شهروند| وقتی هدفمندی یارانه‌ها در فاز اول و در دولت نهم اجرایی شد، دولت وقت مدعی بود که با چنین تدبیری فاصله طبقاتی کاهش یافته است. جالب است که در بدترین دوره از ضریب اطمینان آمارهای رسمی، تقریبا این آمار ادعای دولت را اثبات می‌کرد اما وارد دنیای واقعی که می‌شدی واقعیت‌ها در کسوت دیگری خودنمایی می‌کرد. نوع معیشت مرفهین و دهک‌های پایین جامعه نشان می‌داد که خبری از حرکت به‌سوی عدالت اجتماعی نیست و نه‌تنها اختلاف فقیر و غنی کمتر نشده بلکه شدت هم گرفته است. یکی از مظاهر شدت گرفتن شکاف طبقاتی هم در کف خیابان‌ها به سادگی قابل رویت بود، زمانی خودروهای لوکس پدیده‌ای نادر در شهرها بود اما رفته‌رفته نه‌تنها تعداد این خودروها بیشتر شد بلکه قیمت‌های آن هم به‌شدت افزایش یافت و رقم‌ها از مرز میلیارد گذشت. جالب‌تر این‌که همین گروه مرفه مسابقه رکوردزنی هم برگزار کردند یعنی دیگر رقابت بر سر تعداد واردات نبود بلکه مسابقه قیمت‌شکنی در رقم‌های نجومی آغاز شد. کار به جایی رسیده بود که مجوز واردات خودرو به‌عنوان جایزه به قهرمان‌های ملی داده می‌شد. آنها هم یا خود دست به واردات می‌زدند یا تنها مجوز خود را به فروش می‌رساندند. نتیجه این‌که بازار دلالی خودروهای لوکس به‌شدت رونق گرفت و رقم‌هایی که در این بازار جابه‌جا می‌شد سر به فلک می‌گذاشت. اوج این شرایط حیرت‌آور هم در فاصله سال‌های 88 تا 91 بود، سال‌هایی که حتی ایرانی‌هایی که سری به خانه می‌زدند، خودروهایی را در خیابان می‌دیدند که در ینگه دنیا تازه رونمایی شده و تعدادشان انگشت‌شمار بود.
88، سال داغ واردات خودروهای لوکس
آمار و ارقام می‌گوید داغ‌ترین سال برای واردات خودرو سال88 بوده است در این‌سال 31هزار و 312 خودروی لوکس مجوز ورود به کشور گرفت. سال بعد هم این رقم کاهش یافت و به بیش از 21هزار دستگاه رسید در ادامه روند نزولی سال 90 تعداد خودروهای لوکس وارداتی 18هزار و 604 دستگاه ثبت شد در آخرین سال از عمر دولت دهم هم بیش از 14هزار خودرو وارد بازار داخلی شدند. همین آمار‌ها نشان می‌دهد که در دو‌سال اخیر این روند تغییر یافته و میزان واردات به‌شدت کمتر شده به این ترتیب تعداد خودروهای وارداتی از بیش از 4هزار دستگاه در سال91 به 133 دستگاه در سال 92 رسیده است.
واردات چند‌هزار‌میلیارد تومانی
با این تفاسیر در فاصله سال‌های 88 تا 93 بیش از 95هزار خودروی لوکس با حجم موتور بیش از 2هزار و 500 سی‌سی وارد‌شده که ارزش ارزی آنها به بیش از 2میلیارد و 510میلیون دلار بالغ می‌شود. اگر میانگین ارزش ارز دولتی در این سال‌ها را هم مقیاس ارزش‌سنجی آنها قرار دهیم 3هزار و 385میلیارد تومان پول داده‌ایم تا خودروهای لوکس در خیابان‌ها جولان بدهند، این رقم با احتساب ارزش روز دلار به 8هزار و 500میلیارد تومان هم می‌رسد.
این رقم‌ها البته در سال‌های گذشته و بعد از تخلفات هنگفت مالی که رونمایی شد دیگر رقم شگفت‌انگیزی به‌نظر نمی‌رسد اما درمقابل دخل و خرج متوسط یک خانواده ایرانی هنوز نجومی است و نشان از شکاف طبقاتی دارد که هر روز عمیق و عمیق‌‌ترمی‌شود.
با این پول چه می‌توان خرید و ساخت؟
به‌عنوان مثال با پول یک پورشه 1.5میلیارد تومانی که یکی از هزاران خودروی لوکس خیابان‌ها است می‌توان 775میلیون نان‌کنجد دو رو خرید یا یارانه نقدی 34هزار ایرانی را پرداخت کرد یا کمک هزینه ازدواج 155 نوعروس را داد. فراموش نکنیم که همین یک قلم 35برابر متوسط انواع هزینه‌های غیرخوراکی سالانه یک خانوار شهری در دهک دهم است و 102برابر متوسط انواع هزینه‌های غیرخوراکی سالانه یک خانوار شهری در دهک اول! نمونه دیگر این‌که با هزینه خرید یک بنز S500 مدل سال 2015 که 3میلیارد و 200میلیون تومان ارزش دارد، هزینه یک‌ساله 400 ایرانی تأمین می‌شود. در مقیاس کلان‌تر هم سنجش ارزش واردات خودرو در مقابل هزینه‌هایی که عمران و آبادانی کشور به آن نیاز دارد می‌تواند گویای واقعیت‌هایی به مراتب تلخ‌تر باشد.
عددهایی که شگفت‌زده می‌کنند
هزینه احداث یک کیلومتر راه‌آهن 5میلیارد تومان است که با این حساب و مقایسه اگر دلار آزاد امروز مقیاس سنجش قرار بگیرد با پول واردات خودرو در 5سال گذشته می‌توان هزار و 700 کیلومتر راه‌آهن ساخت با فرض دلار دولتی هم این میزان به 677 کیلومتر می‌رسد. بد نیست بدانید که کل هزینه ساخت سد کارون ۴ معادل هزار‌میلیارد تومان بوده به این ترتیب با 3200میلیارد تومان می‌توان 3 سد در اندازه‌های کارون 4 ساخت و با 8هزار و 500میلیارد تومان 8 سد در این مقیاس ساخته می‌شود. یک فروند هواپیمای ایرباس A۳۲۰neo به پول رایج ایران ۳۰۱میلیارد تومان ارزش دارد با این تفاسیر می‌توان با فرض دلار دولتی با هزینه خرید خودروهای لوکس تقریبا 10 هواپیمای ایرباس به ناوگان هوایی ایران اضافه کرد، این رقم با احتساب دلار آزاد روز به 28 فروند هم می‌رسد. ارزش اجرای کارخانه ذوب یک‌میلیون تنی فولاد سیرجان در بخش ریالی به ٣٠٠میلیارد تومان می‌رسد به این ترتیب با احتساب دلار دولتی و آزاد به ترتیب 10 و 28 کارخانه در این مقیاس می‌توان ساخت آن هم تنها با پول واردات خودروهای لوکس. هزینه ساخت هر متر مربع واحد مسکونی در کشور هم ۵٠٠هزار تومان است. با این تفاسیر با هزینه واردات خودروهای لوکس در پنج‌سال گذشته با احتساب ارز دولتی می‌توان 6میلیون و 800هزار مترمربع و با ارز آزاد 17میلیون مترمربع خانه ساخت. برای احداث هر کیلومتر از خط قطار شهری بیش از ١۴٠میلیارد تومان هزینه می‌شود یعنی با احتساب ارز دولتی و آزاد می‌توان با همین رقم به ترتیب 24.2 و 60.7 کیلومتر به مسیر قطارهای شهری افزود. جالب‌تر این‌که هزینه ساخت هر فرودگاه هم به‌طور میانگین به صد‌میلیارد تومان بالغ می‌شود یعنی می‌توان به ترتیب 34 و 85 فرودگاه با پول واردات خودروهای لوکس ساخت.
