شهروند| درهای عمارت تاریخی عشرتآباد در میدان سپاه (عشرتآباد سابق) پس از 35سال به روی احمد مسجدجامعی و جمعی از خبرنگاران باز شد. در آن بازدید، احمد مسجدجامعی، رئیس وقت
شورای شهر تهران، رجبعلی خسروآبادی، رئیس سازمان میراثفرهنگی استان تهران و سردار ریوندی، معاون هماهنگکننده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی حضور داشتند. نتیجه بازدید، تأکید مسئولان حاضر بر آغاز عملیات مرمت و نجاتبخشی عمارت عشرتآباد تا پایان همان سال شد.
رجبعلی خسروآبادی، رئیس میراثفرهنگی استان تهران در اینخصوص گفته بود: در قالب تهیه سند چندجانبه مسئولیتهای هر ارگان مشخص شده و پس از یک ماه میتوان زمانبندی مشخصی را برای پایان کار ارایه کرد. پس از پایان آن بازدید و با یک وقفهای سه ماه و 14 روزه، بالاخره چهارشنبه 27 فروردین 1393، دستور آن اتفاق در برنامه کاری اداره کل میراثفرهنگی استان تهران قرار گرفت و سپیده سیروسنیا، معاون میراثفرهنگی اداره کل میراثفرهنگی استان تهران با بیان اینکه طرح مرمت عمارت «عشرتآباد» در طول چند ماه گذشته توسط مشاور پروژه تهیه شده است، گفت: سهم هر یک از ارگانها برای تأمین اعتبار مرمت و احیای این بنای تاریخی از سوی نهادهای مرتبط شامل میراثفرهنگی، شورای شهر و شهرداری تهران در کمیته برنامهریزی استان مورد بررسی قرار گرفت.
سیروسنیا، تهیه کلیات طرح با هدف چگونگی احیا و بهرهبرداری از این بنای تاریخی را که در اختیار سپاه پاسداران قرار دارد، تا دوماه آینده ( اواخر خرداد 93) و ارایه آن در جلسهای که با حضور چهار رکن دخیل در حفاظت از این بنای تاریخی برگزار میشود، ازجمله تصمیمگیریهای انجام شده برای این بنای تاریخی دانست. همچنین احمد مسجدجامعی در روز بازدید تأکید کرد: شهرداری و شورای شهر تهران توانستند در پنجسال زندان قصر را از یک فضای بسته و کاملا نظامی به فضایی مردمی و قابل استفاده برای عموم تبدیل کنند و قطعا میتوان در مورد مجموعه عشرتآباد نیز چنین تدبیری اندیشید.
پرده اول؛ جلسات و صحبتهای مطرحشده برای نجات «عشرتآباد» روی کاغذ یا شاید در همان جلسات باقی ماند و خبر دیگری از آن نشد.
پرده دوم؛ اما سرانجام 23 اسفند ماه 93 مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران از توقف ساختمانسازی در داخل پادگان عشرتآباد به دلیل صادر نشدن پروانه خبر داد. چمران در آن زمان با اشاره به ساختوساز درحال انجام در حریم این بنای تاریخی گفت: مسئولان پادگان مربوطه اعلام داشتهاند که آماده بازسازی این عمارت هستند، اما باید تفاهمنامهای با سازمان میراثفرهنگی منعقد شود. شهرداری متولی میراثفرهنگی نیست اما هر نوع همکاری که لازم باشد با میراث انجام میدهد. اما 17 فروردین 94 شورایعالی شهرسازی و معماری ایران هم در این قضیه دخالت کرد و در جلسه نخست سال جدید مصوب کرد که «عملیات ساختمانی در محدوده عمارت متوقف و نقشهها مجددا با توجه به ضوابط پهنه و ضوابط میراثفرهنگی بازنگری و اصلاح شود.» در آن جلسه تصویب شد تا علاوه بر اینکه عمارت تاریخی عشرتآباد با پیگیری سازمان میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری و هماهنگی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح برای استفاده عموم مهیا شود، رعایت حریم قانونی عمارت و باغ ثبتشده ملی «عشرتآباد» به شماره ثبت ۶۴۸ مورخ ۲۳فروردین ۱۳۴۶ الزامی است.
اردیبهشت ماه هم رسید و هر از چند گاهی اعضای شورای شهر در جلسات خود تذکر یا اخطاری نسبت به این اتفاق میدادند، اما بدون نتیجه... حتی
19 اردیبهشت محمدمهدی تندگویان، مخبر کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران حرفهای جدیدی در این زمینه مطرح کرد. او با بیان اینکه تفاهمنامهای بین شهرداری تهران و نیروهای مسلح وجود دارد که براساس آن اگر شهردار منطقه در مدت یکماه، پاسخی به درخواست ندهد به منزله پاسخ مثبت و تأیید است، گفت: شهردار منطقه نیز عنوان داشته که نامه را ندیده است. تندگویان در آن زمان بر این نکته نیز تأکید کرد که ندیدن نامه از سوی شهردار منطقه برای ما پذیرفتهشده نیست و افزود: ممکن است با وجود قرار گرفتن این ساختمان در داخل ملک نظامی، ساخت طبقات اول یا دوم و همچنین گودبرداری قابل رویت نباشد، اما هنگامی که ساختمانی در این تعداد طبقات ساخته میشود، حتما کارشناسان شهرداری آن را دیده و گزارش کردهاند؛ بنابراین این میزان سهلانگاری مورد قبول نیست.
پس از این اتفاقات بالاخره سازمان میراثفرهنگی و گردشگری نیز در روشنترین موضعگیریاش نسبت به بروز این اتفاق، صحبت کرد. محمدحسن طالبیان، معاون میراثفرهنگی و گردشگری 4خردادماه اعلام کرد: برای «عشرتآباد» داستان روشن است، ما یک نقشه شهری داریم، نقشهای که میگوید چطور باید با محوطه تاریخی رفتار کرد.
طالبیان درباره مطلع شدن این سازمان از ساختوسازها اظهار کرد: نامهای که متولیان پادگان به شهرداری داده بودند، شهرداری باید جواب میداد و قضیه را منعکس میکرد تا میراثفرهنگی هم از آن خبردار میشد. ما زمانی فهمیدیم که دیوارهای فلزی بالا آمده بود، از آن به بعد هر روز یک مکاتبه انجام میشد، سپس استان تهران مکاتبات خود را با شهرداری آغاز کرد، شکایت کرد و اقداماتی که باید انجام میداد را پیش برد. وقتی هم ما متوجه قضیه شدیم با نهادهای نظامی جلسه گذاشتیم، در آن زمان همه اعضا تأکید کردند که باید کار متوقف شود تا بتوان روی آن بحث کرد.
پرده سوم؛ اما حکایت «عشرتآباد» تمامی نداشت، دفتر حقوقی میراثفرهنگی استان تهران هم در این زمینه تلاشهایی کرد و تنها کاری که از دستش برمیآمد یعنی شکایت به دادسرای نظامی را انجام داد. «کیانوش تکلو»، مدیر دفتر حقوقی و املاک اداره کل میراثفرهنگی و گردشگری استان تهران 29 خرداد خبر داد که بازپرس شعبه 3 دادسرای نظامی تهران، حکم قضایی مبنی بر توقف فوری همه اقدامات اجرایی میدان سپاه و در حریم منظری عمارت کلاهفرنگی را صادر کرده است، او در آن زمان ضمانت اجرایی این حکم را بالا دانسته بود.
حجتالاسلام والمسلمین منتظری، رئیس دیوان عدالت اداری 9تیر در مراسم افطاری مسئولان قضایی با مدیران شهری در بخشی از سخنان خود به موضوع ساختوساز در محدوده میدان سپاه اشاره کرده و گفت: «در مسیر تردد خود در میدان سپاه و پادگان ولیعصر(عج) شاهد بودم که اسکلت معظمی بالا میرود و هر روز نیز به این اسکلت اضافه میشود، قبل از اینکه اطلاعاتی را درباره این اسکلت به دست بیاورم، حس ششم من میگفت که اشکالی در آن وجود دارد تا اینکه اخیرا فهمیدم آقایان بدون پروانه شروع به ساختوساز کردهاند که این خیلی موجب تاسف است.» تا 9 تیر کارگران همچنان مشغول کار بودند تا اینکه اینبار بازپرس شعبه 3 دادسرای نظامی به مسئولان ساختوساز در پادگان ولیعصر (عج) و مجاور عمارت تاریخی «عشرتآباد» مهلت یک روزه برای توقف کار در این محدوده را داد. قاسمی، مدیر روابط عمومی ادارهکل میراث فرهنگی استان تهران با گرفتن توضیحات بیشتر از بخش حقوقی این اداره کل در آن زمان به رسانهها توضیح داد: پس از دستوری که شعبه 3 بازپرسی دادسرای نظامی تهران مبنی بر توقف کار ساخت مجتمع کنار عمارت «عشرتآباد» صادر کرده بود و حتی این حکم به دژبان سپاه نیز اعلام شده بود تا کار متوقف شود، اما گزارشهای پراکنده حاکی از این بود که در طول دو هفته گذشته، فعالیت روی این مجتمع بهطور کاملا ملموس درحال انجام است. او افزود: به همین دلیل بازپرس شعبه 3 دادسرای نظامی در حکمی جدید که روز چهارشنبه صادر کرد و قرار است امروز به مسئولان این ساختوساز ابلاغ شود، تأکید کرده که «باید اکیپی از عوامل دژبان برای اجرای توقف ساختوساز در حریم اثر فرهنگی «عشرتآباد»، ساعت هشت روز یکشنبه - 14 تیر - به این بازپرسی معرفی شوند تا از آنجا برای توقف کار به «عشرتآباد» بروند.» پرده چهارم؛ در انتها صفحه شخصی در فضای مجازی محمدباقر قالیباف، شهردار تهران بود که به داد «عشرتآباد» رسید، او حدود 10روز پیش در اینستاگرامش پیامی دلسوزانه با نام «دلسوزانه با برادرانم» به مسئولان این پروژه نوشت. اما 24 تیرماه باز هم قالیباف در همان صفحه شخصیاش از فرمانده سپاه پاسداران به دلیل دستور کاهش فوری طبقات ساخت سازهای در میدان سپاه قدردانی کرد.
پرده آخر؛ و حالا فقط یک قدم مانده به پایان قصهای که هر روز غصهدارتر میشد و «عشرتآباد» را در خود فرو میبرد، اجراییکردن دستور فرمانده سپاه پاسداران، یعنی کاهش سازههای فلزی سبزرنگ مجتمع درحال ساخت که چیزی بیش از 30 متر و 14 طبقه در حریم 70 متری بنای تاریخی «عشرتآباد» بالا رفته بود.
براساس مصوبه شورایعالی معماری و شهرسازی این سازه حالا باید به 16 متر کاهش پیدا کند تا «عشرتآباد» دستکم باز هم به حالت گذشته بازگردد.