شیدهلالمی| مرده بودند. همانطور که ایستاده بودند، مرده بودند. آفتاب و گرمای داغ تهران آنها را سوزانده بود، نه فقط شاخههایشان را که ریشههایشان هم در زمینی که برهوت بود و بیآب رها شده بود، سوخته بود.
آنها اسکلت بیجان درختانی بودند که تا همین چند سال پیش، میوه میدادند: توت، انار و انجیر و حالا خاکستر این باغ فضایی امن است برای معتادان که میآیند و زیر این اسکلتهای بیجان اتراق میکنند، شیشه میکشند و شاخههای بیجان درختان را به آتش میافکنند و میسوزانند.
این سرنوشت امروز یک باغِ بی صاحب، در غرب تهران است. باغی که دیروز رحمتالله حافظی و محمد حقانی، دو نفر از اعضای شورای شهر از آن بازدید کردند. آمده بودند ببینند وضع درختان این باغ چطور است. مردم خبرشان کرده بودند که اینجا باغی بوده و درختانی داشته و حالا دیگر نیست. آنچه به چشم دیده میشد همان بود که مردم گفته بودند. از باغ خبری نبود اما اسکلت درختان مانده بود. همان درختانی که تا چند سال پیش انار و انجیر داشتند و حالا حتی برگی هم به شاخه نداشتند.
در شاخههایشان زندگی ضربانی نداشت و همانطور که ایستاده بودند، مرده بودند؛ تشنه زیر آفتاب. سرنوشت این باغ و تماشای اسکلت بیجان درختانش به اندازهای غمبار بود که انتقادات تندی را از ناحیه این دو عضو شورا متوجه شهرداری تهران کرد و اعضای شورا گفتند همه باغهای تهران با همین بیتوجهیها از بین رفته و نابودی باغات عادی شده است.
حافظی، عضو شورا با بیان اینکه شهرداری تهران ادعا میکند از یک نهاد خدماتی به نهادی اجتماعی تبدیل شده، گفت که نابودی باغها در تهران نگرانکننده است: «شهرداری یک مجموعه و نهاد خدماتی است. در دو تا سه سال گذشته آقای شهردار مدعی بودند که شهرداری به یک نهاد فرهنگی – اجتماعی تبدیل شده است، زمانی میتوانیم، این ادعا را بپذیریم که شهرداری وظایف خدماتی خودش را به خوبی ارایه کند تا رضایت مردم حاصل شود.»
حافظی در ادامه بازدید از این باغ در ستارخان روبهروی برق آلستوم، در جمع خبرنگاران، به طنز گفت: «آخرین باری که از قطع درختان در شهر تصاویر و گزارشی در صحن شورای شهر تهران ارایه شد مسئولان شهرداری ادعا کردند که این تصاویر برای چندسال پیش بوده و توطئهای بیش نیست، امیدواریم این بار نیز نگویند ما تعدادی درخت خشک کردیم و به این منطقه آوردیم و از خبرنگاران خواستهایم تصاویر آن را منتشر کنند.»
او با اشاره به اینکه براساس گفته بومیهای این محله این باغ تا 3سال گذشته سبز بوده است، حرفهایش را اینطور ادامه داد: «افرادی محصولات این باغ را که شامل (انجیر، انار و توت) بود به مردم میفروختند، حالا این باغ 3 هکتاری در مدت زمان دو سال خشک شده است اما با وجود تلاش برای نابودی آن همچنان تعدادی از درختان انجیر و انار دارند.»
حافظی با بیان اینکه هماکنون شهرداری تهران نمره قابل قبولی در حفظ فضای سبز و درختان ندارد، افزود: «این باغ یک نمونه است در سطح شهر. دهها و صدها نمونه مشابه آن وجود دارد. طبق قانون شهرداری موظف است که اگر باغی مالک خصوصی دارد که در تأمین آب و آبیاری آن تعلل دارد یا توان ندارد، آن را آبیاری کند و بعد هزینهها را به همراه درصدی که در قانون مشخص شده است از طریق مجرای قانونی پیگیری و مطالبه کند. البته ما شاهد هستیم این وظیفه قانونی شهرداری تحقق نیافته است و حاصل آن قتلگاهی است که در آن درختان ایستاده جان باختهاند.»
او با تأکید بر اینکه این تعلل قابل قبول نیست، گفت: «انتظار داریم شهرداری تهران به جای فروش تراکم و اجازه برای خشک کردن درختان برای تفکیک باغات به قطعات قابل فروش، برای صیانت از باغات و حفظ فضای سبز برنامه جدی داشته باشد.»
حافظی همچنین با اشاره به ساختمانهای مجاور این باغ خشک شده، افزود: «این ساختمانها نیز روزگاری جزو باغ بودند اما حال ساختمان بلندمرتبه شدهاند. بدون شک اگر با همین رویه ساختوساز ادامه یابد، این زمین نیز ساخته میشود. شهردار تهران درخصوص صیانت از باغات کارنامه خوبی ندارد. دهها و صدهامیلیارد تومان هزینه نصب بنرهایی تحت عنوان «آسمان آبی و زمین پاک» میشود. با حلواحلوا کردن دهان شیرین نمیشود. زیرساخت ایجاد هوای پاک، صیانت از فضای سبز و درختان و جلوگیری از قلع و قمع آنها است.»
حافظی با بیان اینکه شاید شهردار تهران نتواند وضع 600 کیلومتر مربع فضای پایتخت را رصد کند، گفت: «این موضوع قابل قبول است اما آیا شهردار منطقه نیز نمیتواند؟ آیا شهردار ناحیه که کاری جز رصد ندارد نیز نمیتواند؟ این قابل قبول نیست مگر اینکه تعمدی در کار باشد.»
در ادامه محمد حقانی، رئیس کمیسیون محیطزیست شورای شهر تهران نیز در جمع خبرنگاران گفت: «براساس اعلام اهالی این محل تا چندسال قبل درختان این باغ بارور بودند اما پس از مدتی مورد بیتوجهی و همچنین مورد هجوم آفات گیاهی قرار گرفتند. این باغ حالا به پاتوقی برای معتادان تبدیل شده است.»
او با اشاره به اینکه 95درصد از درختان این باغ در 80 سالگی قرار داشتند که بهطور کامل از بین رفتهاند، گفت:«این زمین حالا به صورت بایر و بلااستفاده رها شده است. به نظر میرسد با توجه به اتفاقات رخ داده در این باغ، این زمین مالکی نداشته باشد و وظیفه شهرداری است که از طریق محاکم قضایی این زمین بایر را تملک و به محلی برای ارایه خدمات مردمی تبدیل کند.»