکند تا با ارسال نظرات خود به اصلاح و تکمیل این دستورالعمل یاری کنند.» آنطور که روابطعمومی معاونت مطبوعاتی گزارش داده، نسخه نهایی این دستورالعمل در ابتدای مهر امسال ابلاغ میشود. در ماده یک این دستورالعمل در تعریف «روزنامهنگاران» آمده است: «روزنامهنگار، کسی است که شغل اصلی و مستمر او، فعالیت فکری و محتوایی در زمینه تهیه، تنظیم و به منظور انتشار اخبار و وقایع جاری، تحلیل و تفسیر آنها در رسانهها (اعم از چاپی، الکترونیک، رادیو یا تلویزیون) است که در این دستورالعمل به اختصار رسانه نامیده میشوند.» در ماده 4 این دستورالعمل هم ترکیب کمیسیون ارزشیابی حرفهای فعالیت روزنامهنگاران برای صدور کارت روزنامهنگاری و ارزشیابی اینطور مشخص شده: «مدیر کل مطبوعات و خبرگزاریهای داخلی بهعنوان رئیس کمیسیون، دو نفر از اساتید گروههای علوم ارتباطات (یا روزنامهنگاری) دانشگاههای تهران، یکی از روزنامهنگاران پیشکسوت به انتخاب شورای هماهنگی انجمنهای ذیربط (تا شکلگیری تشکلهایی با عنوان و موضوع پیشکسوتان مطبوعاتی، این فرد به انتخاب شورای هماهنگی تشکلهای روزنامهنگاری خواهد بود)، نماینده شورای هماهنگی تشکلهای روزنامهنگاری، نماینده شورای هماهنگی تشکلهای مدیریتی مطبوعات، نماینده انجمن خبرنگاران حوزه رسانه.» در تبصره 2 و 3 این ماده هم آمده که رئیس اداره خبرنگاران (اداره کل مطبوعات و خبرگزاریهای داخلی) دبیر این کمیسیون است و امور اجرایی و پیگیری مصوبات جلسات را به عهده دارد و تشکیل جلسات به تشخیص رئیس کمیسیون یا به تقاضای سه تن از اعضای کمیسیون و با دعوت رئیس کارگروه انجام میگیرد.
تبصره 5 این ماده هم تمدید کارت روزنامهنگارانی را که تا پیش از اجرای این دستورالعمل صادر شده است، منوط به تطبیق با شاخصهای مندرج در این دستورالعمل دانسته است.
حالا این دومینبار است که معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد با ریاست حسین انتظامی، دستورالعملهای جدیدی را برای روزنامهنگاران و فعالیتهای رسانهای مشخص میکند؛ دستورالعملهایی که در دولتهای گذشته کمتر سابقه داشته و حال باید دید واکنش جامعه مطبوعاتی از این به بعد درباره آنها چه خواهد بود.