یکی از ویژگی‌های بارز مردم ایران‌زمین پایبندی و توجه به برگزاری آیین‌ها و آداب و رسوم خاص هر منطقه است. هر چند گاه عناصر فرهنگ ایرانی فراتر از مرزهای شهری، استانی و ملی است. در این میان ماه‌رمضان در برخی استان‌ها و شهرها همراه با آدابی است که خانوادههای ایرانی طی سالیان طولانی آن آداب و رسوم را حفظ کرده‌اند. آشنایی با این فرهنگ بومی می‌تواند گام‌موثری در ایجاد سبک زندگی مطابق با آموزه‌های ملی، بومی و مذهبی داشته باشد. رمضان از سال‌های دور تاکنون، در فرهنگ مردم از جایگاهی ممتاز برخوردار بوده و همواره آیین‌های ویژه‌ای در ارتباط با این ماه، در میان مردم کشورهای اسلامی به اجرا درآمده است. آداب و رسوم ماه مبارک رمضان یکی از مباحث مهم فرهنگ مردم است که به واسطه قدمت خود، از قداست ویژه‌ای برخوردار است. متاسفانه در زندگی شهری و ماشینی، بسیاری از این سنت‌های زیبا به بوته فراموشی سپرده شده و بسیاری دیگر نیز کم‌رنگ‌تر شده‌اند و از آن‌جا که این رسوم زمینه‌ساز همبستگی در جامعه به‌ویژه در میان آحاد خانواده‌هاست، اهمیت فراوانی نیز دارد.
آداب و رسوم مردم آذربایجان‌شرقی در ماه رمضان
رمضان برای مردم آذربایجان‌شرقی با خانه‌تکانی آغاز می‌شود. آنها از نیمه ماه شعبان خود را برای استقبال از ماه رمضان آماده می‌کنند و از چند روز مانده به ماه مبارک رمضان به پیشواز این ماه می‌روند که در زبان محلی به آن «قاباخلاما» می‌گویند. قاباخلاما سنتی است که حتما باید پیش از ماه رمضان اجرا شود تا همه‌جا برای حضور در میهمانی بزرگ خداوند آماده و پاکیزه باشد.
در خلخال مردم تا چند روز مانده به ماه رمضان خانه‌های خود را تعمیر و سفیدکاری کرده و فرش‌های خود را می‌شویند و در این میان، نظافت و غبارروبی مساجد با همکاری مردم و روحانی محل نیز از اعمال قطعی است که از سال‌های دور در دیار آذربایجان انجام می‌شود.
در برخی از نقاط آذربایجان، به دنبال حلول ماه مبارک رمضان، مردم به خانه علما و بزرگان دینی رفته و فرا رسیدن بهار قرآن را به آنها تبریک می‌گویند. اما یکی از اولین مراسم مورد توجه مردم آذربایجان‌شرقی در این ماه این است که افراد فامیل، دوستان و آشنایان به منزل خانوادههای داغداری که بستگان خود را به‌تازگی از دست داده‌اند رفته و به آنها عرض تسلیت می‌کنند. این کار نشان‌دهنده آن است که آذری‌ها ماه رمضان را عید می‌دانند چون سنت تسلیت به بازماندگان یک متوفی ویژه اعیاد است.
مهمانی با قرار قبلی
آذری‌ها هم مثل تمام قومیت‌های دیگر ایران، در افطاری‌دادن دست‌ودلبازند. به‌خصوص اگر به تبریز سری بزنید، این رسم را با رنگ‌ولعاب هرچه بیشتر می‌بینید. در میان تبریزی‌ها میهمانی افطار با دعوت قبلی مرسوم است و آنها دعوت میهمانانشان را از اواسط ماه شعبان آغاز می‌کنند. در برخی خانوادههای پرجمعیت وضع به شکلی است که به غیر از یکی، دو روز، اعضای یک خانواده تمام افطاری‌های ماه مبارک رمضان را در منازل دوست و فامیل میهمان هستند. با تمام اینها، رسم است که در شب دوم ماه رمضان اعضای کوچک خانواده مانند پسرها و دخترها و عروس‌ها و دامادها به خانه بزرگترها رفته و افطار می‌کنند. اما شیرین‌ترین افطاری به تازه‌دامادها و تازه‌عروس‌ها اختصاص دارد. پسران و دختران نامزد در این ایام جایگاه ویژه‌ای در سر سفره افطار دارند. خانواده داماد و عروس هم جای خود دارد.
در کتاب وفاق اجتماعی در آذربایجان‌شرقی نوشته فهیمه حسین‌زاده درمورد مراسم روستاهای حومه شهرستان شبستر آمده است: ازجمله مراسم ویژه این منطقه در ماه مبارک رمضان این است که روز پانزدهم این ماه، جوانان در خانه‌ها را می‌کوبند و با شعر به زبان محلی می‌گویند: «پانزدهم ماه رمضان میهمان شماییم». در این هنگام صاحبخانه سنجد و گردو به آنها می‌دهد و برخی هم که خسیس‌‌ترند با یک سطل آب آنها را میهمان می‌کنند!
سفره‌های پربرکت
سفره‌های افطاری مردم آذربایجان تشریفات و تنوع غذایی زیادی دارد و به رنگینی مشهور است. مردم آذربایجان‌شرقی عقیده دارند که افطاری از بقیه میهمانی‌ها جداست بنابراین در برگزاری آن سنگ‌تمام می‌گذارند.
در گذشته آبگوشت از غذاهای مرسوم افطاری بوده است اما امروز افطاری‌ها تفاوت چندانی با دیگر نقاط كشور ندارد با این حال، سوپ یا آش- به‌خصوص آش دوغ- همیشه یک پای ثابت غذاهای آذربایجان‌شرقی است. برنج و خورش‌های مختلف بسته به توان خانواده‌ها از کباب و مرغ گرفته تا قیمه و قورمه‌سبزی در این سفره‌ها به چشم می‌خورد و پیش‌غذا هم که از عناصر مهم سفره افطاری است شامل فرنی، شیر برنج، انواع دلمه، کتلت، کوکو، سالاد، ختایی، اهری، حلوا، خرما و انواع مربا می‌شود.
وجود خرما در سفره افطاری از ملزومات آذری‌هاست چون آنها عقیده دارند که افطاری حضرت امیر(ع) با خرما آغاز می‌شد و افطار مسلمانان امروز هم باید به همین شکل باشد.
آذری‌ها یكی، دو روز مانده به آغاز ماه مبارك رمضان فطیری به‌نام «نزیه» درست می‌كنند. نزیه یك نوع نان‌محلی مغزدار است كه روی آن با چنگال و ته‌استكان بزك شده است. این فطیر از شیرینی‌های مخصوص ماه‌رمضان است.
در برخی نقاط آذربایجان‌شرقی، سفره افطاری بسیار ساده است و خرما، شیر، پنیر و ماست جای تمام خوراکی‌های خوش‌رنگ و لعاب را می‌گیرد. درعوض، در این مناطق سفره‌شام با وقفه کوتاهی از مراسم افطار پهن می‌شود و غذاهای مفصل در این وعده صرف می‌شوند.
اوباش‌دان
برخلاف مراسم افطار در آذربایجان‌شرقی که با تشریفات هر چه بیشتر انجام می‌شود، آداب و رسوم سحری بسیار ساده و سبک است. بیشتر مردم در زمان سحر از غذاهای سبک مانند کره، پنیر، ماست و... استفاده می‌کنند و البته طبق عادت همیشگی آذری‌ها، چای یک پای ثابت سفره سحری است.
در بین بیشتر آذری‌ها، زمان سحری خوردن به «اوباش» یا «اوباش‌دان» مشهور است و وقت آن هم یك ساعت مانده به اذان صبح است.
اما سحری خوردن و سحری بلندشدن هم برای خود در آذربایجان و به‌ویژه در روستاهای آن آدابی دارد. هنوز هم كه هنوز است روستاییان و عشایر آذربایجان با صدای ضربه همسایه بر دیوار خانه‌شان از خواب بیدار می‌شوند. اگر سحرگاهان در روستاهای دور افتاده آذربایجان روی پشت‌بام خانه‌ای قرار بگیرید می‌بینید كه چه‌شور و نشاطی در روستاها حاكم است. چراغ خانه‌ها یكی‌یكی روشن می‌شوند و همسایه‌های دیوار به دیوار زنجیروار یكدیگر را به فریضه‌الهی فرامی‌خوانند.
موذن‌های روستایی، وقت سحر را بر پشت‌بام‌های منازل یا مساجد روستایی با دعایی كه در محل به آن «مناجات» می‌گویند، اعلام می‌داشتند. مناجات شامل چند قطعه دعا به زبان عربی و تركی و صلوات بر محمد و آل‌محمد(ص) بوده است.
شب‌های احیا
مراسم احیا از به یاد ماندنی‌ترین مراسم آذری‌ها است. مردم این منطقه هم مثل تمام مسلمانان، تا سحر به دعا و نیایش مشغولند اما زنان اغلب به نوبت در خانه یکی از همسایگان جمع شده و به مراسم ویژه این شب‌ها می‌پردازند.
آنها در این شب‌ها، موادغذایی را به صورت غیرمستقیم بین نیازمندان پخش می‌کنند، در محلات فقیرنشین افطار می‌دهند، کفش و لباس در مدارس توزیع می‌کنند و به دانش‌آموزان فقیر به همراه اولیای آنها افطاری می‌دهند.
در برخی از مناطق آذربایجان‌شرقی ازجمله توابع جلفا روز 27 ماه رمضان مصادف با مرگ ابن‌ملجم جشن می‌گیرند. در این روز، جوانان با چوب و کاه آدمک ابن‌ملجم را ساخته و پس از گرداندن در کوچه‌های محل روی آن نفت ریخته و می‌سوزانند.
ابراهیم حق‌پرست در مجموعه پژوهشی «رمضان در فرهنگ مردم» می‌نویسد: در برخی از روستاهای آذربایجان‌شرقی ازجمله حومه شبستر، مراغه، تسوج و اهر مراسم «کیسه‌دوزی» در روزهای خاص این ماه متداول است. آخرین جمعه ماه رمضان، 27 ماه رمضان یا آخرین پنجشنبه این ماه روزی است که در نقاط مختلف استان، زنان و دختران گردهم آمده و هر خانواده برای خود کیسه‌ای می‌دوزد. سپس مقداری پول در این کیسه‌ها می‌گذارند و بر آن دعا خوانده و فوت می‌کنند و این را تا‌سال دیگر در صندوقچه خود نگاه می‌دارند. این کیسه را «برکت کیسه سی» یا کیسه برکت نامیده و اعتقاد دارند بدین صورت هرگز دچار فقر و بی‌پولی نخواهند شد.
اگر از قدیمی‌های آذربایجان سوال کنید، احتمالا برایتان خواهند گفت که در برخی از روستاهای این استان، جمعه آخر ماه رمضان زنانی که بچه‌دار نمی‌شدند هنگام عصر به مسجد رفته و 2 رکعت نماز حاجت به‌جا می‌آوردند. سپس از مسجد خارج شده و به منزل هفت زن که اسم آنها فاطمه است رفته و از هرکدام یک تکه پارچه می‌گرفتند. آنها از این پارچه‌ها پیراهنی بچگانه به نام پیراهن فاطمه دوخته و نزد خود نگاه می‌داشتند و عقیده داشتند که تا ماه رمضان سال آینده حتما بچه‌دار خواهند شد. این رسم البته هنوز هم در برخی مناطق این استان پابرجاست.
در توابع شهرستان مراغه هم رسم بر این است حدود دو هفته مانده به ماه مبارک رمضان، هر خانواده بسته به توان خود حیوانی قربانی کرده و گوشت آن را پخته و در یخچال یا به صورت سنتی (قورما) نگاه می‌دارند. این خانواده‌ها تا پایان ماه رمضان در مراسم سحر و افطار از گوشت حیوان قربانی شده استفاده کرده و عقیده دارند برکت خانه آنها افزایش می‌یابد.
نگاه كردن به آیینه
پیشینه رؤیت هلال ماه در روستاهای آذربایجان‌شرقی حکایت‌های جالبی دارد. پیش از این‌که رادیو و تلویزیون وارد جامعه ایران شود روستاییان برای رؤیت هلال ماه به پشت‌بام‌ها می‌رفتند و ساعت‌ها منتظر می‌ماندند. همزمان آنها چندین سوار به روستاها و شهرهای اطراف می‌فرستادند تا خبر رؤیت هلال ماه بیاورد.
بزرگترها بعد از رؤیت هلال ماه رمضان، به چهره یك كودك معصوم یا یك فرد مومن و نمازخوان نگاه می‌كردند و اعتقاد داشتند كه نگریستن به صورت آدم‌های بی‌نماز و روزه‌خوار، خوش‌یمنی درپی نخواهد داشت.
نگاه‌كردن به آیینه و فرستادن صلوات بر محمد و آل‌محمد(ص) بعد از رؤیت هلال ماه هنوز هم به‌عنوان یك رسم در بین پیرمردان مناطق روستایی استان، مرسوم است. این عادت بر این اعتقاد مبتنی است كه باید در ماه رمضان دل مومن همچون آیینه صاف و روشن باشد و از ناپاكی‌ها صیقل یابد. پیرمردان برای این منظور همواره آیینه كوچكی در درون جیب خود داشتند و بعد از اینكه خود به رؤیت آیینه می‌پرداختند، با فرستادن صلوات چندین‌بار آیینه را به دور خود و اهل خانواده می‌چرخاندند. هر چند این رسم طی سالیان اخیر به دلیل توسعه رسانه‌های گروهی، موضوعیت خود را از دست داده اما هنوز كه هنوز است بسیاری از پیرزنان و پیرمردان روستانشین چنین کاری را انجام می‌دهند.
پیش از این مردم روستاهایی كه روحانی نداشتند، نمایندگانی به نزد امام‌جمعه‌های شهرها می‌فرستادند و از آنها درخواست می‌كردند كه یك روحانی را به نمایندگی از خود به روستا بفرستند. روحانی فرستاده شده را با سلام و صلوات به روستا می‌بردند و هر شب در خانه‌ای میهمان می‌شد تا ماه رمضان به پایان برسد.
فطریه
فطریه در روستاهای آذربایجان‌شرقی معمولا شامل آرد یا گندم می‌شود كه سرپرست خانواده آن را در پشت‌در و داخل منزل قرار می‌دهد كه در اولین فرصت به افراد فقیر و مستمند تحویل دهد. رسم است كه مادر خانواده، كاسه‌ای را پر از گندم می‌كند و از بزرگ تا كوچك روی آن دست می‌زنند. مردم استان معتقدند كه باید فطریه را در همان روز اول به فقرا بدهند.
آشنایی با آداب‌ورسوم مردم شهرستان
دیواندره در ماه مبارک رمضان
مردم مسلمان اهل‌سنت شهرستان دیواندره از توابع استان کردستان در ماه مبارک رمضان آداب و سنن ویژه‌ای داشته و ارادت خاص اهالی این منطقه به سادات و خاندان
رسول الله(ص) زبانزد عام و خاص است.
همزمان با حلول ماه مبارک رمضان در این منطقه همچون مناطق دیگر استان کردستان مسلمانان اهل‌سنت شافعی‌مذهب که اکثریت جمعیت غالب منطقه را تشکیل می‌دهند از گذشته دور تاکنون آداب و رسوم ویژه‌ای داشته‌اند که نشان از تدین و خلوص‌نیت و ارادت ویژه مردمان این خطه از میهن اسلامی به‌مبانی دین مبین اسلام و آموزه‌های قرآنی است. سارال یکی از بخش‌های غنی از توابع شهرستان دیواندره با ۳۸روستا است که اکثریت اهالی این روستاها از طوایف گلباغی، مرادگورانی، چوخه رشید، حمزه‌ای و گاملی هستند.
ازجمله شاخصه‌های اصلی اهالی این روستاها احترام ویژه آنان به‌سادات بوده و همواره در طول تاریخ پرافتخار اسلامی‌شان به خاندان رسول‌الله(ص) با نگاهی سرشار از ارادت و احترام نگریسته‌اند و علما و بزرگان دینی از سادات در این منطقه منشأ خدمات دینی بسیاری بوده‌اند و مدارس سنتی علوم دینی اهل سنت منطقه سارال زبانزد عام و خاص بوده و بسیاری از علمای اهل سنت کردستانی در این منطقه به کسب علوم مختلف پرداخته‌اند.
چیشتی مجیور
در منطقه سارال همزمان با حلول ماه رمضان، آداب و سنن ویژه‌ای برگزار می‌شود؛ همچون روشنگری‌ها و فعالیت‌های گسترده علمای دینی در مساجد روستایی، پیشقدم‌شدن ریش‌سفیدان روستاها برای حلالیت‌طلبی از دیگر اهالی روستا و رفع کدورت‌ها، ادعیه‌خوانی و برپایی نماز تراویح و نماز وتر در شب‌های ماه مبارک رمضان.
نمازهای تراویح در منطقه سارال متمایز با دیگر نمازهای مناطق مختلف استان بوده و در این نمازها ادعیه ویژه‌ای علاوه‌بر دیگر ادعیه مخصوص این نماز مستحبی قرائت می‌شود و تمامی مساجد مملو از زنان و مردان خداجوی می‌شود.
یکی دیگر از آداب و سنت‌های ویژه منطقه سارال«چیشتی‌مجیور» است که این سنت حسنه همواره در طول تاریخ پرافتخار مسلمانان این منطقه وجود داشته است و بدین‌معناست که روزه‌داران در روز عیدفطر هرکدام غذاهایی را که برای این روز مبارک تهیه کرده‌اند به مسجد آورده و پس از کنار هم گذاشتن غذاها تمامی آنها را با هم مخلوط کرده و هر فردی برای تبرک مقداری از غذاهای موجود را به خانه می‌برد.
گیپه
بانوان این خطه نیز همچون دیگر مناطق کردستان همزمان با حلول ماه مبارک رمضان به پختن غذاهای ویژه این ماه مبارک برای سحری و افطاری می‌پردازند.
اما در این میان به‌دلیل وجود منابع بسیار خدادادی و گوشت فراوان در منطقه دیواندره همواره غذایی به‌نام «گیپه» بر سر سفره دیواندره‌ای‌ها حضور دارد.
برساق
مسلمانان اهل سنت دیواندره بر این باورند که ماه رمضان ابتدایش رحمت الهی، میانه‌اش غفران و آخرش دوری از آتش جهنم است، لذا به همین مناسبت زنان دیواندره‌ای در روزهای ۲۷ و ۲۹رمضان اقدام به پخت نان‌های سنتی ویژه‌ای به‌نام «برساق» کرده و این نان‌ها را دربین همسایه‌های خویش تقسیم کرده و مقداری را نیز در مساجد و برای افطاری نمازگزاران نگهداری می‌کنند. جوانان دیواندره‌ای نیز با همت و تلاشی مضاعف برای حفظ آداب و سنن غنی خویش تلاش و در این مسیر نیز سعی می‌کنند همواره ادامه‌دهنده سنت‌های حسنه‌آبا و اجدادی خویش باشند. جوانان روستاهای مختلف دیواندره در ماه مبارک رمضان با شور و شعفی فراوان به استقبال این ماه مبارک رفته و علاوه‌بر حضور گسترده در مساجد سعی می‌کنند در فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی ویژه این ماه نیز مشارکتی گسترده داشته باشند.
ازجمله می‌توان به یاری رساندن به کشاورزان و افراد نیازمند روستا، تشکیل گروه‌های یاری‌رسان به روزه‌داران کشاورز روستا برای جمع‌آوری محصولات و سحری‌خوانی و مراسم‌های ویژه سحر برای بیدار کردن روزه‌داران اشاره کرد.
آشنایی با آداب و رسوم مردم بوشهر
در ماه مبارک رمضان
دم‌دم سحری، آیین آبی‌بنوش، گلی‌گشو، عید تلخک و سینه‌زنی سنتی بوشهر از مهم‌ترین سنت‌های قدیمی شهرستان بوشهر است که در ماه مبارک رمضان همچنان اجرا می‌شود. در ادامه برخی از این مراسم ویژه ماه مبارک رمضان معرفی شده است:
دم‌دم سحری
یکی از سنت‌های قدیمی مردم بوشهر که بیشتر در محلات قدیمی این شهر و در چهارمحله قدیمی این شهر برگزار می‌شده سنت قدیمی «دم‌دم سحری» است که توسط افرادی به اجرا گذاشته می‌شود.
این سنت قدیمی در زمانی که امکانات پیشرفته‌ای مثل ساعت زنگ‌دار، رادیو و تلویزیون نبوده که در سحرهای ماه مبارک رمضان، مردم با صدای آن بیدار شوند، اجرا می‌شده است.
افرادی که دم‌دم سحری اجرا می‌کرده‌اند، معمولا سه تا چهار نفر بوده‌اند و درحالی‌که یکی چراغ فانوسی به دست دارد و دیگری دمامی را به دوش می‌کشد به‌صورت گروهی اشعاری در وصف ماه رمضان می‌خواندند.
«خداوندا تو ستاری / همه خوابند تو بیداری» «به حق لا‌اله‌الاالله/ همه عالم نگهداری» یکی از معروف‌ترین اشعاری است که در این سنت بسیار دیرینه خوانده می‌شود.
در‌حال‌حاضر به‌خاطر زندگی ماشینی و ظهور امکانات این رسم کمرنگ شده ولی در بعضی محله‌های قدیمی ازجمله محله دهدشتی، کوتی، بهبهانی، شنبدی، جبری و بعضی از محله‌های قدیمی دیگر این رسم زنده نگه داشته شده است.
مراسم گلی گشو
آیین شبانه «گلی‌گشو»، «گره‌گشو» یا «گره‌گشای» یکى دیگر از سنت‌هاى به‌جاى مانده گذشتگان این بندر است که در شب ۱۵ ماه مبارک رمضان در میان اهالى مرسوم است.
مراسم گلی‌گشو که به معنی گشوده شدن‌گره، بازشدن گره، مجازا برطرف‌شدن مانع و آسان شدن کار است، هرچند دیگر در مرکز استان به فراموشی سپرده شده اما رگه‌هایی از آن را می‌توان در برخی شهرستان‌های استان به‌ویژه در روستاها دید. در این شب مقدس که مصادف با میلاد باسعادت حضرت امام‌حسن‌مجتبى(ع) است دسته‌هاى مختلف که عمده آنان از بچه‌هاى فقیر تشکیل مى‌شود با در دست داشتن کیسه و سردادن جملاتى نظیر «گره گشو سرت بشور، با آرد شو» اهالى را از آمدن خود به منازل خبر مى‌دهند. مردم نیز با ریختن برنج، گندم، شکلات و تنقلات دیگر در کیسه‌هایشان با هدف گشوده‌شدن مشکلات از آنان پذیرایى مى‌کنند. اغلب خانواده‌ها دو روز پیش از برگزاری این آیین، مقداری گندم خیس می‌کنند و در روز چهاردهم گندم‌ها را تفت داده تا در موقع آمدن گروه گلی گشو به آنها بدهند.
آیین آبی بنوش
آیین «آبی بنوش» یکی از سنت‌های رایج در شهرهای شمالی و حتی جنوبی استان بوشهر است که در آن مداحان ۱۵دقیقه قبل از اذان صبح با سردادن «آبى بنوش و لعنت حق بر یزید کن»، «جانم فداى مرقد شاه شهید کن» نزدیک شدن اذان صبح را به روزه‌داران یادآورى مى‌کنند تا بتوانند با روحیه با نشاط هنگام سحر به راز و نیاز و خوردن سحرى بپردازند.
عید تلخک
در روستاهای استان بوشهر به عید فطر، عید تلخک نیز گفته می‌شود. در این روز کسانی که در میان ماه رمضان عزیز ازدست‌رفته دارند، مراسم فاتحه‌خوانی برگزار می‌کنند و مردم برای تسلیت‌گفتن به دیدن آنها می‌روند. سحرگاهان بعد از گفتن اذان صبح و نماز عید فطر مردم به زیارت اهل‌قبور می‌روند و بر قبر مرده‌های خود سفره می‌چینند.
سینه‌زنی سنتی
اجرای تعزیه، راه‌اندازی دسته‌های سینه‌زنی و سنج و دمام در ایام شهادت حضرت علی(ع) یکی دیگر از سنت‌هایی است که با شکوه هرچه تمام‌تر در بندر بوشهر به‌ویژه محله‌های مرکز شهر برگزار می‌شود. این سنت که با شور و هیجان خاصی در بوشهر برگزار می‌شود یکی از سنت‌های ارزنده مردم استان بوشهر در ماه مبارک رمضان و محرم و صفر است که با وجود شیوه‌های جدید عزاداری همچنان عزاداری مورد علاقه مردم استان بوشهر است. این نوع سینه‌زنی به صورت دایره‌ای است و مداح درمیان سینه‌زنان مداحی می‌کند و به صورت مواج و دایره‌ای به سینه‌زدن مشغول می‌شوند که بسیار تماشایی و غم‌انگیز برگزار می‌شود. کماچ، گرده، رنگینک، زولبیا و بامیه، آش‌زرد و حلوای انگشت‌پیچ ازجمله غذاهای سنتی استان بوشهر است که در ایام رمضان در سفره‌های مردم این استان وجود دارد.