احمدرضا  دالوند

استیو جابز می‌گفت: «با نیمکره راست مغزم می‌اندیشم و با نیمکره چپ مغزم عمل می‌کنم». نیمکره راست مغز او فعال بود، فعالیتی که با نیمکره چپ بیان می‌شد. استیوجابز با بیان این عبارت طلایی، درواقع از «تفکر مرتبط» سخن می‌گوید. می‌خواهم بگویم که نظام آموزشی نیز باید «تفکر مرتبط» را که تفکری استراتژیک در همه رشته‌هاست به نوجوان بیاموزد که چطور و چه وقت باید از دو نیمکره مغزش استفاده کند. تفکر مرتبط همه چیز را به هم پیوند می‌دهد. اصلا فیزیولوژی بدن انسان هم یک ساختار پیچیده و مرتبط است. یعنی دستگاه عصبی انسان با اتصال متقاطع به نیمکره‌های مغز وصل شده‌اند. نیمکره چپ، نیمه راست بدن و نیمکره راست، نیمه چپ بدن را کنترل می‌کند. یعنی اگر به نیمکره چپ مغز آسیبی وارد شود، قسمت راست بدن دچار مشکل می‌شود و بالعکس. بنابراین، به دلیل متقاطع بودن اتصال رشته عصبی به مغز، دست چپ ما به نیمه راست مغزمان، و دست راست ما به نیمه چپ مغزمان وصل است. کمی توضیح لازم است:  مغز دو نیمکره و بنابراین دو ذهن دارد:  نیمکره راست یا ذهن شهودی و اشراقی، و نیمکره چپ یا ذهن منطقی و استدلالی.نیمکره راست، نیمکره عشق است، نه منطق. نیمکره راست نیمکره اغتشاش است نه نظم. نیمکره شعراست، نه نثر. نیمکره راست دارای بصیرتی بسیار نسبت به خلاقیت و نوآوری است اما دوراندیش و کارآمد نیست. آفرینشگر نمی‌تواند محاسبه‌گر و دوراندیش باشد، چون مدام باید به آزمایش دست بزند. درهنگام تولد نیمکره راست فعال است، اما نیمکره چپ فعال نیست. سپس که مسأله آموزش و اکتساب مطرح می‌شود، مقدار زیادی از انرژی توسط آموزش‌های مرسوم از نیمکره راست به نیمکره چپ جا به جا می‌شود. به زبان واضح‌تر نظام آموزشی نیمکره راست را ازحرکت می‌اندازد، و با تکیه بر نیمکره چپ در سنین بین 7 تا 14 سالگی، موفق می‌شود به هدف بزند. آن موقع دیگر روح کودک نابود شده است و به یک شهروند فاقد تخیل و شور تبدیل شده، و سپس شیوه‌های انضباطی و تمرینات یکنواخت را می‌آموزد و به یک آدم خودخواه تبدیل می‌شود که نه برای شور دانستن و کشف حقیقت؛ بلکه برای کسب مدرک و جایگاه مالی و مدیریتی کوشش می‌کند. او به پول و قدرت علاقه‌مند می‌شود و هرگز قادر نخواهد بود درک کند که دانستن از دیالکتیک کوشش و جوشش حاصل می‌شود. چراکه در او فقط نیمکره چپ تربیت یافته است، نیمکره‌ای که محل ذهن غیرخلاق ماست، هرچند از نظر فنی بسیار تواناست، اما در حیطه خلاقیت به کل ناتوان است. یعنی فقط می‌تواند کاری را انجام دهد که قبلا آن را آموخته باشد. باید به خاطر داشت که نیمکره چپ «هدف» است و نیمکره راست «وسیله». نیمکره چپ باید در خدمت نیمکره راست باشد.