شهروند| «روزانه 6‌هزار درخواست خون در استان تهران وجود دارد اما به علت مشکلات مالی یک‌چهارم نیروها، انتقال خون را ترک کرده‌اند. مراکز  انتقال خون حتی از نظر بهداشتی هم مشکل دارند، برخی مراکز یک‌روز درمیان کار می‌کنند و برخی نیز تعطیل شده‌اند.یک‌چهارم نیروها سازمان را ترک کرده‌اند، شهرستان‌های تهران از نبود مراکز انتقال خون ناراضی‌اند.» اینها تنها بخشی از صحبت‌های مدیرکل انتقال خون استان تهران است؛ زمانی که رئیس شورای شهر تهران همراه با دیگر اعضای شورا از مراکز انتقال خون تهران بازدید کردند.  فاطمه نادعلی گلایه زیاد دارد، او می‌گوید: «این سازمان در‌ سال 53 راه‌اندازی شد و در‌ سال 67 از سازمان انتقال خون موجودیت مستقل گرفت اما از ‌سال 90 کاملا در رکود بدهکاری و مقروض بود.  پرسنل این سازمان فقط از روی انسانیت کار می‌کنند و چیزی نبوده که راضی‌شان کند.» نادعلی ادامه می‌دهد: «در تهران 12‌میلیون نفر ساکن هستند این در حالی است که مراکز انتقال خون تهران بیشتر به صورت ساختمان‌های پیش‌ساخته و کانکس هستند و حتی در غرب تهران مرکزی نداریم و مردم مسافت زیادی را طی می‌کنند تا به مراکز انتقال خون اطراف بروند.» به گزارش فارس، مدیرکل انتقال خون استان تهران به نارضایتی سایر شهرستان‌ها از نبود مراکز انتقال خون اشاره می‌کند. «تنها سه شهرستان شهریار، شهرقدس و رباط‌کریم در اطراف تهران مرکز انتقال خون دارند و شهرستان‌های دیگر از ما شاکی هستند و به استانداری شکایت کرده‌اند که چرا ما را محروم کرده‌اید.» او به وضع ساختمان وصال که پایگاه مرکزی انتقال خون تهران است هم اشاره می‌کند. «این ساختمان کاخ قوام‌السلطنه بوده که یک سهم آن متعلق به بنیاد مستضعفان است به همین دلیل پیگیر موضوع هستیم رأی آن نیز تأیید شده که این یک سهم را خریداری کنیم. این ساختمان بسیار فرسوده است و امیدواریم با کمک شهرداری آن را مرمت کنیم این در حالی است که سهم استان تهران در اهدای خون کل کشور 18‌درصد است و 25‌درصد توزیع خون و فرآورده‌های خون به بیمارستان‌ها در تهران انجام می‌شود.» او در ادامه این بازدید می‌گوید: «170 بیمارستان در استان تهران و 148 بیمارستان در شهر تهران را تحت پوشش داریم و 6‌هزار درخواست به صورت روزانه وجود دارد که مجبوریم خدمات وسیعی ارایه دهیم.»
یک‌چهارم نیروها سازمان را ترک کرده‌اند
به گفته نادعلی، بخشی از پلاسماها باید به خارج از کشور برای تهیه دارو فرستاده شوند که در‌ سال گذشته 670‌هزار واحد خون به آلمان ارسال شد که سهم انتقال خون تهران 130‌هزار واحد بوده است.  او روند کاهش در این سازمان را طی سال‌های 82 تا 93 اعلام می‌کند. «از ‌سال‌های 82 تا 93 شاهد کاهش نیرو بوده‌ایم به‌طوری که از 583 نیروی شاغل به 420 نیرو رسیده‌ایم یعنی یک‌چهارم نیروها سازمان را ترک کردند چراکه در قالب طرح استخدام شده و نتوانسته‌ایم آنها را جذب کنیم.» مدیرکل سازمان انتقال خون تهران ادامه می‌دهد: «برای بخش‌های فنی نیاز به پزشک داریم که از 86 نفر پزشک در‌ سال 89 به 50 نفر در‌ سال 93 رسیده‌ایم یعنی 40‌درصد کسری نیرو داریم و بخش اهدای خون از این کسری آسیب دیده و عمده نارضایتی مردم در این بخش است.  اکنون 70نفر سازمان را ترک کرده‌اند و بیشترین ترک از بخش اهدا بوده است چون سختی کار فراوانی دارد.» نادعلی درآمد سازمان را بسیار پایین عنوان می‌کند. «‌‌سال گذشته 450‌هزار نفر برای اهدای خون مراجعه کردند که 370‌هزار نفر موفق به اهدا شدند.  یک‌میلیون فرآورده‌ خون به بیمارستان‌ها داده‌ایم اما درآمد حاصل از آن یک‌میلیارد تومان بوده است و این به دلیل رایگان بودن خون در کشور است.»
مدیرکل سازمان انتقال خون تهران به تعرفه‌گذاری پروسه خونگیری اشاره می‌کند. دلیل آن را هم هزینه‌های بالای خونگیری در اساسنامه سازمان اعلام می‌کند. «به دلیل هزینه‌های بالای خونگیری در اساسنامه سازمان هزینه تعرفه‌گذاری پروسه خونگیری و تبدیل خون به فرآورده‌ها را دنبال می‌کنیم.» مدیرکل سازمان انتقال خون تهران از وضع اسفبار این سازمان می‌گوید. «مراکز زیاد شده‌اند اما نیروها افت کرده‌اند و نتوانسته‌ایم در سال‌های گذشته همه درخواست‌ها را پاسخ بدهیم برای نمونه بیمارستان خصوصی با 20 اتاق عمل ساخته می‌شود و کد انتقال خون می‌خواهند در حالی ‌که برای آن تمهیداتی نشده به همین دلیل از بیمارستان‌های خصوصی خواسته‌ایم برای این کار با ما همکاری کنند چون نیرو نداریم.» او ادامه می‌دهد: «از 1200 واحد خون فقط 200واحد آن را توانسته‌ایم برای بیماران تهیه کنیم که به بیماران هموفیلی داده می‌شود و پلاکت خون که فقط 3روز طول عمر دارد و برای بیماران مزمن و مسن با افزایش سن جمعیت بسیار موردنیاز است اگر اکنون فکری نکنیم در آینده با کمبود شدید مواجه خواهیم شد.  همچنین به همه درخواست‌های فاکتور 8 انعقادی نمی‌توانیم پاسخ دهیم.» مدیرکل سازمان انتقال خون تهران می‌گوید: «هزینه خرید یک دستگاه خون اشعه داده شده 2/1میلیارد تومان است که فقط از آن دو دستگاه در بیمارستان شریعتی و انتقال خون تهران موجود است که در بیمارستان شریعتی استفاده نمی‌شود.  این دستگاه برای بیماران پیوندی و نقص ایمنی کاربرد دارد که اگر خراب شود فاجعه به بار می‌آورد.» به گفته او، صف‌های طولانی اهدای خون و معطلی دو، سه ساعته مردم در برخی مراکز باعث شرمندگی ماست برای نمونه در صادقیه فقط یک کانکس وجود دارد که در ماه رمضان افتتاح شد یا مرکز پیروزی را به دلیل نبود امکانات و پرسنل مجبور شدیم ببندیم و مرکز شهدای چیذر یک روز در میان کار می‌کند. مرکز افسریه حتی از نظر بهداشتی در وضع بسیار نامساعدی است به‌طوری که برای پرسنل سازمان یک سرویس بهداشتی وجود ندارد و در بازدید از این مرکز یاد سفرم و بازدیدم از مرکز انتقال خون هند افتادم.  نادعلی ادامه می‌دهد: «مرکز شهر قدس و شهریار به دلیل کمبود نیرو یک روز در میان کار می‌کنند که مردم شهریار به ما معترض شده و شکایت کرده‌اند، مرکز میدان خراسان هم تعطیل شده و مرکز نازی‌آباد نیز بسته شده است.»
استفاده از زمین‌های موقوفه و فضاهای خالی بیمارستان‌ها
حالا مشکلات سازمان انتقال خون به جایی رسیده که رئیس شورای شهر تهران در این بازدید پیشنهاداتی برای رفع مشکل فضای مراکز انتقال خون می‌دهد. «می‌توان برای رفع کمبود مراکز انتقال خون از فضاهای خالی بیمارستان‌ها و زمین‌های موقوفه استفاده کرد.»  او توضیح می‌دهد: «برای نمونه در شهرری بیمارستان فیروزآبادی که به دایر کردن بخش تخصصی قلب در آن کمک کرده‌ایم فضایی دارد که می‌توان از آن استفاده کرد.  همچنین از زمین‌های موقوفه شهر نیز می‌توان بهره گرفت، این زمین‌ها ظرفیتی دارند که می‌توان از آنها برای ایجاد مراکز انتقال خون استفاده کرد چراکه این مراکز به ساختمان عظیمی نیاز ندارند.» او حتی معتقد است در مناسبت‌های خاص مانند روز پزشک، می‌توان از خیرین کمک گرفت تا برای ایجاد مراکز انتقال خون کمک کنند.  رئیس شورای شهر پیشنهادات دیگری هم داشت. «برای رفع مشکلات مراکز انتقال خون می‌توان از مراکز زنجیره‌ای و شبکه‌ای مثل فرهنگسراها، کانون‌های پرورش فکری و آموزش‌وپرورش استفاده کرد.» مسجدجامعی بر ایجاد سازمان جنبی در کنار شخصیت‌های حقیقی و حقوقی به منظور جلب اعتماد به سازمان انتقال خون اشاره می‌کند. «در این صورت مشارکت جدی بین‌بخشی فراهم می‌شود.  در واقع اگر اعتماد فراهم شود این سازمان دیگر نیازی به کمک شهرداری و وزارت بهداشت نخواهد داشت.»  به گفته مسجدجامعی، 5پهنه در شهر تهران وجود دارد که می‌توان آنها را مکان‌یابی کرد، به‌عنوان 5مرکز که دفاتر اصلی باشند و ساختمان‌های کوچک به آن بپیوندند.  با این‌که به اعتقاد رئیس شورای شهر تهران، بخشی از مشکلات سازمان انتقال خون با اطلاع‌رسانی برطرف می‌شود و حتی کمیسیون سلامت شورا هم می‌تواند با طراحی رسانه‌ای به مشکلات این سازمان رسیدگی کند، اما محمد گلمکانی، مدیرکل سلامت شهرداری تهران که در این بازدید حضور داشت، تأکید می‌کند: مشکل فعلی سازمان انتقال خون از جانب مردم و اطلاع‌رسانی آن نیست بلکه معضل خدمات‌رسانی این سازمان به‌دلیل نبود امکانات است. «‌باید ساختاری برای مشارکت اجتماعی و خیرین ایجاد شود و براساس آن ضوابط اولویت‌دار شوند.»  او همچنین در ادامه این بازدید، از تبدیل شدن سازمان انتقال خون تهران (مرکز وصال) به موزه انتقال خون خبر می‌دهد.
طرح یک فوریتی برای کمبود فضای سازمان انتقال خون
«سازمان انتقال خون در وزارت بهداشت به رسمیت شناخته نمی‌شود.» این را رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت و محیط‌زیست شورای شهر می‌گوید؛ زمانی که همراه با رئیس شورای شهر تهران از سازمان انتقال خون بازدید کرد.  او معتقد است یکی از مشکلات اساسی انتقال خون، همین موضوع است. «سازمان انتقال خون در وزارت بهداشت به رسمیت شناخته نمی‌شود، وزارت بهداشت به ‌هر حال ساختار تعریف شده خود را دارد و سازمان انتقال خون نیز به دلیل این‌که ردیف بودجه مستقل دارد در زیر چتر حمایتی وزارت بهداشت قرار نمی‌گیرد، به همین خاطر آسیب‌پذیری آن بسیار بالاست.» او کمبود فضای سازمان انتقال خون را موضوعی می‌داند که در کمیسیون سلامت شورای شهر به صورت طرح یک‌فوریتی مطرح می‌شود تا در دستور کار صحن شورا قرار گیرد. حافظی در توضیح بیشتر می‌گوید: «در طرح یک‌فوریتی، 5 محله را در نظر می‌گیریم و از فضاهای موجود شهرداری استفاده می‌کنیم تا به‌جای کانکس و فضاهای محدود انتقال خون تهران، شهرداری را ملزم کنیم تا در همان محلات ساختمان‌هایی را برای انتقال خون در نظر گرفته و نیروهای انتقال خون در آن مستقر شوند.»