شهروند| هفته گذشته طومار وزارت فرجی‌دانا در وزارت علوم و تحقیقات توسط نمایندگان مجلس پیچیده شد. طوماری که فارغ از رأی نمایندگان مجلس، به عدم ادامه کار فرجی‌دانا در وزارت علوم، جای گلایه‌هایی را از رئیس‌جمهوری به دلیل عدم حضورش در مجلس برای دفاع از وزیرش هم باقی گذاشت. گلایه‌هایی از این جنس که چرا روحانی، چند ساعتی سفرش را برای دفاع از وزیرش در مجلس جا به جا نکرد؟ یا این‌که چرا اولین استیضاح در دولت یازدهم بدون حضور رئیس‌جمهوری برگزار شد؟
اما روز گذشته جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری دلیل عدم حضور رئیس‌جمهوری را توضیح داد تا شاید مهر پایانی بر این بحث‌ها زده باشد. او در این زمینه از توافق خود و روحانی مبنی بر عدم حضور رئیس‌جمهوری در هیچ استیضاحی خبر داد و گفت که از روزهای اول دولت قراری بین من و رئیس‌جمهوری گذاشته شد و تقسیم کاری صورت گرفت که بر مبنای آن ایشان در جلسات استیضاح وزرا شرکت نکنند و بنده به جای ایشان حضور یابم. او توضیح داد که در آن مقطع به آقای روحانی گفتم که براساس آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، معاون اول رئیس‌جمهوری نمی‌تواند در جلسات استیضاح سخنرانی کند اما ایشان گفتند که هیچ موردی نیست که در دولت‌های آیت‌الله هاشمی و حجت‌الاسلام خاتمی روسای‌جمهوری برای استیضاح به مجلس رفته‌اند! و این مسأله در دولت گذشته باب شد. با این وجود اما پرسش‌هایی همچنان باقی است که حضور رئیس‌جمهوری در روز دفاع از وزیرش تا چه اندازه می‌تواند در رأی اعتماد یا عدم رأی اعتماد یک وزیر تأثیرگذار باشد؟
نگاهی به روند استیضاح‌ها در دولت‌های گذشته همچون دولت هاشمی‌رفسنجانی، سیدمحمد خاتمی و حتی محمود احمدی‌نژاد نشان می‌دهد که حکم قطعی در این زمینه نمی‌توان صادر کرد چه بسا استیضاح‌هایی همچون استیضاح عبدالله نوري وزير کشور دولت خاتمی که رئیس دولت در مجلس برای دفاع از وزیرش حضور پیدا کرد اما درنهایت وزیر رأی اعتماد نگرفت. از سوی دیگر استیضاح وزرایی همچون مجيد نامجو، وزير نيرو دولت دهم، با حضور رئیس دولت دهم درنهایت موجب اخذ رأی اعتماد وزیر از مجلس شده است. در همین راستا، الهه کولایی، نماینده مجلس ششم شورای اسلامی هم در این زمینه معتقد است که روسای‌جمهوری در هر دوره براساس ملاحظات روابط خود را برای دفاع از اعضای کابینه با مجلس تنظیم می‌کنند و از این رو قانون الزام خاصی را برای حضور رئیس‌جمهوری در مجلس مطرح نمی‌کند. از این‌رو توافق رئیس‌جمهوری با معاون اولش ضرورتا نه مثبت و نه منفی خواهد بود. کولایی اگرچه معتقد است که حضور رئیس‌جمهوری در مجلس به لحاظ روانی تأثیرگذار است اما لزوما در اخذ نتیجه تأثیرگذار نیست. درعین‌حال اما برخی بر این باورند که یکی از تعبیرهايی عدم حضور رئیس‌جمهوری در مجلس، می‌تواند بي‌تفاوتی رئیس دولت نسبت به استیضاح وزیرش باشد. حجت‌الاسلام محسن رهامی، دبیرکل انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها در این زمینه به «شهروند» گفت که رئیس‌جمهوری باید از فرصتی که در اختیارش گذاشته می‌شود، استفاده و صحبت کند چراکه براساس آيین‌نامه داخلی مجلس، معاون اول او اجازه دفاع از وزیر را ندارد. رهامی معتقد است که تصمیم رئیس‌جمهوری درباره عدم حضورش در مجلس با وجود حضور برخی نمایندگان مجلس که کمر به زمینگیر کردن دولت بسته‌اند صحیح نیست. همچنین عبدالله ناصری، نماینده اصلاح‌طلب مجلس هم به «شهروند» گفت که روند استیضاح‌ها در مجلس‌های گذشته مخصوصا قبل از مجلس هشتم، بیشتر جنبه عقلانی و حقوقی داشت اما در این دوره که نمایندگان مدام سیاسی عمل می‌کنند و تصمیم می‌گیرند، عدم حضور رئیس‌جمهوری در مجلس کار درستی نیست.