راضیه زرگری| درحالی‌که مطالعات پزشکی ثابت کرده‌اند چاقی خطر ابتلا به انواع سرطان را افزایش می‌دهد، مطالعه‌ای جدید در حوزه تأثیر وزن بر ابتلا به بیماری‌های خطرناک نشان می‌دهد چاق بودن یا اضافه وزن می‌تواند خطر ابتلا به 10 نوع از شایع‌ترین سرطان‌ها را افزایش دهد. این یافته اخیرا در مجله لانست منتشر شده است. اضافه وزن و چاقی به یک نگرانی بزرگ سلامت جهانی تبدیل شده است. در آمریکا بیش از 69درصد از بزرگسالان بالای 20سال دچار اضافه وزن یا چاقی هستند. ارقام مشابه در انگلستان نشان می‌دهد که در این کشور حدود 62درصد از افراد 16سال یا بیشتر دارای اضافه وزن یا چاق هستند.
این موضوع به خوبی درک شده است که اضافه وزن می‌تواند خطر ابتلا به مشکلات سلامتی جدی مانند دیابت، بیماری‌های قلبی، فشار خون بالا و سکته مغزی را افزایش دهد. تحقیقات قبلی نیز نشان داده است که چاقی و اضافه وزن می‌تواند خطر ابتلا به انواع سرطان را افزایش دهد. درحال حاضر، پژوهشگران دانشکده بهداشت و پزشکی لندن به سرپرستی دکتر باسکارا این مطالعه را به‌عنوان بزرگترین پژوهش از نوع خود در بررسی ارتباط بین شاخص توده بدنی (BMI) و سرطان ارایه داده اند.
اثر متفاوت BMI در ابتلا به سرطان
این تیم پژوهشی برای رسیدن به این یافته‌ها، اطلاعات پرونده‌های پزشکی عمومی که در تحقیقات بالینی انگلستان (CPRD) ارزیابی شده بود را جمع‌آوری کردند. بر همین اساس آنها 5میلیون و 240هزار نفر در محدوده سنی 16سال به بالا انتخاب کردند که این افراد سابقه هیچ سرطانی نداشته و به‌طور متوسط 5/7 سال تحت نظارت پزشک عمومی قرار گرفتند.
گروه تحقیق BMI شرکت‌کنندگان را مورد بررسی قرار دادند؛ خطر ابتلا به 22 نوع از شایع‌ترین سرطان‌ها که گفته می‌شود 90درصد از سرطان‌های انگلیس در این نوع بیماری‌ها تشخیص داده شده است را براساس شاخص توده بدن آنها محاسبه کردند.
نتایج تجزیه و تحلیل نشان داد که در طول5/7سال تحت‌نظر بودن، حدود 167هزار شرکت‌کننده به یکی از 22 نوع سرطان مبتلا شدند. محققان دریافتند که شاخص توده بدنی با توسعه 17 نوع از 22 نوع سرطان رایج در انگلیس مرتبط بود. آنها دریافتند که هر 5 کیلوگرم بر متر مربع افزایش شاخص توده بدنی با افزایش خطر ابتلا به سرطان‌های رایج همراه بود که از مهم‌ترین آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
سرطان رحم (62 درصد افزایش خطر)
سرطان کیسه صفرا (31درصد افزایش خطر)
سرطان کلیه (25درصد افزایش خطر)
سرطان دهانه رحم (10درصد افزایش خطر)
سرطان تیرویید (9درصد افزایش خطر)
سرطان خون (9درصد افزایش خطر)
این پژوهشگران همچنین دریافتند که بالا بودن شاخص توده بدن موجب 19درصد افزایش خطر ابتلا به سرطان کبد، 10درصد افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ، 9درصد افزایش خطر ابتلا به سرطان تخمدان و 5درصد افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه شده است. این مطالعه تأکید می‌کند که این موارد افزایش خطرات به واسطه زمینه BMI، جنس فرد و وضع یائسگی متفاوت است و آنها شواهدی به دست آورده‌اند که نشان می‌دهد BMI بالا در مواردی مثل سرطان پروستات و سرطان سینه قبل از یائسگی با کاهش خطر همراه است.
دکتر باسکارا در این رابطه توضیح می‌دهد: تغییرات بسیار زیاد و متفاوتی در اثر BMI بر ابتلا به سرطان‌های مختلف وجود دارد برای مثال خطر ابتلا به سرطان رحم به میزان قابل توجهی با بالا رفتن شاخص توده بدن افزایش می‌یابد و در سرطان‌های دیگر مانند سرطان سینه که در زنان جوان‌تر و قبل از یائسگی اتفاق می‌افتد، ما شاهد افزایش ناچیز خطر یا بی‌تاثیری شاخص توده بدن بر بروز بیماری هستیم. این تنوع به ما می‌گوید که شاخص توده بدن بر خطر ابتلا به سرطان به واسطه فرآیندهای مختلف تأثیر می‌گذارد که این تأثیر به نوع سرطان هم بستگی دارد.
تداوم افزایش میزان شاخص توده بدن می‌تواند هر ساله باعث توسعه سلول‌های سرطانی در 3800 نفر شود
یافته‌های محاسباتی این تیم پژوهشی نشان داد که اضافه وزن یا چاقی می‌تواند عامل اصلی 41درصد از موارد ابتلا به سرطان رحم و بیش از 10درصد از موارد سرطان کیسه صفرا، کلیه، کبد و روده بزرگ را تشکیل دهد. علاوه بر این، آنها بر این باورند که
یک کیلوگرم بر متر مربع افزایش شاخص توده بدنی معادل4- 3 کیلو گرم در هر بزرگسال (که به گفته محققان در هر 12سال به‌طور متوسط این افزایش شاخص توده بدنی رخ می‌دهد،) می‌تواند هر ساله بیش از 3هزار و 700 نفر را به آمار مبتلایان به سرطان در این کشور اضافه کند.
دکتر باسکارا در این رابطه عنوان می‌کند تعداد افرادی که دارای اضافه وزن یا چاقی هستند هم در انگلیس و هم در سراسر جهان به سرعت درحال افزایش است. چاقی و اضافه وزن امروزه به‌عنوان عامل اصلی افزایش خطر ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی عروقی به رسمیت شناخته شده است. یافته‌های ما در این مطالعه گسترده نشان می‌دهد که اگر این روند ادامه یابد، باید منتظر دیدن سرطانی‌های بیشتر و بیشتر در آینده باشیم.
دکتر پیتر کمپبل، از انجمن سرطان آمریکا نیز در این رابطه می‌گوید شواهد کافی وجود دارد که اضافه وزن و چاقی یکی از عوامل ابتلا به سرطان محسوب می‌شود و در این زمینه نیازی به مطالعات بیشتر نیست؛ یا دست کم دیگر تقاضایی در این خصوص وجود ندارد همه‌چیز روشن است، برای تغییر سیاست در جهت مهار چاقی و اضافه وزن به تحقیقات دیگری نیاز نداریم. او خاطرنشان می‌کند: برخی از این استراتژی‌های مهار چاقی به تازگی به‌کار گرفته شده‌اند که همه آنها بر کاهش مصرف کالری و افزایش فعالیت بدنی، مصرف کمترغذاهای پرکالری (مثل نوشابه، قند و شیرینی‌جات)، مصرف بیشتر مواد غذایی سالم(مثل سبزیجات، میوه‌ها و غلات)، تغییر سیاست‌های کشاورزی و برنامه‌ریزی‌های شهری با هدف ترویج پیاده روی و دیگر شیوه‌های فعالیت بدنی تأکید دارند.
به گفته این متخصص استراتژی مطالعاتی که مداخلات جمعیتی گسترده یا مبتنی بر گروه‌های جامعه و سیاست‌های موثر برکاهش اضافه وزن و چاقی را شناسایی می‌کند، را باید به‌طور ویژه مورد حمایت قرار داد. علاوه بر این، ما نیاز به یک محیط سیاسی و سیاستمدارانی با شجاعت کافی برای اجرای این سیاست‌ها به‌طور کاربردی و موثر داریم. گفتنی است مطالعه‌ای جدید که در مجله PLOS ONE منتشر شده، نشان می‌دهد که اگر چه از دست دادن وزن می‌تواند سلامت جسمی را بهبود بخشد، اما لزوما اثر مثبتی بر سلامت روانی ندارد.