مذاکرات هستهای میان ایران و گروه 5+1 حساسترین زمان خود را سپری میکند و کمتر از دو ماه با پایان ضربالعجل توافق نهایی میان طرفین باقی مانده است. در همین حال رژیم صهیونیستی تحرکات خود را در راستای به شکست کشاندن مذاکرات آغاز کرده است.
ایران و طرفین مذاکره اعلام کردهاند که قرار است دور جدید مذاکرات هستهای ایران در حاشیه اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل برگزار شود. رژیم اسراییل بار دیگر و مطابق معمول، تلاشهای خود را برای جلوگیری از حصول توافق شدت بخشیده است. در این زمینه، اخبار از سفر هیأتی از این رژیم به آمریکا برای بحث درباره موضوع هستهای ایران حکایت دارد. روزنامه «هاآرتص» خبر داده که هیأتی بلندپایه از رژیم اسرايیل، هفته آینده برای گفتوگو با مقامات ارشد آمریکایی درباره مذاکرات هستهای ایران و گروه 1+5 به واشنگتن اعزام میشود. قرار است دور جدید مذاکرات هستهای ایران، چندروز پس از سفر این هیأت و در نیویورک برگزار شود.
به نوشته این روزنامه، گفتوگوهای هفته آینده آمریکا و رژیم اسراییل در چارچوب گفتوگوهای راهبردی سالانه دو دولت صورت میگیرد. انتظار میرود این گفتوگوها که قرار است روزهای 10 و 11 سپتامبر برگزار شود، بسیار فشرده باشد. هاآرتص در ادامه مطلب خود مینویسد: بخشی از این گفتوگوها، به تبادل ارزیابیهای اطلاعاتی دو طرف درباره پیشرفت برنامه هستهای ایران و میزان انعطافی که ایران آماده است در مذاکرات از خود نشان دهد، اختصاص دارد. افزون بر این، واشنگتن و تلآویو سعی دارند از این طریق، مواضع خود را در آستانه دور جدید مذاکرات هستهای با یکدیگر هماهنگ نمایند.
ریاست هیأت اسراییلی را که به واشنگتن سفر میکند، یووال استینیتز، وزیر اطلاعات و امور راهبردی این رژیم برعهده خواهد داشت. جوزف کوهن، مشاور امنیتی رژیم اسراییل، جرمی ایساچاروف، رئیس بخش امور راهبردی وزارت خارجه این رژیم و همچنین مقامات ارشدی از کمیسیون انرژی اتمی، موساد، وزارت جنگ و وزارت اطلاعات اسراییل نیز در این هیأت حضور خواهند داشت. در مقابل، سرپرستی هیأت آمریکایی طرف مذاکره با اسراییلیها نیز با ویلیام برنز، قائممقام وزارت خارجه آمریکا و وندی شرمن، معاون این وزارتخانه است. شرمن سرپرستی تیم مذاکرهکننده هستهای آمریکا در گروه 1+5 را نیز برعهده دارد.
از سوی دیگر لابی صهیونیستی آیپک نیز تلاشهایش را برای به شکست کشاندن مذاکرات هستهای شدت بخشیده است. کانی براک در تاریخ 1 سپتامبر مقالهای طولانی درباره کمیته امور عمومی آمریکا و اسراییل (آیپک) در نشریه نیویورکر نوشت، براک در مقالهاش اشاره خوبی به مسائل تاریخی میکند که ارزش خواندن را دارند. اما افرادی که سالهاست تحولات خاورمیانه را دنبال میکنند شاید از تحلیل براک درباره اینکه آیپک چگونه عمل میکند، شگفتزده شده باشند. یک استثنا در این باره مبارزه آیپک با دیپلماسی ایران است. آیپک به سختی در تلاش است تا مخالفتش با دیپلماسی ایران را نشان دهد. آنها برای این کار دلیل خوبی هم دارند: افزایش اختلافهای حزبی بر سر نابودی مذاکرات، چندان با تلاشهای فراحزبی آیپک هماهنگ نیست. علاوه بر این گزینه جایگزین دیپلماسی، راهی برای مقابله با ایران است، اقدامی که با وجود تلاش بیحد و حصر جنگطلبها جایگاهی در میان افکار عمومی آمریکا ندارد. با این حال اعضای کنگره که نزدیک به آیپک هستند، همانند سناتور مارک کرک (جمهوریخواه از ایلینوی) با دیپلماسی مخالف هستند و معتقدند که این مذاکرات همانند مذاکرات مونیخ است.
یکی از نکات کلیدی در مطلب براک، بحث درباره تحریمها در مجلس نمایندگان است که برخلاف تغییر نظر چشمگیر سنا در اینباره، این موضوع هنوز طرفدارانی در آنجا دارد. براک در مقالهاش بازگو میکند که چگونه دو تن از مدافعان آیپک در مجلس نمایندگان، یعنی نماینده استنی هویر (دموکرات از مریلند) و نماینده اریک کنتر (جمهوریخواه از ویرجینیا) بر سر نابودی مذاکرات با هم صحبت میکنند.
یکی از دستیاران سابق کنگره نقل میکند که کنتر به هویر میگوید که خواهان لایحهای است تا توافق موقت با ایران را لغو کند. هویر این پیشنهاد را رد میکند و میگوید که او فقط درباره قطعنامهای غیرالزامآور همکاری میکند. کنتر لایحهای برای افزایش تحریمهای ایران و مشخص کردن خطوط توافق با ایران را برای هویر میفرستد. این دستیار سابق کنگره در ادامه میگوید که فشار فوقالعاده زیاد بود، نهتنها از سوی کادر رهبری آیپک، بلکه افراد مختلفی از مقامات و سایر همکاران در سطح کشور هم در این فرآیند نقش داشتند. اعضای کمیته پارلمانی هویر هم به وی فشار میآوردند و در 12 دسامبر که لحن نهایی لایحه مشخص شد وی اعلام کرد که خودش را از این مسائل دور نگه میدارد و معتقد است که هماکنون زمان مناسب برای اینگونه اقدامات نیست.
کنتر درنهایت مجبور به عقبنشینی شد و براساس آنچه براک میگوید: «لایحه نهایی به گونهای تنظیم شد که اکثریت دموکراتهای مترقی هم آن را امضا کردند» واقعیت این است که این اقدام تلاشی آشکار از سوی کنتر برای نابودی مذاکرات بود که از سوی لابی آیپک حمایت میشد و همچنین نشانهای از فعالیتهای این لابی است. یکی دیگر از جنبههای آشکار اعمال فشار این گروه بر کاخسفید، مقاله دوبی وازرمن شولتز، نماینده دموکرات (یکی دیگر از طرفداران بیباک اسرايیل) در سایت محافظه کار واشنگتن فری بیکن بود. اقدامات کنتر به خوبی نشاندهنده تلاشهای لابی طرفدار اسراییل در واشنگتن است. آنها در تلاش هستند تا هرگونه اقدامی را که موجب تقویت دیپلماسی با ایران میشود، به شکست بکشانند. به نظر میرسد که کنتر و آیپک عضو کمپینی هستند که مخالف مذکرات هستند و هرکاری میکنند تا هیچگونه توافقی به دست نیاید. در همان زمان آیپک و طرفدارانش فریاد میزدند که دیپلماسی شکست میخورد و تنها با استفاده از حملات هوایی میشود از دستیابی ایران به سلاح هستهای جلوگیری کرد (هرچند به احتمال زیاد این اقدام به جای جلوگیری از هستهای شدن ایران، فقط آن را به تأخیر میاندازد) هنگامی که در پاییز گذشته دولت اوباما با افزایش تحریمها مخالفت کرد و آن را راهی به سوی جنگ نامید، دموکراتهای نزدیک به آیپک مانند سناتور باب منندز (نیوجرسی) که با مارک کرک همکاری کرده بود، مورد اعتراض قرار گرفتند. همچنین هویر هم که متوجه شده بود زمان مناسبی برای اعمال تحریمها نیست از دنبال کردن تحریمهای جدید عقبنشینی کرد.