| حجت‌الاسلام سيداحمد هاشمي‌نژاد |
با نزول قرآن بر پيامبر اكرم حضرت محمد(ص) به‌منظور حفظ و جلوگيري از تحريف آيات، با توجه به امر آن حضرت 3 كار مهم انجام می‌پذيرفت.
الف) حفظ آيات و به ذهن سپردن آن كه اين مهم توسط حضرت محمد(ص) انجام می‌شد چراكه تنها شخص دريافت‌كننده وحي، ايشان بودند و بعد از دريافت حقايق، آيات را به توده مردم منتقل می‌ساختند.
ب) حفظ آيات توسط عده‌ای از اصحاب و ياران وفادار پيامبر كه به‌عنوان حافظان قرآن معروف بودند. بعد از نزول هر آيه و سوره‌ای از قرآن، حضرت محمد(ص) براي ايشان قرائت می‌فرمودند و آنان مبادرت به حفظ آيات می‌كردند و بعد از حفظ، در آموختن به ديگران اقدام می‌نمودند و به همين واسطه حافظين قرآن نقش ارزنده و مهمي در حفظ و آموزش قرآن داشتند.
ج) كاتبين وحي که عده‌ای از اصحاب مبادرت به نوشتن آيات می‌كردند. آنها با اين عمل مانع از تحريف و فراموشي آيات شدند و نظر داشتند با جمع‌آوري آيات در انتها، مجموعه مدون آن كه شامل سوره‌هاي مختلف است را در كتابي با عنوان قرآن در اختيار مردم بگذارند.
كه اين‌گونه هم شد. تعداد كاتبين قرآن و متخصصين اين امر را 33 تا 34 نفر نام برده‌اند و اين در شرايطي بود كه پيشنهاد كتابت و نوشتن قرآن از سوي پيامبر(ص) مورد قبول واقع می‌شد و ايشان با آغوش باز پذيراي اين افراد بودند و در اين ميان علي‌بن ابيطالب اولين امام شيعيان و ديگري زيدبن ثابت، 2 تن از افرادي بودند كه مورد اعتماد و وثوق پيامبر قرار داشتند. بعد از نزول هر آيه پيامبر اكرم(ص) آن را قرائت می‌فرمودند و علي(ع) و زيد آيه‌ها را می‌نوشتند و براي حصول به اطمينان و آرامش خاطر مجدداً بر پيامبر عرضه می‌داشتند اگر احياناً اضافات و كاستي‌هايي رخ داده در بازبيني دوباره تصحيح شود و اين ترتيب جمع‌آوري و تنظيم و تدوين قرآن بود. با توجه به اين‌كه در عصر نزول قرآن همچون دنياي حاضر وسايل چاپ و كاغذ وجود نداشته، به چه وسيله‌اي، مطالب نوشته شده و نسخه‌برداري از آيات نازل شده روي چه چيزهايي نوشته می‌شده است؟ با نزول قرآن يا به تعبير بهتر مقارن با عصر بعثت، پيامبر براي ثبت و ضبط آيه‌ها و روايات و احاديث همچنين ديگر بيان‌ها مثلاً شعر و نوشته‌هاي مختلف از مواردي چند مدد می‌گرفتند كه ذيلاً به آنها اشاره‌اي داريم.
1- روي چوب‌هاي پهن درختان خرما. 2- روي صفحه‌هاي نازك سفيد سنگ‌ها. 3- روي ورق‌هاي پشت حيوانات. 4- روي پارچه‌هاي حرير. 5- روي تكه‌هاي پوست دباغي شده. 6- روي استخوان كتف شتران.
آري منبع لايزال الهي اين چشمه عرفان كه هنوز ناشناخته است با مشقات زياد ثبت و ضبط شده و تا امروز كه به دست من و شما رسيده، راه دشواري را طي كرده و شكر ايزد منان كه همچون ديگر كتب آسماني دچار تحريف و دستبرد نشده كه در مقام سپاسگزاري از صانع قادر به نكات فرمايشات آن گوش جان دهيم و در جهت عمل به آنها كمر همت ببنديم.
2 بار در طول تاريخ اسلام شاهد جمع‌آوري قرآن‌ها بوديم؛ نخست زمان ابوبكر و بار دوم زمان حكومت عثمان و اين دستور در راستاي تحقق وحدت از حيث محتوا و هم نظم آيات بوده. در زمان عثمان تعدد قرآن‌ها به گونه‌ای بود كه نزديك به بروز اختلاف بوده كه جمع‌آوري قرآن‌ها صورت گرفت و از ميان آن همه، يكي انتخاب و بقيه را جمع نمودند. بعد از اين حركت 5 جلد از قرآن ياد شده كه آماده شده بود توسط قاصداني راهي استان‌هاي مختلف شدند و قرآن مذكور را در اختيار مردم آن مناطق گذاشتند. شخص نماينده، قرآن را با تلاوت خاص براي مردم می‌خواند از ميان آن 5مجلد قرآن يكي نزد عثمان به‌عنوان خليفه و رئيس حكومت نگهداري شد و يكي به بصره و ديگري به مدينه و كوفه و آخرين آن هم به مكه فرستاده شد.