هواشناسی هشدار داده بود
وی با اشاره به تاثیرپذیری 10 استان در حادثه سیل یکشنبه هفته گذشته ادامه می‌دهد: البته طی روزهای بعد این میزان به 13 استان رسید. مانند مابقی ایام در این حادثه نیز از دو - سه روز قبل از وقوع حادثه هشدارهای هواشناسی مبنی بر افزایش بارندگی‌ها، شدت وزش باد و امکان وقوع طوفان و ... گزارش
شده بود. ما نیز آماده‌باش را در تمام استان‌ها
اعلام کرده بودیم. چرخساز افزود: چهار سیل در استان‌های کردستان، قزوین، سیجان در جاده چالوس و حاشیه رودخانه کن در استان تهران اتفاق افتاد. این سیل در دو مورد در مناطق حاشیه‌ای اتفاق افتاده بود و در راه‌های ارتباطی اصلی نبود. البته باید بگویم که سازمان هواشناسی نیز موارد را به صورت محلی اعلام نمی‌کند، بلکه موارد اعلامی سازمان هواشناسی به صورت کلی است. به همین دلیل پیش‌بینی وقوع حادثه در منطقه‌ای خاص و تمرکز نیروها در آن منطقه وجود ندارد و چنین موضوعی دور از منطق است.
اعزام امدادگران به محض اطلاع از وقوع سیل
چرخساز در ادامه صحبت‌هایش می‌گوید: در مجموع طغیان رودخانه، جاری شدن سیل یا هر اسم دیگری که بر آن بگذاریم شاید در کمتر از 10 دقیقه تا یک ربع اتفاق افتاد و البته این اتفاق در مناطقی رخ داد که به نوعی ییلاقی بودند و از طرفی نیز حادثه سیل با اتمام مسافرت‌های تعطیلات عید فطر همراه شد. در هر حال به محض اطلاع، نیروهای سازمان امداد و نجات به مناطق مربوطه اعزام شدند و با همکاری سایر دستگاه‌ها مانند سازمان راهداری، اورژانس، راهنمایی - رانندگی و ... توانستیم موضوع را مدیریت کنیم. وی در این‌باره ادامه می‌دهد: در برخی جاها نیاز بود که راه بسته شود، مانند تونل کن که احتمال ریزش آن وجود داشت و در برخی جاهای دیگر نیز باید مدیریت به گونه‌ای صورت می‌گرفت که راه‌ها باز شوند. تمام این موارد با هماهنگی پلیس انجام و نیروهای امدادی به منطقه اعزام شدند.
چرخساز می‌گوید: از طرف دیگر باید طبقه‌بندی حادثه صورت می‌گرفت؛ به‌طوری که مشخص شود کدام مناطق از مخاطرات بیشتری برخوردارند. به این ترتیب با شناسایی این موارد به انجام اقدامات لازم سرعت عمل بخشیدیم. از آنجا که اعلام شده بود روستای سنگان تهران را آب برده، اولین قدم اعزام نیروها و رفع مشکلات این منطقه بود. پس از آن به مابقی مناطق رسیدگی شد. در برخی بخش‌ها نیز زیرساخت‌ها نظیر برق و وسایل ارتباطی از بین
رفته بود و همین امر کار ما را سخت می‌کرد. تاریکی هوا نیز مزیدی بر علت شده بود.
باد و تاریکی شب مانعی برای بالگردها
وی درباره چرایی عدم اعزام بالگردهای امدادی به مناطق حادثه‌دیده نیز به ایسنا می‌گوید: کوهستانی بودن منطقه، شدت باد و تاریکی دست به دست هم دادند که نتوانیم پروازی را انجام دهیم. اگر این اتفاق در طول روز حادث شده بود شاید می‌توانستیم اعزام پروازی هم داشته باشیم. رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر در ادامه صحبت‌هایش می‌گوید: در گام اول افرادی که در معرض خطر بودند، هدایت شدند و بخشی از افرادی که در محاصره سیل گیر افتاده بودند، نجات یافتند. به فاصله چند ساعت راه‌ها باز شد و نهایتا حدود ساعت سه تا چهار صبح روز دوشنبه خودروها رها شده و برگشت داده شدند. از آن روز تا اکنون هم عملیات جست‌وجوی مفقودین ادامه دارد.
چالش‌های امدادرسانی به یک حادثه
وی دراین‌باره ادامه می‌دهد: البته یکی از معضلات ما در عملیات امداد و نجات این حادثه آن بود که آمار درستی از تعداد تلفات و مفقودین نداشتیم، البته شاید هنوز هم آمار درستی در این زمینه وجود
نداشته باشد. بحث دیگر گستردگی منطقه حادثه‌دیده بود و از طرفی رسوب گل و لای بسیار زیاد مشکلاتی را در امر جست‌وجو و نجات برای امدادگران پیش آورده بود. به‌عنوان مثال در تهران مجبور بودیم از منشأ سیل که در حوالی رودخانه کن بود تا بوستان جوانمردان را چک کنیم یا در کرج فقط 28 کیلومتر جاده داشتیم و باید تا بیلقان و پارک چمران و... را چک می‌کردیم. چرخساز می‌افزاید: تعداد خودروهایی که آسیب دیده بودند نیز مشخص نبود و نمی‌دانستیم خودروهایی که دچار حادثه شده‌اند، فاقد سرنشین بوده یا سرنشینان آنها مفقود شده‌اند. خلاصه آن‌که حرف و حدیث‌ها در این قضیه زیاد بود و این آمار و ارقام کار ما را دشوار می‌کرد. در مجموع امدادگران سازمان امداد و نجات و همچنین نیروهای سازمان آتش‌نشانی تهران تمام تلاش خود را انجام دادند و به دنبال مفقودین گشتند.
ارتفاع 3 متری گل و لای
کار نجاتگران را سخت کرد
وی در ادامه صحبت‌هایش می‌گوید: عده‌ای نیز با مراجعه به کلانتری‌های مختلف، اعلام مفقودی می‌کردند اما مشخص نبود که این مفقودی‌ها مربوط به همین حادثه سیل است یا خیر. هنوز هم نیروهای امدادی در حال تلاش و جست‌وجوی مفقودین هستند و هنوز هم مشکلات وجود دارد ازجمله آن‌که در اطراف رودخانه کن در برخی نقاط حدود سه متر گل و لای انباشته شده و عملیات جست‌وجو و نجات در چنین شرایطی بسیار سخت است. حتی درآوردن خودروها با جرثقیل نیز مشکل‌ساز بود. هرچند بخشی از اقدامات، کار تلخی بود و آن هم درآوردن اجساد از میان گل و لای بود اما بخش زیادی از اقدامات مربوط به این موضوع انجام شده است.
آموزش مقابله با بحران، همچنان مغفول
چرخساز به امداد و نجات مصدومان هم اشاره می‌کند و به ایسنا می‌گوید: امدادرسانی و نجات مصدومان در لحظات اول وقوع حادثه توسط نیروهای هلال‌احمر انجام شد اما نکته‌ای که چندین بار گفته‌ام و همچنان هم مغفول است، این است که هنوز به دنبال آنند که چه کسی باید وقوع حادثه را اطلاع می‌داد و آیا هواشناسی اطلاع‌رسانی کرده است یا خیر؟ سوالم آن است اگر همین الان وقوع حادثه‌ای را پیش‌بینی کرده و اطلاع دهند، آیا کسی آمادگی مقابله با آن را دارد یا بهتر بگویم آیا جامعه ما آموزشی برای مقابله با سیل و حوادث اینچنینی دریافت کرده است؟وی می‌گوید: 16 وزارتخانه جزو کارگروه امداد و نجات کشور هستند؛ باید همگی دست به دست یکدیگر داده و در امر اطلاع‌رسانی در زمینه چگونگی مقابله با بحران کار کنیم. مردم باید بدانند که در زمان وقوع حادثه چه کاری را باید انجام دهند. گام اول یعنی اطلاع‌رسانی، در این قضیه گم
شده است. پس از اطلاع‌رسانی باید آموزش نحوه مقابله با بحران را در دستور کار داشته باشیم.
چرا در مسیل رودخانه ساخت‌وساز شده ؟
چرخساز تأکید می‌کند که بارها گفته‌ایم ساختمان‌سازی در مسیل رودخانه اشتباه است اما مکررا مشاهده می‌کنیم که خانه، قهوه‌خانه، رستوران و ... در مسیل رودخانه‌ها ساخته شده است؛ آب که قرار نیست کنار رود، مسلم است که آب راه خود را باز می‌کند، می‌گذرد و در این مسیر بی‌تردید کشته هم خواهد داد. آیا دراین‌باره به درستی اطلاع‌رسانی
شده است و آیا مسئولان ما جلوی این ساخت و سازها را گرفته‌اند یا به اشکال مختلف مماشات کرده‌اند؟ مسئولان مربوطه باید پاسخ دهند چرا در مسیل رودخانه ساخت‌وساز شده است.
هزاران تلنگری که درس عبرت نشد!
چرخساز به سیل رودخانه قم در چند سال گذشته نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: دراین‌باره بارها هشدار دادیم اما مشاهده می‌کنیم که اطراف رودخانه به پارکینگ تبدیل شده است. آیا سیل خبر می‌کند؟ هشدار می‌دهم که آمادگی داشته باشید در صورت بروز سیل در این منطقه بازهم تعداد زیادی قربانی خواهیم داد. در مواردی هم مشاهده می‌شود که روی گسل، ساختمان‌سازی کرده‌اند! چه کسی را تا کنون دیده‌اید که در دهانه آتشفشان خانه بسازد؟ هر جایی که با طبیعت جنگیده‌ایم و آن را کوچک شمرده‌ایم نه‌تنها بهره‌ای از آن نبرده‌ایم، بلکه آسیب هم دیده‌ایم. قطع کردن درختان و تخریب محیط‌زیست نتیجه‌ای جز ریزگردها، سیل و حوادث اینچنینی ندارد؛ آن وقت می‌آییم و دنبال مسئول ریزگردها می‌گردیم!وی می‌افزاید: این سیل و این تعداد کشته یکی از هزاران تلنگری است که تاکنون خورده‌ایم و درس عبرتی هم نگرفته‌ایم. باید بدانیم و قبول کنیم که طبیعت غالب بر ماست و نمی‌توان آن را حذف کرد. مجددا تأکید می‌کنم که نباید جنگل را برای ساخت‌وساز از بین برد یا در مسیل رودخانه ساخت‌وساز کرد. بی‌توجهی به چنین مسائلی مسلما باد، طوفان، ریزگرد و سیل را به دنبال دارد. در بازدیدهایمان شاهد بودیم که محلی‌های چالوس هم همین بحث را داشتند که درخت‌های فلان‌جا را قطع کرده‌اند و چنین حادثه‌ای را رقم زده‌اند. جان کسانی که در این حادثه از دست دادیم باید تلنگری باشد برای این‌که مسئولان ما به گوش باشند و دست از لجبازی با طبیعت بردارند.
سگ‌های زنده‌یاب، توان مرده‌یابی دارند؟
چرخساز در پاسخ به برخی مباحث مبنی بر آن‌که سگ‌های زنده‌یاب جمعیت هلال‌احمر توان مرده‌یابی ندارند نیز می‌گوید: کار اصلی این سگ‌ها زنده‌یابی و جست‌وجو و نجات است اما این سگ‌ها قابلیت ردیابی و پیدا کردن اجساد و بوی خون را نیز دارند و می‌توانند این کار را نیز انجام دهند. سگ‌های امداد و نجات 3-2 نوع مختلف دارند؛ ردیاب، زنده‌یاب و بخشی هم جسدیاب؛ ما به دنبال این موضوع نیز هستیم. از آنجا که سگ‌ها به خاطر شامه قوی‌شان می‌توانند جسد را نیز جست‌وجو کنند از ظرفیت سگ‌های سازمان امداد و نجات نیز در این حادثه استفاده کردیم.وی می‌گوید: پیش از این نیز در حوادثی مانند زلزله از این سگ‌ها استفاده کرده بودیم و نتیجه خوبی هم داشتیم. هرچند تعداد سگ‌ها به حد اعلا نیست اما در تمام استان‌ها حداقل دو قلاده سگ وجود دارد و در زمان حادثه و در صورت لزوم فراخوان داده شده و از ظرفیت آنها نیز استفاده می‌شود.
آموزش امداد و نجات به سگ‌های خانگی
چرخساز در ادامه صحبت‌هایش به طرحی برای آموزش سگ‌های خانگی با رویکرد کمک و امداد و نجات خبر می‌دهد و می‌گوید: سگ‌هایی که قدرت شرکت در حوادث به همراه مربی آموزش دیده را دارند، در این زمینه به کار گرفته می‌شوند. به این ترتیب خانواده‌هایی که از این حیوان نگهداری می‌کنند، فراخوان خواهند شد. پایلوت اول این طرح در استان تهران انجام و پس از آن در تمام کلانشهرها صورت خواهد گرفت. به این ترتیب آموزش‌های لازم داده می‌شود تا سگ‌ها در زمان حادثه احتمالی حداقل برای پیدا کردن صاحب خود و اطرافیان‌شان و در گام بعدی برای یافتن سایر حادثه‌دیدگان، کمک کنند.وی درباره استفاده از دستگاه‌های زنده‌یاب در حوادثی نظیر سیل و زلزله و ... نیز به ایسنا می‌گوید: دستگاه‌های زنده‌یاب انواع مختلفی دارند و معمولا براساس ضربان قلب، تنفس و ... کار می‌کنند و جمعیت هلال‌احمر نیز از این دستگاه‌ها برخوردار است. تیم جست‌وجو و نجات ما بخش‌های مختلفی را شامل می‌شود؛ بخشی از آن مربوط به سگ‌های جست‌وجو، بخشی مربوط به دستگاه‌های بیورادار و زنده‌یاب و بخشی مربوط به آواربرداری است؛ در مجموع جست‌وجو و نجات یک مبحث تجمیعی است.
نمره چرخساز به مدیریت بحران در حادثه
چرخساز در پاسخ به سوال ایسنا درباره این‌که مدیریت بحران در این حادثه را چگونه ارزیابی کردید، می‌گوید: مدیریت این حادثه تقریبا خوب بود. هرچند بعد از اتمام اقدامات هر کسی اظهارنظری می‌کند و دیگری را متوجه تقصیرات احتمالی می‌داند اما ارزیابی‌ام از هماهنگی‌ها خوب است؛ به‌طوری که هرجا که نیاز بود راه را باز کردند و هرجا که نیاز بود مسیرها مسدود شد. سازمان آتش‌نشانی نیز به خوبی عمل کرد و تقسیم وظایف داشتیم، اورژانس هم پای کار بود و دستگاه‌های مرتبط با راهداری هم آمده بودند. در مجموع احساس ناهماهنگی در این بخش نکردم و همه پاسخگو بودند. وی در پایان صحبت‌هایش می‌گوید: نمی‌توانم نمره بدی به مدیریت بحران در حادثه سیل یکشنبه بدهم. هرچند که حادثه در حوالی شب رخ داد اما همه مدیران پای کار بودند و حتی حضور فیزیکی نیز داشتند.