شهروند| 26 ژوئن، روز جهانی مبارزه با موادمخدر یک‌بار دیگر از راه رسید؛ روزی که به مناسبت آن، از 6 تا 12 تیر در ایران، هفته‌ای به نام موادمخدر نام گرفته و هرساله به این مناسبت مراسمی در ایران برگزار می‌شود. امسال هم این مراسم در سالن همایش‌های صداوسیما و با حضور تعدادی از مسئولان، برگزار شد. مراسمی که «حسن روحانی»، رئیس‌جمهوری پیامی را به آن فرستاد تا در آن نگرانی‌اش را درباره وضع مصرف موادمخدر در ایران اعلام کند. رئیس‌جمهوری در این پیام تأکید کرده است که رویکرد اجتماعی شدن مبارزه با موادمخدر از سوی ایران درحال اجرا است: «روز جهانی مبارزه با موادمخدر، فرصتی مغتنم برای گسترش آگاهی و جلب حمایت عمومی علیه آسیب‌های ویرانگر موادمخدر و همچنین ارایه راهکارهای کارساز در پیکار بی‌امان و همه‌جانبه با این معضل بزرگ اجتماعی است. متاسفانه جوانان که نیروی مولد و پشتوانه توسعه آینده به شمار می‌آیند، جزو اولین قربانیان این سوداگری مرگبار هستند. کشور ما به واسطه همجواری با کشوری که اصلی‌ترین منشاء کشت و تولید و به تبع آن فعالیت مجرمان جرایم سازمان یافته و فرامرزی است، در معرض بیشترین خسارات انسانی و عواقب مخرب ناشی از قاچاق و اعتیاد قرار دارد. هم‌اکنون جمهوری اسلامی ایران به موازات اقدامات و تدابیر مقابله‌ای، با بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی بومی و جلب مشارکت حداکثری سازمان‌های مردم‌نهاد، برنامه‌های فراگیر پیشگیری، درمان و کاهش این آسیب‌ را در دست اجرا دارد. بیش از 85‌درصد اقدامات توسط این سازمان‌ها انجام می‌گیرد که می‌تواند الگوی مناسبی برای دیگر کشورها باشد.» او در ادامه این پیام آورده است: «شعار روز جهانی مبارزه با موادمخدر در‌ سال 2015 این است که «بیایید با هم زندگی، جامعه و هویت‌مان را عاری از موادمخدر سازیم». امید است با عنایت به این شعار و همسو با سیاست و رویکرد اجتماعی شدن مبارزه با موادمخدر که از سوی جمهوری اسلامی ایران درحال اجراست، با همت عمومی بتوانیم گام‌های اساسی‌تری برای داشتن جهانی عاری از موادمخدر برداریم. ضرورت دارد تا جامعه جهانی به‌ویژه نهادهای بین‌المللی در تعیین سیاست‌ها و تنظیم برنامه‌ها موارد ذیل را مدنظر قرار دهند:
1. توجه به معیشت جایگزین در مناطق اصلی کشت و تولید با حمایت جامعه جهانی 2. همکاری مستمر جهت جلوگیری از ورود درآمدهای نامشروع حاصل از قاچاق موادمخدر به سیستم‌های مالی بین‌المللی
 3. تحقق اصل مسئولیت مشترک با مساعدت‌های فنی و تجهیزاتی به کشورهای در مسیر ترانزیت و مبادله اطلاعات عملیاتی 4. انتقال تجارب جمعی در زمینه کاهش تقاضا و کاهش آسیب مواد مخدر.»
مراسم روز جهانی مبارزه با موادمخدر اما سخنران‌های زیادی داشت؛ از وزیر کشور که دبیر ستاد مبارزه با موادمخدر هم است تا قائم مقام این ستاد و دادستان کل کشور.
«عبدالرضا رحمانی‌فضلی»، وزیر کشور و دبیر ستاد مبارزه با موادمخدر، در این مراسم از امحای
 100 تن موادمخدر در کشور خبر داد و گفت که 97‌درصد ایرانیان پاک هستند: «تلاش می‌کنیم در حوزه‌های مختلف مبارزه، پیشگیری، درمان، مقابله و صیانت‌ کاری کنیم که آثار شوم این بلای خانمانسوز را در جامعه به حداقل برسانیم. در جامعه ما بیش از 97‌درصد افراد پاک و سالم هستند و شیوع در ایران 50‌درصد متوسط شیوع در دنیاست، با این حال همین رقم برای ما بالاست.»
دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر با اشاره به همجواری ایران با افغانستان که بیش از 80‌درصد موادمخدر سنتی در آن‌جا تولید می‌شود، گفت: «به علت قرار گرفتن ایران در مسیر ترانزیت مواد مخدر، در معرض بیشترین تهدیدهاست و بیشترین مبارزه را انجام می‌دهد درحالی‌که کمترین همراهی و همکاری بین‌المللی را با خود دارد. ما این اقدامات را در چارچوب اعتقادات دینی، مصالح انسانی و حقوق بشر انجام می‌دهیم و هرچقدر دامنه مبارزه را گسترش دهیم، خیر آن به همه انسان‌ها می‌رسد.»
از طرف دیگر «علیرضا جزینی»، قائم مقام دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر در حاشیه این مراسم از تولید واکسن‌های مرفین، هرویین و سیگار در انتظار مجوز وزارت بهداشت خبر داد و خواستار اقدام عاجل وزارت بهداشت برای صدور مجوزهای مربوط به این واکسن‌ها شد: «در بازدیدی که از انستیتو پاستور داشتم، در جریان ساخت واکسن مرفین و هرویین قرار گرفتم که مراحل ثبت اختراع آنها انجام شده است و در نظر داریم این واکسن‌ها را برای افراد در معرض خطر اعتیاد استفاده کنیم. البته نیاز است که وزارت بهداشت برای صدور مجوزهای مربوط اقدام عاجل انجام دهد. این واکسن‌ها مراحل تست انسانی و حیوانی خود را پشت سر گذاشته‌اند و نتیجه‌بخش بوده است.»
«ابراهیم رئیسی»، دادستان کل کشور یکی دیگر از سخنرانان مراسم روز جهانی مبارزه با موادمخدر بود. او در این مراسم با بیان این‌که امروز ایران در خط مقدم مبارزه با موادمخدر قرار دارد، به قاچاقچیان موادمخدر هشدار داد که برای مبارزه با موادمخدر اراده جدی وجود دارد. دادستان کل کشور با بیان این‌که موادمخدر یک مسأله اقتصادی و اجتماعی و سیاسی و فرهنگی است، گفت: «به نظر می‌رسد اگر ابعاد موادمخدر و تهدیدی که برای منطقه و مردم جامعه دارد شناخته نشود مبارزه با آن هم یک مبارزه یک ضلعی و یا چند ضلعی خواهد بود نه این‌که همه اضلاع آن را در بر بگیرد. تاکنون اقدامات انجام شده برای جلوگیری از تولید موادمخدر چشمگیر بوده و شهدایی که تقدیم نظام کردیم نشان‌دهنده عزم جدی در این جهاد بزرگ  بوده است.»
او ادامه داد: «امروز لازم است مجموعه کشورهای اروپایی و غیره که به نحوی با مسأله موادمخدر روبه‌رو هستند پاسخگو باشند که برای جلوگیری از مواد چه اقداماتی انجام دادند و چقدر مایه گذاشتند. امروز ایران در خط مقدم مبارزه است. مگر قرار نیست سازمان ملل جامعه‌ای عاری از موادمخدر را رقم بزند. این مهم الزاماتی دارد که اولین آن برخورد با سوداگران مرگ و قاچاقچیان موادمخدر است. دوم تبادل اطلاعات درخصوص قاچاقچیان و پیگیری موضوع در کشورهای مختلف منطقه است. درواقع امر مبارزه حضور جدی نهادهای بین‌المللی را طلب می‌کند.»
رئیسی با تأکید بر این‌که امروز ایران درحال انجام یک جهاد بزرگ در امر مبارزه با موادمخدر است، گفت: «اگر ایران امر مبارزه را رها کند اولین قربانی‌های موادمخدر کشورهای اروپایی هستند. موضوع مبارزه با موادمخدر یک موضوع اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است. جریان سلطه امروز جوامعی را می‌خواهد که جوان‌های آن روحیه ظلم‌پذیری پیشه کنند و اهل درک و منطق و فکر و تحلیل نباشند. در اروپا جوان‌ها این گونه نیستند آنها دارای درک و تحلیل‌اند و اجازه نمی‌دهند نظام سلطه بر آنها مسلط شود. نظام سلطه امروز می‌خواهد جوانان ما در گوشه‌ای به علت اعتیاد بیفتند و به کشور و آینده خود بی‌توجه باشند.»
رئیسی با بیان این‌که انتظار داریم نهادهای بین‌المللی از امر مبارزه با موادمخدر حمایت کنند، گفت: «انتظار کمک مالی صرف نداریم، بلکه می‌خواهیم در قطعنامه‌های‌شان حرکت پرخروش ملت ایران را در این زمینه مورد نکوهش قرار ندهند. متاسفانه امروز فضای مجازی نیز در خدمت موادمخدر است و به همین خاطر سیاست ستاد مبارزه با موادمخدر در امر اجتماعی کردن مبارزه با موادمخدر بسیار پسندیده است. ما هر جا از مردم کمک طلبیدیم آن عرصه، عرصه‌ موفقیت جدی ما بوده که می‌توان به دوره 8 ساله دفاع مقدس به‌عنوان نمونه‌ای در این خصوص اشاره کرد.»
او همچنین به نظام پولی کشور هشدار داد که در اجرای قانون مبارزه با پولشویی، برخورد بی‌امان با کانال‌ها و منابع اقتصادی قاچاق موادمخدر را به دقت در نظر داشته باشند: «در بعد سیاسی و بین‌المللی حتما حضور وزارت خارجه و دیپلماسی با کشورهای منطقه یک ضرورت است، هرچه می‌گذرد بر اراده‌مان برای برخورد با موادمخدر به‌ویژه موادمخدر صنعتی اضافه می‌شود و ستاد هم امر مبارزه را با جدیت بیشتر دنبال می‌کند.»
رئیسی با بیان این‌که برخی کشورهای اروپایی و غربی نسبت به قاطعیت جمهوری اسلامی ایران در امر مبارزه با موادمخدر، برخورد دوگانه‌ای دارند، به آنان توصیه کرد، در امر مبارزه با موادمخدر دوگانه عمل نکنند و جدی باشند. او گفت: «برخورد قاطع و اراده مصمم می‌تواند موادمخدر را ریشه‌کن کند، نه برخورد سیاسی و دوگانه.» رئیسی با بیان این‌که 70 تا 80‌درصد زندانیان در ایران مربوط به حوزه موادمخدر هستند، ادامه داد: «در ایران، از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی اراده جدی در امر مبارزه با موادمخدر وجود داشته و دارد، اما این اراده جدی را در کشورهای غربی و اروپایی نمی‌بینیم. آنچه موجب گله‌مندی است این است که سازمان ملل متحد در سالروز جهانی مبارزه با موادمخدر پیام می‌خواند، از آن طرف در قطعنامه و گزارشگرانش، جمهوری اسلامی را در برخورد قاطعانه با قاچاقچیان موردسرزنش قرار می‌دهد. این موضوع را نوعی پارادوکس می‌دانیم و به هیچ عنوان این دوگانگی غرب در برخورد با موادمخدر قابل توجیه نیست. امروز در افغانستان تولید موادمخدر زیر چتر ناتو، آمریکا و کشورهای اروپایی صورت می‌گیرد و لابراتوارهایی در کنار مرز افغانستان برای تبدیل موادمخدر سنتی به صنعتی مستقر شده است.»
قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر با بیان این‌که واکسن سیگار هم در همین مرحله قرار دارد، گفت: «نامه‌ای به وزیر بهداشت ارسال کردیم تا اقدام عاجل برای صدور مجوزهای مربوط را در نظر داشته باشد.» به گفته جزینی، قیمت این واکسن‌ها ارزان خواهد بود. او در سخنرانی‌اش در مراسم روز جهانی مبارزه با موادمخدر هم از تولید هشت‌هزار تن موادمخدر در ‌سال ۲۰۱۵ خبر داد. جزینی گفت: «در‌ سال ۲۰۱۴ سطح کشت و تولید مواد افیونی از افغانستان برای چهارمین ‌سال متوالی به طرز قابل توجهی افزایش یافته است. اگرچه مبارزه با موادمخدر یک امر مهم، بی‌وقفه و دامنه‌دار است، اما تعیین یک روز مشخص برای این کارزار به منظور ایجاد و تقویت موج هم‌صدایی در عرصه جهانی و در راستای تجدید انگیزه در راه مبارزه مفید خواهد بود.»
او در ادامه از افزایش کشت موادمخدر در افغانستان برای چهارمین‌ سال متوالی خبر داد: «براساس گزارش دفتر مقابله با موادمخدر و جرم سازمان ملل متحد، در ‌سال ۲۰۱۴ سطح کشت و تولید مواد افیونی در کشور افغانستان برای چهارمین ‌سال متوالی به‌طور قابل توجهی افزایش یافته است. در ‌سال ۲۰۱۴ میلادی، دستگاه‌های مقابله‌ای کشورمان موفق شدند با اجرای ۲۲۰۰ مورد عملیات، بیش از ۵۰۶ تن انواع موادمخدر ازجمله حدود 13.5 تن هرویین و 12.5 تن مرفین را کشف کنند و بیش از ۲۷۷۰ باند قاچاق را متلاشی کنند که در این میان بیش از ۳۳۰ آشپزخانه تولید شیشه با کشف چهار تن شیشه منهدم شد. همچنین در شش ماهه ‌سال ۲۰۱۵ میلادی موفق به کشف بیش از ۳۰۵ تن انواع موادمخدر ازجمله ۹ تن هرویین شدند.»
قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر ادامه داد: «در سه ماه نخست امسال با اجرای ۶۸۵ عملیات و درگیری، در مجموع ۱۵۰تن انواع موادمخدر، دو‌میلیون قرص و آمپول غیرمجاز و حدود ۱۷ تن انواع پیش‌ساز، کشف و تعداد ۶۶‌هزار و ۴۷۰ نفر قاچاقچی دستگیر شدند.» جزینی همچنین از کشف و توقیف ۱۹۱ قبضه سلاح از قاچاقچیان دستگیر شده خبر داد: «کشف موادمخدر و قرص غیرمجاز نسبت به مدت مشابه در‌ سال قبل به ترتیب ۲۱‌درصد و ۵۳‌درصد افزایش را نشان می‌دهد. ۲۹‌هزار قبضه سلاح طی ۲۵‌سال گذشته از قاچاقچیان کشف شده که این افراد در جریان قاچاق موادمخدر، جرایمی همچون آدم‌ربایی، تجاوز و قتل را هم مرتکب شده‌اند.»
اما غیر از ایران، روز جهانی مبارزه با موادمخدر در جهان هم گرامی داشته شده است. دفتر مقابله با موادمخدر و جرم ملل متحد به این مناسبت گزارش داده است که در ‌سال 2013، 246‌میلیون مصرف‌کننده موادمخدر وجود داشته‌اند. از طرف دیگر گزارش جهانی مصرف موادمخدر مقابله با موادمخدر و جرم ملل متحد در‌ سال 2015 نشان می‌دهد که در‌ سال 2013 میلادی 246‌میلیون نفر از موادمخدر مصرف کرده‌اند. همچنین 27‌میلیون نفر جزو معتادانی هستند که وضع بحرانی دارند و تقریبا نیمی از آنان معتادان تزریقی هستند. همچنین حدود بیش از یک‌میلیون نفر از معتادان تزریقی در ‌سال 2013 به HIV مبتلا بوده‌اند. در این گزارش آمده است: مردان سه برابر زنان از موادمخدری چون حشیش، کوکائین و آمفتامین استفاده می‌کنند درحالی‌که مصرف اپیوئید (مسکن‌های شبه مرفین) و آرام‌بخش‌ها بین زنان شایع‌تر است. در این گزارش بر بکارگیری استراتژی‌های طولانی‌مدت با هدف تعیین منابع درآمدی جایگزین برای کشاورزانی تأکید شد که هم‌اکنون از طریق کشت موادمخدر امرارمعاش می‌کنند.
بان‌کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل متحد هم در پیامی به مناسبت روز جهانی مبارزه با موادمخدر گفته است: «تلاش‌ها برای مقابله با مصرف موادمخدر باید در جهت اقداماتی باشد که از طریق توسعه پایدار و برابر فرصت‌سازی می‌کنند.» دبیرکل سازمان ملل متحد همچنین از تمامی سران جهان درخواست کرد تا در نشست مجمع عمومی این سازمان در ماه سپتامبر آسیب‌های وارد شده به جوامع و افراد را که ناشی از قاچاق موادمخدر و مصرف آن است مدنظر قرار دهند و باید ارتباط بین موادمخدر، خشونت، فساد و تروریسم در نظر گرفته شود.
«یوری فدوتوف»، مدیر اجرایی دفتر مبارزه با جرایم و موادمخدر ملل متحد هم در پیامی گفته است آفریقا به‌خصوص غرب و شرق آفریقا در برابر قاچاق و مصرف موادمخدر آسیب‌پذیرتر هستند.