گروه اقتصادی شهروند- شیوا سعیدی| در ماه ژوئن درکمتر ازیک هفته گروه تروریستی داعش درعراق چند شهر کلیدی در مرکز و شمال عراق را به تصرف خود درآوردند و به این ترتیب بزرگترین پالایشگاه‌های نفتی هفتمین تولید‌کننده نفت جهان بسته شد.  درنتیجه قیمت نفت در بازارهای جهانی دچار نوسان شد. تجار بیم آن داشتند که افزایش خشونت‌ها تولید نفت این کشور را به‌طور کامل
 متوقف کند.
اکنون ماه‌هاست که تروریست‌های داعش کنترل بخش‌هایی ازعراق را دراختیار دارند.  اما فقط زمانی که آنها به اربیل پایتخت اقلیم کردستان نزدیک شدند، آمریکا تصمیم به اقدام نظامی گرفت. چراکه دراین شهر شرکت‌های نفتی بزرگی مانند «شورون» و «اکسون موبیل» حضور دارند. هرچند دلایل مختلفی برای حضور آمریکا در عراق وجود دارد ولی اکنون همه می‌دانند دلیل اصلی دخالت آمریکا به خاطر نفت است.   کارشناسان سه دلیل را بیان می‌کنند که نشان می‌دهد نفت عامل تمام این بحران‌هاست. نخست آن‌که کردستان عراق به دلیل منابع نفتی قابل توجهی که در اختیار دارد برای کنترل‌کننده آن یک جایزه بزرگ محسوب می‌شود. این منطقه که هم‌اکنون 5‌میلیون شهروند دارد از زمان اشغال عراق توسط آمریکا به تولید نفت روی آورد.  تا پیش از‌سال 2004 میلادی از نفت این منطقه غفلت شده بود ولی در سال‌های اخیر به منظور استخراج نفت سرمایه‌گذاران بی‌شماری وارد کردستان عراق شده‌اند و اکنون سرمایه‌گذاری آنها به ثمر نشسته است. هم‌اکنون در کردستان عراق از دو حوزه بزرگ نفتی منطقه یعنی «طق طق» و «تاوک» روزانه 360‌هزار بشکه نفت تولید می‌شود که این رقم 5/0 درصد تولید جهانی را تشکیل می‌دهد. پس بی‌دلیل نیست که داعش این منطقه را انتخاب کرده است.  دوم آن‌که آمریکا اجازه نمی‌دهد کردستان نفت خود را به‌طور مستقیم بفروشد. درعمل تمام فروش نفت درعراق به وسیله دولت مرکزی در بغداد انجام می‌شود که براساس توافقنامه‌ای درآمد آن را میان مناطق مختلف تقسیم می‌کند.  البته دراین اواخرکردستان برای فروش بیشتر نفت به‌طور مستقیم به کشورهای دیگر فشار می‌آورد. مقامات کردستان ادعا می‌کنند که دولت مرکزی 17‌درصد سهم این منطقه از فروش نفت را که متعهد به پرداخت آن بوده به این منطقه پرداخت نکرده است. اکنون این منطقه یک‌سوم نفت خود را از طریق خط لوله به ترکیه صادر می‌کند و سعی دارد با تخفیف زیاد نفت خود را به طورمستقیم بفروشد.  البته آمریکا مخالف فروش مستقیم نفت کردستان است.  دلیل سومی که کارشناسان مطرح می‌کنند این است که نفت عامل اصلی کشمکش نظامی برای کنترل کرکوک است.  آنچه که اوضاع را پیچیده‌تر می‌کند، موقعیت استراتژیک کرکوک است که رقابت برای کنترل آن را تشدید کرده است.  این شهر با 400 هزار سکنه در مرز منطقه کردستان و دولت مرکزی عراق قرار دارد که در نزدیکی یک حوزه نفتی کلان با ذخیره حدود 10‌میلیارد بشکه نفت خام واقع شده است.  تحلیلگران بازار انرژی انتظار داشتند عراق در دهه آتی تولید نفت خود را به میزان قابل توجهی بیفزاید و به تثبیت بهای نفت در سراسر جهان به‌خصوص چین کمک کند.  اما مناقشات نظامی در عراق که به افت تولید نفت این کشور منجر شد، قیمت جهانی نفت را تا حدودی افزایش داد به‌طوری‌که از 110 دلار در هر بشکه تجاوز کرد. به عقیده موسسه کپیتال اکونومیک از زمانی که بهای نفت به ازای هر بشکه به بالاتر از 100 دلار رسید، رشد اقتصاد جهانی کند شد و فعالیت‌های اقتصادی کاهش یافت. 

در‌ سال 2019 عراق 60‌درصد رشد تولید نفت اوپک را انجام می‌دهد
جهان به نفت عراق نیاز دارد

 برای نشان دادن تأثیر تولید نفت عراق در بازار جهانی به 4 نمودار ساده سازمان جهانی انرژی و مرکز سیاست‌های انرژی جهانی در دانشگاه کلمبیا اشاره می‌کنیم که براساس آمار سازمان انرژی آمریکا تهیه شده‌اند. البته به دلیل این‌که پیش‌بینی سازمان جهانی انرژی قبل از حملات داعش به شمال این کشور بوده است.  احتمالا با ادامه حضور شبه‌نظامیان دراین منطقه باید پیش‌بینی‌ها را کاهش داد. براساس اعلام سازمان جهانی انرژی افزایش تولید نفت در آمریکا طی بلندمدت برای پاسخگویی به تقاضا کافی نیست و اوپک باید تولیدات نفت خام و گاز طبیعی خود را بیفزاید. براساس پیش‌بینی سازمان جهانی انرژی 60‌درصد رشد تولید نفت اوپک تا 2019 میلادی از طریق عراق تأمین خواهد شد که البته با توجه به شرایط جدید این کشور باید با احتیاط به این پیش‌بینی نگاه کرد.  درحال حاضر عراق روزانه حدود 3/3 میلیون بشکه تولید می‌کند که 4‌درصد کل تولید جهانی را تشکیل می‌دهد و پیش‌بینی می‌شود ظرفیت تولید آن تا 2019 میلادی 40‌درصد رشد داشته باشد و به 6/4 میلیون بشکه در روز برسد. یک‌چهارم ذخایر نفت عراق در شمال این کشور به منطقه داعش بسیار نزدیک هستند. سه‌چهارم دیگر در جنوب کشور قرار دارند.

 درباره نفت عراق

این کشور بیش از 115‌میلیارد بشکه ذخیره نفت دارد و قصد دارد تا 2020 میلادی تولید نفت خود را به 6‌میلیون بشکه در روز برساند. این کشور سومین صادر‌کننده بزرگ انرژی دنیاست که 82‌درصد نفت خود را صادر می‌کند. براساس پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته تا 2035 این کشور 5‌هزار‌میلیارد دلار درآمد از نفت خواهد داشت که معادل 6895 دلار در ثانیه است. بنابراین در‌ سال 2035، عراق به دومین صادرکننده بزرگ دنیا در جهان تبدیل خواهد شد.  البته نباید این موضوع را انجام‌شده تلقی کرد. برای دستیابی به این سطح تولید و درآمد، علاوه بر دستیابی به ثبات سیاسی عراق به 530‌میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد که حدود 10‌درصد عایدی این صنعت تا 2035 را شامل می‌شود، تا زیربنای خود را بهبود بخشد.