نام بابک زنجانی درجریان فعالیتهای کلان مالی مرتبط با دورزدن تحریمهای بینالمللی در دولت دهم مطرح شد و او در تاریخ ۹ دی ۱۳۹۲ با حکم دادستان کل کشور بازداشت شد و اتهامات وی بدهی بیش از 5.2میلیارد یورویی به وزارت نفت و بانک مرکزی و همچنین جعل اسناد بانکی است. نخستین جلسه دادگاه وی 11 مهر برگزار شد و تاکنون 15 جلسه از دادگاه وی برگزار شده است. این درحالی است که وی در این جلسات و در قالب دفاعیات خود ادعاهایی را مطرح کرده که بسیاری از آنها دروغ از آب درآمده است. حال این سوال برای افکار عمومی به وجود آمده که نتیجه این دادگاه چه خواهد شد و چگونه زنجانی وادار خواهد شد بدهی خود را به دولت بازگرداند؟ درهمین رابطه داوود محمدی، نماینده کمیسیون اصل نود درکمیته پیگیری پرونده بابک زنجانی میگوید: دادگاه طبق قانون با دقت به رسیدگی این پرونده پرداخته و در بازگرداندن پولی که توسط متهم نفتی از بیتالمال ضایع شده، بسیار جدی است.
15 جلسه از دادگاه گذشته اما روند دادگاه مبهم بوده و به گونهای نبوده است که افکار عمومی را اقناع کند، سوال اینجاست که این دادگاه به کجا خواهد انجامید؟
پروسه تشکیل پرونده و اداره دادگاه برعهده قاضی است و طبق قانون، وظیفه رئیس دادگاه این است که با توجه به مدارک و دلایل ارایه شده، در پرونده و اظهارات و مدافعات متهم و وکلا، هرگاه زمان رسیدگی به پرونده را کافی دانست، کفایت رسیدگی و ختم دادرسی را اعلام و حکم قانونی را صادر میکند. حال ممکن است دادگاه با 10 جلسه ختم شود اما در مواردی ممکن است با توجه به موضوع، حجم و کیفیت پرونده زمان رسیدگی بیشتر طول بکشد. از اینرو، ما نمیتوانیم به تصمیم دادگاه ایرادی وارد کنیم و باید این اختیار را به دادگاه داد که هرگاه قاضی به قناعت وجدانی رسید، دلایل و مدارک برای او کافی بود، بر مبنای آن حکم مقتضی را اعلام کند، ضمن اینکه پس از صدور حکم نیز، حکم صادره قابل تجدیدنظر خواهد بود و این روند عادی و طبیعی است که پروندههای دیگر نیز طی میکنند و منحصر به این پرونده نیست. همچنین ممکن است دفاعیاتی که متهم انجام میدهد،در ذهن قاضی سوالاتی را ایجاد کند که نیاز به بررسی بیشتر داشته باشد.
ارزیابیتان از رفتار بابک زنجانی در دادگاه و ادعاهای غیرواقعی که مطرح میکند، چیست و این کار با چه هدفی صورت میگیرد؟
بحثهایی که این متهم مطرح میکند، تا اینجا با واقعیت انطباق نداشته است ولی نهایتا در این حوزه دادگاه حرف آخر را میزند و مطالبی که عنوان میشود را بررسی و واقعیت را احراز میکند و باید منتظر بمانیم و ببینیم دادگاه چه تصمیمی دراین خصوص میگیرد، ولی تاکنون مواردی که زنجانی عنوان کرده، صحیح و محکمهپسند نبوده است و با واقعیت منطبق نبوده اما هنوز چون ختم رسیدگی نشده است، باید منتظر جلسات بعدی دادگاه ماند و درنهایت دادگاه حتما درحکمی که انشا میکند، در ارتباط با دفاعیات متهم اظهارنظر خواهد کرد.
با توجه به پولی که توسط زنجانی از بیتالمال برداشته شده، این جدیت وجود دارد که پس از محاکمه این متهم پولهایی که از بیتالمال رفته به آن بازگردد؟
بله قوهقضائیه در این موضوع عزم خود را جزم کرده و این جدیت وجود دارد که آنچه از بیتالمال ضایع شده، به آن برگردد.
برای به وجود آمدن امثال بابک زنجانی
با وجود دستگاههای نظارتی، چه اقداماتی باید انجام داد؟
ما به جای مبارزه با معلول باید با علتها مبارزه کنیم و دقیقا این مسأله، مسأله کلیدی است که اگر فرآیندهای ما شفاف و قانونمند نباشد، اقداماتی که انجام میدهیم، مانیتور نشود و در منظر مردم قرار نگیرد، معاملات و مناقصات دولتی نظاممند نشود و افراد بتوانند از رانت و امتیازاتی بهرهمند شوند و دوباره شاهد تولد بابک زنجانیها در سیستم پولی و مالی کشور خواهیم بود و امروز هم با زنجانی برخورد شود، فردا ممکن است زنجانی دیگری بتواند از این خلل و نقصی که در فرآیندها وجود دارد، استفاده کند اما اگر شفافسازی کنیم و به سمت دولت الکترونیک حرکت و آن را کامل کنیم تا مردم از همه چیز آگاه باشند و همه چیز شفاف باشد، آن منافذی که باعث بهرهگیری افراد و رانتخواری میشود، مسدود شود، دیگر شاهد چنین تخلفاتی نخواهیم بود؛ بنابراین در بسیاری از فرآیندها باید اصلاحاتی انجام دهیم و در بعضی از موارد اگر نقص و خلأ قانونی وجود داشته باشد، باید آن را برطرف کنیم.