|  جلال فرزامی  |   پژوهشگر  |

 اصطلاح نوکیسگی از قرن نوزدهم میلادی بود که کم‌کم شکل گرفت. یکی از مهم‌ترین دلایلی که باعث شد این صفت جای خود را در جوامع باز کند، بورژوازی و تقبیح آن در بین مردم عادی بود تا جایی که نیچه آن را کاملا زشت می‌دانست و معتقد بود، چون هیچ عقبه سنتی برای پولدارشدن برخی افراد وجود ندارد، نمی‌تواند خود را با آنچه که جامعه می‌خواهد همسو کند. همین پذیرش سخت بورژوازی در بین مردم عادی، کم‌کم باعث شد تا برخی نوکیسه و تازه به دوران رسیده نامیده شوند. در کشور ما نیز همین اتفاق کم و بیش رخ داد. درواقع نوکیسگی و تازه‌به‌دوران رسیدگی از آنجایی باب شد که مردم بدون گذار و به‌صورت یکباره وارد مرحله‌ای شدند که پول و ثروت زیادی به‌دست آوردند. یعنی به اصطلاح غوره نشده مویز شدند و دورانی که باید طی می‌کردند تا از نظر شخصیتی برای داشتن مال و منال آماده باشند را طی نکردند. همین گذر نکردن از دورانی به دوران دیگر، آفتی شد برای جامعه‌ای که سال‌ها پیشینه سنتی خود را حفظ کرده بود. در ایران عده‌ای به یکباره از محله‌های حاشیه‌ای، سر از فرمانیه درآوردند اما با خود منش و رفتار شمال شهرنشینی را نبردند. مردها همچنان به رسم محله خود با پیژامه در ملأعام حاضر می‌شدند و زنان هم دم‌در به سبزی‌پاک‌کردن مشغول شدند. این تصاویر که در شهر کم هم نبودند، نشان می‌داد که اگر پدیده‌ای زودرس باشد، قطعا نواقصی به همراه خواهد داشت. در این حالت فرد پول دارد اما وقار ندارد. این افراد تلاش می‌کنند تا هرطور شده وقار را برای خود دست‌وپا کنند ولو با خریدن کت‌وشلوار اروپایی دست‌دوم از خیابان ناصرخسرو. در دوران‌های تاریخی گذشته هم این مسأله وجود داشته، به‌خصوص آن‌جایی که افراد با ارتباط‌گرفتن با دربار سعی می‌کردند خود را بالا بکشند و پولدار شوند. این افراد معمولا از سوی دیگر افراد جامعه تحقیر می‌شدند.کسانی‌که با زدوبند به ثروت می‌رسند برای دیگران آزاردهنده هستند. برای همین اصطلاحات تحقیرآمیز شکل می‌گیرد، نوکیسگی رواج پیدا می‌کند و به‌کنایه می‌گویند: «فلانی را تا دیروز آدم حساب نمی‌کردند اما حالا سری توی سرها درآورده است.» این اصطلاحات سعی می‌کند اشرافیت و جهش یکباره به‌سمت ثروتمندشدن را تحقیر کند. همین تحقیرها سعی دارد نشان دهد افرادی که در کوتاه‌مدت به نان‌ونوایی می‌رسند، ریشه ندارند. مساله‌ای که امروز هم شدت زیادی گرفته و ما می‌بینیم که عده‌ای دیگری را نوکیسه و تازه‌به‌دوران‌رسیده خطاب می‌کنند چراکه هنوز هم افرادی وجود دارند که ترجیح می‌دهند با درنظر گرفتن منافع مالی خود و بدون هیچ‌گونه دگرخواهی در کمترین مدت به بیشترین ثروت دست پیدا کنند و دم را بیش از آینده غنیمت شمارند. این افراد همچنان در زمره نوکیسه‌هایی هستند که جامعه با دید تحقیر به آنها نگاه می‌کند و از دست آنها شکایت‌ها دارد.