روح‌الله سپندارند| انتخابات هیأت‌رئیسه شورای شهر برگزار شده و حالا سه روز است که مهدی چمران دوباره به کرسی ریاست این شورا بازگشته است. 24خرداد 92 که مردم عزم خود را برای تغییر جزم کرده بودند و ترکیب شورای شهر هم موردتوجه قرار گرفت و فهرست اصلاح‌طلبی دست‌به‌دست می‌چرخید تا همسویی و همگرایی‌ها بیشتر شود. نتایج که اعلام شد، ترکیب شورای شهر تهران نشان از پیروزی اصلاح‌طلبان می‌داد. احمد مسجدجامعی هم بر کرسی ریاست شورای شهر تهران نشست تا پایانی بر دوران تصدی همه‌جانبه اصولگرایی بر کرسی‌های مسئولیت کشور باشد. کار به انتخاب شهردار که رسید رقابت قالیباف و محسن‌هاشمی با رأی الهه راستگو از لیست اصلاح‌طلبان، ترکیب شورا را به هم زد و مشخص شد دنیامالی و راستگو را دیگر نمی‌توان در تیم اصلاح‌طلبان دانست.
با این حال اصلاح‌طلبان هنوز احمد مسجدجامعی را در کرسی ریاست شورای شهر تهران داشتند تا کار به انتخابات سال دوم هیأت‌رئیسه این شورا رسید. مهدی چمران صندلی‌اش را در سال دوم پس گرفت و مشخص شد الهه راستگو، هادی ساعی و عباس جدیدی که سال گذشته رأی خود را به نفع مسجدجامعی داده بودند حالا ترجیح دادند چمران رئیس شان باشد.
این روزها تحلیل‌های زیادی از این رویداد منتشر می‌شود، برخی آن را شکست اصلاح‌طلبان می‌دانند و عده‌ای هم پیروزی چمران را به تهرانگردی‌های مسجدجامعی ربط می‌دهند که وقتی رئیس شورا در این یک‌سال داشت تهران را گز می‌کرد، اصولگرایان جلسات مشورتی برگزار می‌کردند تا شورای تهران را دوباره به دست گیرند. بعضی‌ها هم مثل محمد حقانی اصلا این مسأله را چیز مهمی نمی‌دانند. این عضو شورای شهر در یادداشتی نوشته بود: «آنانی که تحولات سیاسی جامعه را در ذهن دارند و به آن عادت کرده‌اند، این تغییر در ریاست شوراها و هیأت‌رئیسه را یک چرخش ساده در قدرت تلقی می‌کنند و گروهی هم آن را به شدت بزرگنمایی می‌کنند اما این یک واقعیت است که چرخش قدرت در حکومت‌های محلی را باید ارج نهاد چرا که از ارزش‌ها و اندیشه‌های مردمسالاری است و باید به آن تبریک گفت.»
در این میان اما محمدمهدی تندگویان عضو دیگر شورای شهر تهران پاسخ برخی از منتقدان را داده است. او در یادداشتی گفته بود: «منتقدان معتقد بودند اعضاي اصلاح‌طلب شورا اقدام به رايزني براي انتخاب مجدد آقاي مسجدجامعي نكردند، من به‌عنوان يكي از اعضاي اصلاح‌طلب شوراي شهر اين حرف را از اساس غلط مي‌دانم.»
تندگویان اساسا مشکل را در تغییرات جناحی شورا می‌داند و می‌گوید: «نه اين‌كه نخواستيم براي انتخاب مجدد آقاي مسجدجامعي تلاش كنيم بلكه ديگر توان رايزني نداشتيم. چون اكثريت اعضاي شورا را با خروج دنيامالي و راستگو از دست داديم.»
شاید این مسأله مطرح شود که آیا شورای شهر جایی برای فعالیت سیاسی و جناحی است؟ یا این‌که شورای شهر خاستگاه متفاوتی داشت که قرار بود فارغ از نگاه‌های جناحی، مدیریت شهری را سامان بخشد؟ اما درست یا غلط جناح‌بندی سیاسی در مورد شورای شهر تهران اهمیت ویژه‌ای دارد که گاهی متأثر از مناسبات سیاسی در سطح کلان است و گاهی تحولات ترکیب آن شورا، خودش در مناسبات کلان جناح‌بندی سیاسی، تأثیرگذار خواهد بود.
عضو شورای مرکزی بنیاد باران اما در گفت‌وگویی با ایسنا، نگاه متفاوتی به تغییرات شورای شهر دارد و آن را به عملکرد دولت نسبت می‌دهد و می‌گوید: اولین استنباط من این است که طی یک‌سال گذشته مجموعه دولت به‌خصوص بخش‌های ذی‌ربط به مسائل اجتماعی، اداری و سیاسی نسبت به شوراهای اسلامی شهر و مدیریت‌های محلی و منطقه‌ای از دقت، ظرافت، قاطعیت و جدیت لازم برخوردار نبودند و می‌توان گفت از این منظر این حوزه رها شده و چنانچه همین روند تداوم داشته باشد و تجدیدنظری در این حوزه از سوی آقای رئیس‌جمهوری و سایر همکاران ایشان صورت نگیرد در سال 94 و 95 که جامعه پذیرای مقدمات و اجرای انتخابات مجلس دهم خواهد بود برخلاف رویه گذشته باید ناکامی دیگری را برای دولت آقای روحانی و طبیعتا اصلاح‌طلبان و تحول‌خواهان و طرفداران ایشان انتظار داشته باشیم. رسولی معتقد است: خود ستاد دولت، تیم فکری و اتاق فکر دولت باید آنچه ظرف روزهای اخیر در صحنه سیاست رخ داد، همچون حذف آقای فرجی‌دانا و عدم حضور آقای روحانی در مجلس و آنچه را که در شورای شهر اتفاق افتاد زنگ هشداری برای دولت یازدهم قلمداد کند. این عضو بنیاد باران ادامه می‌دهد: «من سهم دولتمردان مورد حمایت اصلاح‌طلبان را در بیدار شدن از خواب غفلت و بازنگری در دکترین مدیریت سیاسی و اجتماعی داخلی کشور برای عدم‌تکرارهای شکست‌هایی مثل گذشته در شورای شهر دارای اهمیت بیشتری می‌دانم.»با این حال آنچه در شورای شهر اتفاق افتاد شاید بیش از آن‌که شکست اصلاح‌طلبان داخل شورا تلقی شود، معطوف به مناسبات سیاسی و جناحی خارج شورا و حتی قبل از انتخابات باشد؛ چرا که اساساً نمی‌توان از اکثریت اصلاح‌طلب در شورا سخن گفت و با چنین ترکیبی تغییر مواضعی در نیروهای شورا و رایزنی اصولگرایان برای کسب کرسی‌های اصلی این شورا امری دور از انتظار نبود. ریاست دوباره چمران بر شورای شهر تهران شاید تلنگری باشد برای اردوگاه اصلاحات تا بازخوانی مجددی در آرایش سیاسی نیروهای خود داشته باشد.
اصلاح‌طلبان ضعف تبلیغاتی دارند
صادق زیباکلام، تحلیلگر سیاسی و استاد دانشگاه بر این باور است که یکی از دلایل شکست اصلاح‌طلبان در انتخابات شورای شهر بحث تبلیغاتی است. زیباکلام در همین زمینه به خبرنگار «شهروند» گفت: این انتخابات با رأی حداقلی انجام شده است. زیباکلام در همین زمینه ادامه داد: بسیاری از کسانی که حامی اصولگرایان هستند، از باب وظیفه دینی رأی می‌دهند. این درحالی است که اصلاح‌طلبان رأی نمی‌دهند و نامزدهای آنها با حداقل آراء وارد شورای شهر می‌شوند. این استاد دانشگاه همچنین یادآور شد: این اتفاق باید برای مردم و به‌خصوص بدنه اجتماعی اصلاح‌طلبان درسی شود تا از این به بعد پای صندوق‌های رأی بروند و برای شورای شهر و انتخابات مجلس به اندازه انتخابات ریاست‌جمهوری اهمیت قایل شده و نگاه استراتژیکی داشته باشند. زیباکلام خاطرنشان کرد: معتقدم اکنون اصلاح‌طلبان شکست نخورده‌اند چراکه اصولگرایان با رأی حداقلی بالا آمده‌اند و خیلی جالب است اگر اصولگرایان این را برای خودشان برد تلقی کنند. زیباکلام همچنین تأکید کرد: البته این‌که حامیان اصلاح‌طلبان پای صندوق‌های رأی نمی‌روند نقصی است که متوجه اصلاح‌طلبان است چون آنها به اندازه کافی تبلیغ نکردند. او در پایان تأکید کرد: در انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم هم نتیجه فعال شدن بدنه اجتماعی اصلاح‌طلبان را دیده‌ایم بنابراین اصلاح‌طلبان باید روی بحث‌های تبلیغاتی کار کنند. اگر همچنان به این بحث به‌عنوان یک نقطه ضعف نگاه نکرده و درصدد رفع آن برنیایند حتما آسیب می‌بینند.