جای خوشحالی و درنگ است که هنوز در جای‌جای ایران آیین‌ها و رسومی کهن به اجرا درمی‌آید که در پیوند با اندیشه عامه و افسانه‌ها و اسطوره‌های دیر سال‌اند؛ پیوندی که امروز ما را چون حلقه‌ای زنجیر با گذشته گره می‌زند. این مسأله در میان کردان امروز ایران نمودی چشمگیر دارد. در اورامان روستایی نزدیک شهرستان سروآباد کردستان که مزار پیری را در خود جای داده گونه‌ای آیین محلی از گذشته‌های دور تا امروز جریان داشته است که جلوه‌ای زیبا از یاریگری را به نمایش می‌گذارد.
پیر شالیار بنا بر روایاتی، شخصیتی مقدس در میان زرتشتیان است. برخی روایت‌ها او را از موبدان عبدالقادر گیلانی، عارف و صوفی سده ششم هجری می‌دانند. مردم اورامان چهل روز از زمستان گذشته مراسمی را با عنوان عروسی پیر شالیار برگزار می‌کنند؛ جشن‌هایی که با نوعی کرامت از پیرشالیار و روز ازدواج او با بهار خاتون، دختر شاه بخارا و به روایتی دیگر دختر شاه عباس اول پیوند می‌خورد. پیرشالیار گویا در روزگار خود دختر شاه بخارا را که کر و لال است شفا می‌بخشد. شاه بخارا نیز پس از آن دختر را به عقد ازدواج او درمی‌آورد. مراسم بزرگداشت این جشن به مدت دو هفته در اورامان اجرا می‌شود. مردم اورامان در نخستین روز با تقسیم گردوهای باغ وقفی پیر شالیار میان روستاییان، جشن را آغاز می‌کنند. پسران و دخترکان مامور می‌شوند گردوها را تقسیم کنند. پاکی و تقدس پیر، گویی به وسیله این کودکان به شیوه‌ای نمادین میان اهالی روستا پراکنده می‌شود. مردم در دیگر روزها با قربانی گوسفند، گاو و بز، نذر غذاهایی ویژه و پخش آنها، نماز و دعا و همچنین دف‌زدن و رقص عرفانی و نیز پخت نان، این خاطره دیرین را گرامی می‌دارند. جشن‌ها و آیین‌های این روزها با ریشه‌های باستانی، اسلامی و صوفیانه و عرفانی فرهنگ ایران، جلوه‌ای جذاب دارند. چرخاندن کفش چرمی پیر شالیار و شب‌نشینی، از دیگر برنامه‌های این جشن به شمار می‌آید. اهالی اورامان برای پخت آش نذری، مواد مورد نیاز را با یاری یکدیگر تأمین می‌کنند. هرکس بنا بر توان خود عدس، لوبیا، پیاز و دیگر اقلام این آش را می‌دهد؛ بدین ترتیب مشارکت و همدلی خود را در اجرای مراسم در آن روزها به نمایش می‌گذارند.
حضور دوباره کودکان و نوجوانان در این بخش نیز جالب توجه است. آنها مواد مورد نیاز آش را گردمی‌آورند؛ کودکانی که در آینده‌ای نزدیک، خود به فرزندان‌شان این حرکت‌های نمادین و پرمعنا را می‌آموزند. نقش کودکان به همین موارد خلاصه نمی‌شود. آنها در زمانی‌که به‌عنوان تولد پسر پیر شالیار نام گرفته است، آوازی را بر بام‌ها می‌خوانند، سپس با رفتن به در خانه اهالی روستا و آوازخوانی، خوراکی‌ها و تنقلاتی را از مردم می‌گیرند و بر شادی کودکانه خود در این روزها می‌افزایند.
این آیین محلی، در دو هفته برگزار می‌شود. هر طایفه و خاندان در اجرای برنامه‌ها نقشی برعهده دارند. مثلا طایفه‌ای وظیفه تقسیم گوشت قربانی و دیگری مسئولیت تقسیم غذای نذری را انجام می‌دهد. زنان در این میانه با پخت نان و دعا و نذر، حضوری پررنگ دارند و از پیر شالیار یاری می‌خواهند. آنچه در برگزاری آیین پیر شالیار در روستای اورامان، نیک به چشم می‌آید، مشارکت، همدلی و یاریگری مردمانی است که از گذشته‌های دور خود، این اندیشه‌های نیکوکارانه را به میراث گرفته‌اند و در تداوم و پیوستگی آن برای رسیدن به نسل‌های آینده می‌کوشند.