مجید سلیمی‌بروجنی فعال اقتصادی
دولت و مجلس توافق کرده‌اند که بخش عمده‌ای از یارانه‌بگیران که توانمند هستند، از لیست یارانه‌بگیران حذف شوند. اما در این میان به یک اختلاف‌نظر جدی رسیده‌اند. نمایندگان مجلس می‌خواهند یارانه ثروتمندان را قطع کنند و دولت به این فکر می‌کند که تنها به فقرا و دهک‌های پایین، یارانه بدهد. مجلسیان پیش از این قانونی را تصویب کردند که دولت، ثروتمندان را شناسایی و یارانه‌شان را حذف كند. ظاهر امر گویاي این است که اجرای این قانون به کندی پیش می‌رود. دولتمردان معتقدند که پرداخت یارانه به فقرا و نیازمندان بسیار راحت‌تر از حذف افراد پردرآمد است. بنابر شواهد ما هنوز اطلاعات و مدارک مستند کافی جهت شناسایی ثروتمندان نداریم. طی چند سال اخیر همه دهک‌ها یارانه دریافت كردند و شرایط به‌گونه‌ای پیش رفت که همه مردم آنرا به نوعی حق خودشان دانستند و دولت این نگرانی را دارد که با حذف بخشی از آنها، صدای اعتراض‌ها بلند شود. کارشناسان معتقدند که این حرکت بسیار هدفمند و تاثیرگذار خواهد بود و اگر دولت جسارت به خرج دهد و دهک‌های توانمند را حذف كند، در بلندمدت شاهد اثرات مثبت آن خواهیم بود. مردان سیاسی و اقتصادی دولت بایستی که به اجرای درست این قانون نگاه بلندمدت داشته باشند. بانک‌های داده‌های آماری در کشور ما با کمبود اطلاعات مواجهند، اما درا ین کمبود اطلاعاتی، اطلاعات فقرا بیش از اطلاعات ثروتمندان موجود است. باید بپذیریم که حذف براساس میزان ثروت دشوارتر از پرداخت یارانه بر مبنای فقر است. رکن اصلی شناسایی افراد وجود اطلاعات و آمار است. در کشورهای توسعه‌یافته سامانه‌های آماری غنی‌ای وجود دارد اما اصولا کشورهای درحال توسعه و از جمله کشور ما از چنین سامانه آماری برخوردارنیستند. تلاش‌هایی هم انجام شده که این سامانه را تقویت کنند، اما گاه موفق نبوده‌اند. نتیجه این عدم موفقیت هم بروز خطا در شناسایی است. یعنی اکنون هم بانک‌های اطلاعاتی ما به گونه‌ای است که ممکن است اگر دولت از آن استفاده کند باعث شود عده‌ای که مستحق دریافت یارانه هستند، یارانه نگیرند و عده دیگری که نباید یارانه دریافت کنند اکنون هم تلاش بر این است كه این خطا را تا حد ممکن کاهش دهند.
نکته حساس و قابل توجه این است که موضوع فقط محاسبه خط فقر نیست بلکه شناسایی بر حسب مناطق مختلف جغرافیایی کشور است. اگر شما خط فقرهای متعددي داشته باشید و براساس آن شناسایی صورت گرفته متفاوت باشد، در مقام اجرا و عملیاتی‌کردن پرداخت یارانه مشکلات پیش‌رو بیشتر خواهد شد. چون ممکن است خط فقر در یک استان یک عدد باشد و در استان همجوار دیگری خط فقر عدد دیگری باشد. اگر تفاوت میان دو عدد هم فاحش باشد، کار دشوارتر می‌شود. اگر خطاي حذف درحالتی كه ما یک خط فقر را مبنا قرار دهیم بسیار زیاد باشد، بهتر است دولت از چند خط فقر استفاده کند اما اگر تفاوت چندان زیاد نباشد، از لحاظ مکانیسم اجرایی یک خط فقر را مبنا قراردادن راحت‌تر و عملیاتی‌تر است. این وظیفه دولت است بررسی کند که تقاوت میان خط فقرها و خطای حذف در آن دو حالتی که بیان شد، چقدر است؟ آنچه در ادبیات جهان در حوزه هدفمندی و سیستم‌های حمایتی عنوان می‌شود این است که در هدفمندی باید فقرا را شناسایی کرد و فقط به آنان یارانه داد، اما یک گزینه مقابل وجود دارد آنهم این است که بجای آنکه بگوییم چه کسانی شامل دریافت یارانه می‌شوند از سوی دیگر به این داستان نگاه کنیم و بگوییم چه کسانی نباید شامل یارانه بشوند. این افرادی را هم که نباید یارانه بگیرند می‌توانیم ثروتمند بنامیم. موضوع ثروت و اندازه‌گیری آن بسیار دشوار است. زمانیکه سامانه اطلاعاتی موردنیاز وجود ندارد و نمی‌توان افراد ثروتمند را شناسایی کرده حذف ثروتمندان هم دشوار است. پیش‌بینی مجلس حذف 6 میلیون نفر از ثروتمندان بود ولی دولت به دنبال صرفه‌جویی 30 هزار میلیارد تومانی در منابع یارانه‌های نقدی است و این یعنی که 54 میلیون نفر در لیست حذف یارانه‌ها خواهند بود. دولت نشان داده که در حذف همان 6 میلیون ثروتمند هم بسیار محافظه‌کارانه عمل كرده و حالا اگر بخواهد 54 میلیون نفر را از لیست یارانه‌ها خارج کند، مطمئنا مصائبش چندین برابر خواهد شد.