ایران از نظر وجود جاذبههای فراوان و تنوعزیستی در جایگاه خوبی قرار دارد اما این که تا به حال چقدر توانسته گردشگران داخلی و خارجی را به بازدید از طبیعت تشویق کند موضوع مهم دیگری است. ظرفیتهای ویژه طبیعت ایران بهعنوان انگیزهای برای جذب مسافران میتواند نقطه اتکای صنعت گردشگری ایران شود، اما جای تاسف است که تابهحال هیچیک از این ظرفیتهای طبیعی به ثبت جهانی نرسیدهاند. بدیهی است هیچ توسعهای در صنعت اکوتوریسم رخ نمیدهد مگر آنکه مبتنیبر خصوصیات محلی و استفاده از پتانسیلهای مناطق باشد. صنعت طبیعتگردی از زیرشاخههای صنعت گردشگری است. طبیعتگردی ارزشهای علمی دارد و تنها با اصول و شاخصههای فنی خود قابل ارزیابی است. برقراری انس با طبیعت هم وظیفه حوزه گردشگری است و از این نظر که جاذبههای طبیعت را درنظر بگیرد باید برنامهای ترتیب دهد تا ارزشهای طبیعت بار دیگر نمایان شده و طبیعت در دسترس همگان باشد.
در این میان نقش تشکلهای غیردولتی محلی در توسعه گردشگری روستایی حایز اهمیت است. ایجاد کردن و فعال یا توانمند ساختن تشکلهای محلی در قالب انجمنها، کانونهای فرهنگی مساجد و شوراهای محلی متشکل از اعضای منتخب روستا، نقش عمده و اساسی در رونق اقتصادی مناطق نمونه گردشگری با استفاده از ابزار گردشگری دارد.
لازم به ذکر است پیش درآمد هرگونه اقدامی در این زمینه تامین امنیت گردشگران است که با برگزاری کلاسهای توجیهی و دورههای آموزشی جهت پرسنل پاسگاهها میتواند مستقیما توسط سازمانهای متولی یا با همکاری تشکلهای غیردولتی که در زمینه آموزش فعالیت کردهاند و نظارت بر حسن انجام کار توسط این سازمان ها انجام شود.
در این راستا نقش دولت بهعنوان بزرگترین مشوق و حامی تشکلهای محلی انکارناپذیر است.
در سطح جهان تشکلهای غیردولتی تجربیات موفقی در ارتقای گردشگری مناطق نمونه گردشگری و گردشگری روستایی داشتهاند که از آن جمله میتوان به پروژه شهر تاریخی دویرت در جنوب تونس اشاره کرد.
دویرت شهری باستانی با طبیعت گرم و خشک است که قدمت آن به هزاران سال پیش برمیگردد. تشکل غیردولتی به اسم اختصاری ASNAPED به منظور احیای اقتصاد و روش زندگی، حفاظت از محیطزیست و به دلایل تاریخی باستانشناسی و فرهنگی فعالیت خود را در دویرت آغاز کرد. اولین هدف این تشکل حفظ مهمترین بخشهای شهر باستانی مانند مسجد، آبانبارهای قدیمی و غارهای عصر حجر در مجاورت آن بود.
نقش تشکل در این برنامه مشخصکردن منابع مالی، جمعآوری سرمایه و هدایت امور اجرایی پروژه و به عنوان رابط و میانجی بین اعضای مختلف پروژه نظیر جمعیت محلی، اختیارات دولتی، تشریک مساعی تشکلها و سازمانها، بنگاههای پولی و وقفکنندگان است.
ازطرفی تشکل تلاشهایی در جهت متقاعد ساختن یونسکو به ثبت دویرت بهعنوان یک اثر جهانی کرده و مقامات دولتی منطقه را ترغیب به مداخله و حمایت از روستا از طریق گنجاندن آن در بسته تورهای گردشگری کرده است. از دیگر تلاشهای تشکل ایجاد تنوع در منابع درآمدی منطقه نظیر توسعه اکوتوریسم است.
دست آخر انتظار میرود این پروژه بلندپروازانه و چندجانبه منابع درآمدی جدیدی را در دویرت جاری سازد. ضمن اینکه حفاظت از آثار معماری و فرهنگی شهر و سلامت اکوسیستم محلی مورد توجه است.
اجرای پروژه موجب ارتقای جاذبههای گردشگری فرهنگی و طبیعی منطقه شده و نقش تشکل غیردولتی ASNAPED در این میان الگوی مناسبی برای نحوه مشارکت و فعالیت تشکلهای غیردولتی در راهاندازی پروژههای مشابه در دیگر مناطق روستایی هدف گردشگری در جهان ارایه میدهد.