احمدرضا  دالوند

منظور از « ظاهر »، نحوه لباس پوشیدن، مدل مو و آرایش چهره، و آراستن کلیِ تن‌مان است و این که به طورکلی چگونه به نظر می‌آییم. ظاهر ما دانسته یا نادانسته بر دیگران تأثیر می‌گذارد. این پدیده در زمره ارتباطات غیرکلامی به حساب می‌آید. چرا لباس می‌پوشیم؟ آیا فقط برای این‌که خود را گرم نگهداریم؟ پاسخ روشن است:  نه.  
واقعیت آن است که لباس  پوشیدن روشی برای بیان شخصیت نیز هست. هر فردی تصویری از خود دارد. این تصویر نشان می‌دهد که فرد درباره خود چه فکر می‌کند و چه تلقی‌ای از خود دارد. بسیاری از اشخاص یک خودِ آرمانی دارند که آرزو دارند آنگونه باشند. جوانان در مسیر تکوین و شکل‌گیری شخصیت، رسیدن به آن خودِ آرمانی‌شان را بخشی از جریان بلوغ می‌دانند. ممکن است آن خودِ آرمانی را در افرادی بیابند که تحسین‌شان می‌کنند. در قدیم بسیاری از جوانان خودِ آرمانی‌شان را بر پایه شخصیت‌های تاریخی یا تخیلی می‌ساختند. امروزه الگوی آنان بیشتر ستاره‌های سینما و تلویزیون، موسیقی و قهرمانان ورزشی هستند. یکی از راه‌های ابراز علاقه به فرد مورد علاقه، تقلید از شیوه لباس پوشیدن وی است؛ و صنعت عظیم مُد این نیاز همواره متغیر را برآورده می‌سازد.    انواع پوشاک، مظاهر غیررسمی هویت هستند، حال آن‌که اونیفورم‌ها همین نقش را به شکل رسمی انجام می‌دهند. اونیفورم، لباسی است که فرد را کاملا از افرادی که آن را بر تن ندارند متمایز می‌سازد. اونیفورم فردیت را سرکوب می‌کند و بر«نقش» و«وظیفه» تاکید می‌گذارد. ضرب‌المثلی آلمانی می‌گوید: «آدم‌ها را لباس‌هایشان می‌سازد» و انگلیسی‌ها نیز می‌گویند: «پرهای زیبا پرندگان زیبا خلق می‌کنند». اگرچه این عبارات مبالغه‌آمیز هستند اما ریشه در این حقیقت دارند که شکل پوشاک چنان تاثیر نیرومندی دارد که ممکن است کاملا انسان را گمراه کند. پوشاک همواره نشان دهنده جایگاه اجتماعی فرد است. اخیرا از «زبان پوشاک» سخن به میان می‌آید:  افراد، پوشاکی (کلمات) انتخاب می‌کنند، آنها را براساس قواعدی زیبایی‌شناختی (دستور) با هم ترکیب می‌کنند تا یک دست لباس یا گزاره پوشاکی (جمله) درست کنند. همان‌طور که افراد در شرایط مختلف، طرز گفتارشان ممکن است تغییر کند (مثلا با دوستانشان خودمونی حرف می‌زنند، ولی در مجامع رسمی اندکی با تکلف سخن می‌رانند). در مورد لباس نیز همین امر صادق است: در مواقع فراغت غیررسمی و بی‌تکلف لباس می‌پوشند اما در مناسبت‌های رسمی و در مقابل دیگران لباس مرتب و رسمی می‌پوشند. همان‌طور که شرکت در مراسم تدفین با لباس جین و تی‌شرت نامناسب است؛ در یک جشن خودمونی پوشیدن لباس شب مناسب به نظر نمی‌آید.