شماره ۶۰۶ | ۱۳۹۴ دوشنبه ۱۵ تير
صفحه را ببند
یاریگری در جشن عروسی بختیاری‌ها
اوزی؛ سنتی دیرینه برای کمک به جوانان

در فرهنگ ما ایرانیان، سنت‌ها و آیین‌های یاریگری و تعاون، پیشینه‌ای دراز دارد. این فرهنگ در طول سده‌های متمادی از سوی پیشینیان، گاه چنان محفوظ و ارزشمند بوده است که امروزه نیز سنت‌هایی ریشه‌دار از اعصار دور درمیان مردمان روزگار ما رواج دارد؛ مردمانی که احترام به سنت‌ها جزو جدایی‌ناپذیر زندگی‌شان شده است و عمل بدان‌ها را از ضروریات می‌دانند. همین ضرورت‌ها است که ما را با آنچه در زندگی گذشتگان‌مان بوده است پیوند می‌دهد و حلقه زنجیر معناداری را تصویر می‌کند. «اوزی» واژه‌ای درمیان بختیاری‌های امروز و دیروز است که در زبان اوستایی به صورت uzaw و uzava آمده و به معنای یاریگر است. چنانکه روشن است ریشه‌یابی چنین واژه‌ای ما را به گذشته‌های دور می‌رساند، زمانی که شیوه‌ای از یاریگری، واژه‌ای چون اوزی را به‌صورت سنتی معنادار و پیونددهنده، امروز به ما می‌شناساند. بختیاری‌ها براساس خصلت‌های قومی که در شرایط اقلیمی و جغرافیایی و تاریخی‌شان ریشه دارد، مردمانی باصفا و همدل‌اند؛ مردمانی که در غم و شادی یکدیگر را رها نمی‌سازند و در هر شرایطی دوش به دوش و دست در دست، یکدیگر را یاری می‌کنند. در میان آنها وقتی جوانی می‌خواهد ازدواج کند، می‌تواند برای فراهم کردن هزینه برگزاری جشن عروسی، به منزل خویشاوندان و طایفه‌اش برود و هدیه‌ای دریافت کند که بدان اوزی می‌گویند. دریافت چنین هدیه‌ای از مخارج جشن عروسی می‌کاهد و نوعی آسودگی را در عین همدلی‌های معنادار پدیدمی‌آورد. این همدلی گرچه نوعی قرض به شمار می‌آید اما بار سنگین هزینه‌ها را سبک می‌کند و فرد می‌تواند در زمانی دیگر، با پرداخت اوزی به کسانی که به او اوزی داده‌اند همدلی‌ها را جبران کند.
اوزی در میان عشایر بنابر نوع معیشت‌شان به‌صورت گوسفند، چای، قند، روغن و بسیاری کمک‌های دیگر پرداخت می‌شود. اوزی‌ها جمع‌آوری می‌شود و پس از آن، بار اوزی را به خانه پدر عروس روانه می‌کنند تا از آنها استفاده شود. این صورت همیاری و یاریگری اما با کمی تغییر هنوز هم در میان مردم بختیاری در شهر، روستا و عشایر رواج دارد. این تغییر در نوع پرداخت اوزی است. امروزه بیشتر پول و کالای خانه از سوی یاریگران پرداخت می‌شود تا برای روز ازدواج و تشکیل خانه و زندگی عروس و داماد به مصرف برسد. اوزی دادن درواقع پرداختی است که هرکس درقبال دیگری خود را بدان موظف می‌داند. بدین‌ترتیب کسی از گرفتن اوزی بی‌نصیب نمی‌ماند. اینچنین، دست‌های یاریگر در جشن ازدواج با تکیه بر سنتی دیرین به‌هم گره می‌خورد.


تعداد بازدید :  258