شهروند| «تعداد یوزپلنگان آسیایی افزایش پیدا کرد»، این خبر خوشی بود که معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط‌زیست در روز ملی یوزپلنگ به دوستداران و حافظان یوز آسیایی می‌دهد و می‌گوید: «اخیرا تصاویری مشاهده شده که مشخص می‌کند تعداد یوزپلنگ‌های آسیایی افزایش یافته است.» افزایش تعداد یوزپلنگ‌ها در کشور در حالی است که گفته می‌شد در سراسر قاره‌کهن کمتر از 70یوزپلنگ باقی مانده که تنها در ایران زندگی می‌کنند، این واقعیت تلخ در پوستری که درون سازمان محیط‌زیست هم نصب شده به نمایش درآمده تا نشان دهد هر یوزپلنگی که شکار می‌شود یا بر اثر اتفاقی طبیعی از بین می‌رود، شیب انقراض یوزآسیایی را تندتر می‌کند. حالا به نظر می‌رسد این شیب با تلاش‌هایی که صورت گرفته کمی ملایم‌تر شده تا جایی که دیروز معاون رئیس‌جمهوری از مشاهده 4تصویر از 4یوزپلنگ خبر داد و اظهار امیدواری کرد: حفاظت از این گونه برای افزایش تعداد آن ادامه داشته باشد.
ابتکار در مراسم نکوداشت فعالان پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی و نکوداشت محیط‌بانان برجسته در جمع خبرنگاران می‌گوید: «به غیر از ایران در کشورهای دیگر یوزپلنگ منقرض شده است. باید تلاش‌های ملی، برای حفاظت از آنها انجام دهیم. باید جلو انقراض یوزپلنگ آسیایی را بگیریم.»
رئیس سازمان محیط‌زیست درخصوص آمار جدید یوزپلنگان آسیایی تأکید می‌کند: «آمار جدیدی از تعداد یوزپلنگ آسیایی نداریم، ولی خوشبختانه ما در تصاویری که اخیرا دریافت کرده‌ایم، مشخص شد تعداد یوزپلنگ‌های آسیایی افزایش یافته است. در آخرین تصاویر 4یوزپلنگ در 4تصویر مشاهده شده‌اند که امیدواریم در راستای حفاظت این گونه استمرار داشته باشیم.» او با تأکید بر این‌که نباید بگذاریم شکارچیان غیرمجاز به زیستگاه‌ها دست‌درازی کنند، یادآور می‌شوند: «باید از گونه‌های حیات‌وحش حفاظت کرده و در این راستا از مردم برای مشارکت دعوت به‌عمل آید. در حال حاضر شکار در ایران ممنوع است. همچنین اسیر کردن و کشتن حیوانات خلاف قانون بوده مگر این‌که از سوی سازمان محیط‌زیست مجوز خاصی گرفته شود. شهروندان باید مطلع باشند شکار با سلاح مجاز و پروانه اسلحه ممنوع است. در کنار این ممنوعیت هم، ما در حال بازنگری سیاست شکار در کشور هستیم، بنابراین بهتر است شکارچیان به جای شکار حیوانات دوربین در دست گرفته و شکار لحظه انجام دهند.»
معاون رئیس‌جمهوری درخصوص شکار در شکارگاههای خصوصی هم می‌گوید: «شکار در شکارگاههای خصوصی هم دارای ضوابط خاصی است ولی به‌طور کلی باید در زمینه عدم‌شکار فرهنگسازی شود. سازمان محیط‌زیست درخصوص برخورد با شکارچیان غیرمجاز سختگیرانه عمل می‌کند. قصد داریم به شکلی اقدام کنیم که فرهنگسازی در زمینه عدم‌شکار صورت گیرد و مردم به سمت شکار گرایش نداشته باشند.»
تعداد کم محیط‌بانان برای مراقبت و محافظت از پناهگاه‌ها و پارک‌های ملی در مقابل شکارچیان غیرمجاز موضوع دیگری بود که ابتکار در میان خبرنگاران بار دیگر بر آن تأکید کرده و می‌گوید:«در حال حاضر تعداد محیط‌بانان بسیار کم است. بر همین اساس، یکی از برنامه‌های سال 93، راه‌اندازی شبکه دوربین تله و سنجش از راه دور است. در حقیقت با چنین دوربین‌هایی کنترل از راه دور انجام خواهد گرفت.» چند روز پیش سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست از تأیید اسناد آلایندگی بنزین تولیدی در پتروشیمی‌های کشور در سال‌های 89 تا 92 حکایت کرد و حالا رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست از ارایه اسناد و مدارک لازم در مورد پرونده بنزین‌های آلوده به مراجع قضایی حکایت می‌کند و درخصوص شکایت از وزیر نفت دولت محمود احمدی‌نژاد می‌گوید: «این سازمان اسناد و مدارک لازم در مورد پرونده بنزین‌های آلوده را به مراجع قضایی ارایه کرده است. ما تنها مطلع بودیم و شاکی نیستیم، اسنادی را که باید ارایه می‌کردیم هم ارایه کرده‌ایم.»
پیگیری‌های بین‌المللی برای احیای تالاب هامون
او همچنین درخصوص اقدامات تازه‌ای که برای احیای دریاچه هامون انجام شده است، خاطرنشان می‌کند: «پیگیری‌های لازم بین‌المللی، منطقه‌ای و ملی برای احیای دریاچه هامون صورت گرفته ولی باید واقعیت خشکسالی را بپذیریم. چرا که دمای آن‌جا 50درجه سانتیگراد است. از ستاد ملی گردوغبار به سیستان‌وبلوچستان اعزام شده‌اند تا هماهنگی‌های لازم برای احیای دریاچه هامون را در سطح ملی و منطقه‌ای انجام دهند.»
تجهیزات مهار آتش‌سوزی جنگل‌ها برای 10سال پیش است
«مخاطرات گسترده‌ای داریم، آتش‌سوزی‌های پی‌درپی همچون آتش‌سوزی در پارک ملی گلستان همه را نگران کرده است»، رئیس سازمان محیط‌زیست با تأکید بر مخاطرات گسترده‌ای که محیط‌زیست کشور را تهدید می‌کند، درخصوص آتش‌سوزی جنگل گلستان می‌گوید: «مسئولیت مستقیم این موضوع برعهده سازمان جنگل‌ها و مراتع است و سازمان محیط‌زیست تلاش خود را برای حفاظت انجام می‌دهد ولی تجهیزات برای 10سال پیش است. در حال حاضر برای مهار آتش‌سوزی جنگل‌ها ما نمی‌توانیم بالگرد داشته باشیم چرا که هزینه‌اش سنگین است ولی سازمان مدیریت بحران و هلال‌احمر بالگرد در اختیار ما گذاشته‌اند و در این زمینه همکاری می‌کنند.» او درخصوص خروج جاده پارک ملی گلستان از درون پارک، هم می‌گوید: «در راستای خروج جاده‌ای که از پارک ملی گلستان می‌گذرد اقدامات خوبی انجام شده و جلساتی در این زمینه داشتم که امیدواریم هرچه زودتر اقدامات لازم انجام شود.»
هنوز برای نجات یوزپلنگ آسیایی دیر نیست
«هنوز برای نجات یوزپلنگ آسیایی خیلی دیر نشده و احتمال افزایش این گونه وجود دارد.» مراسم نکوداشت فعالان پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی و نکوداشت محیط‌بانان برجسته که همزمان با روز ملی یوزپلنگ برگزار شده بود، پر بود از امیدواری. امیدواری برای جلوگیری از انقراض یوزپلنگ آسیایی که اکنون تنها زیستگاهش ایران است و در سایر نقاط آسیا منقرض شده است. در همین خصوص هماهنگ‌کننده مقیم سازمان ملل متحد در تهران با اشاره به این‌که فشار زندگی مدرن، تعدی انسانی، احداث جاده‌ها و شهرک‌ها و شلیک‌های مرگ‌بار به سوی یوزپلنگ آسیایی، شمار این موجودات را به کمتر از 100 قلاده کاهش داده، تأکید می‌کند:«هنوز برای نجات یوزپلنگ آسیایی خیلی دیر نشده است.»
گری لوییس ادامه می‌دهد: «با اقداماتی که انجام گرفته بر این باوریم که کاهش یوزپلنگ حتی می‌تواند متوقف شده باشد. همچنین در حال حاضر احتمال آن می‌رود که شمار این گربه‌سان دوباره افزایش داشته باشد و این خبر بسیار خوبی است.»
او با اشاره به این‌که بخشی از دلیل معکوس شدن این شرایط در آگاهی همه ما نسبت به ضرورت نجات یوزپلنگ آسیایی نهفته است، یادآوری می‌کند:«بسیاری از ما به فعالیت‌هایی مشغول هستیم که می‌تواند به این روند یاری برساند. اما دلیل اصلی این بهبودی از آن‌رو است که شمار بسیار کوچکی از افراد در جامعه ما شب روز می‌کوشند که یوزپلنگ آسیایی را از گزندها مصون بدارند، برخی مانند دانشگاهیان این کار را از راه نوشتن انجام می‌دهند، برخی دیگر مانند دوستانمان در جامعه سازمان‌های مردم‌نهاد با گفتارشان چنین می‌کنند. بسیاری مانند محیط‌بانان ما در ایران از راه اقداماتشان از حیات یوزپلنگ‌ها حمایت می‌کنند.» به گفته او، آنها قهرمانان بومی ما و قهرمانان جهان هستند با فعالیت‌های آنان است که تنوع‌زیستی به‌طور مستقیم حفاظت شده و راه آن به سوی آینده‌ای پایدار هموار می‌شود. هماهنگ‌کننده مقیم سازمان ملل متحد در تهران ادامه می‌دهد: «به برکت فعالیت‌های آنان ما به این آگاهی دست یافته‌ایم که تمامی گونه‌ها حق همزیستی دارند و این‌که ما باید در کنار هم از سیاره زیبا و در معرض خطرمان بهره ببریم. از سراسر دنیا بیش از پیش به این مسأله آگاهی می‌یابیم که تا چه اندازه به زیستگاه‌ها و نیز به بسیاری از گونه‌هایی که از ابتدای خلقت با ما همزیستی داشته‌اند آسیب وارده کرده‌ایم. این مسأله هم برای ایران و هم برای تمام دنیا صدق می‌کند که یوزپلنگ آسیایی نیز از آن مستثنی نیست.»او به انقراض ببر مازندران و شیر ایرانی اشاره می‌کند و می‌گوید: «امروزه ببر مازندران و شیر ایرانی را فقط می‌توان در مجسمه‌ها یا عکس‌های رنگ‌باخته‌ای شناخت که این تصاویر روی آنان حک شده است. همه آنها یا کشته یا به‌گونه‌ای منقرض شده‌اند. آنها برای همیشه از میان رفته‌اند اکنون باید تلاش کنیم گونه‌هایی را که در اختیار داریم حفظ کنیم.»
در ادامه این مراسم از پنج تن از محیط‌بانان برجسته و فعال در حوزه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی تجلیل شد. سیدجلال موسوی از منطقه حفاظت‌شده بافق در استان یزد، علی‌اکبر قربانلو از پارک ملی توران در استان سمنان، اسدالله حاتمی از پناهگاه حیات‌وحش نایبندان طبس در خراسان جنوبی، حسین هراتی از پناهگاه حیات‌وحش میاندشت پارک ملی ضامن آهو از خراسان شمالی و مرتضی عزیزی از پارک ملی سیاه‌کوه از استان یزد به‌عنوان محیط‌بانان برتر معرفی شده و از آنها تقدیر شد.