اطعام نیازمندان در سنتهای اسلامی جایگاهی ویژه دارد. گونهای از اطعام با عنوان ولیمه شناخته میشود. واژه ولیمه به معنی ریسمان و طناب محبت است، بنابراین دادن ولیمه بهنوعی با نزدیکی و پیوند ناگسستنی دلهای انسانها همراه است.
این پیوندی که با خوردن غذایی ساده در کنار هم شکل میگیرد، آغازگاهی برای همدلیها و نزدیکیهای عمیق و پرمعنای دیگر بهشمار میآید. اعتقاد ایرانیان مسلمان به ولیمه بهعنوان سنتی مستحب و نیک، بنا به سفارش پیامبر(ص) در مراسم ازدواج حضرت علی(ع) و حضرت زهرا(س) است. از منظر اسلام «ولیمه و میهمانی، کینهها را میزداید و دلها را به هم نزدیک میکند؛ مخصوصا اگر دور از تشریفات و زیادهروی و اسراف باشد، خداوند به همگان برکت میدهد و خوشحالی مومنین موجب رضای او میشود».
دادن ولیمه در پنج مورد سفارش شده است؛ ازدواج، تولد فرزند، ختنهسوران، خرید خانه و بازگشت از حج. ولیمه شامل توجه به تهیدستان و فقرا نیز میشود. انجام این سنت نیک، در گفتار امامان شیعه نیز بازتابی پررنگ یافته است؛ بر آن اساس، مسلمانان از افراط در آن به منظور تبلیغ و کسب جایگاهی اجتماعی برحذر شدهاند. امام باقر(ع) در اینباره میفرماید: «اطعام در یك روز، ولیمه و در روز دوم، احترام و كرامت، ولى چنانچه تداوم پیدا كند مسأله سر از ریا و خودنمایى درمىآورد» یا وسیلهاى براى تبلیغات شخصى و ایجاد چهره اجتماعى مىشود.
عطر و طعم خوش ولیمه عروسی
ولیمه در میان ایرانیان نیز اهمیتی ویژه دارد. انجام این سنت در مراسم ازدواج اعراب خوزستان، فراوان به چشم میخورد. آداب ازدواج در میان اعراب خوزستان با رسوم سنتی گره خورده است. آنها به سنتها بسیار وفادارند و این مراسم در میانشان رنگوبویی مذهبی دارد. در سنت ازدواج، جلسهای برای تعیین مهریه برگزار میشود که با ذکر صلوات و در برخی جاها با فاتحهای برای حضرت ابوالفضل(ع) خاتمه مییابد. قرائت فاتحه، برای یادآوری تعهد دو خانواده پسر و دختر است. ولیمه یا شام عروسی نیز از دیگر سنتهای کهنی است که در میان عربهای ایران اهمیت دارد. ولیمه درواقع سفره گسترانیدهای است که برای جلب دلها و نزدیکی بیشتر انسانها چه ثروتمند، چه غیر آن در مراسم ازدواج اعراب خوزستان جایگاهی ویژه دارد؛ جایگاهی که با پیوند دختر و پسری جوان و آغاز زندگی آنها معنادارتر میشود و رشته محبت و همدلی را در میان بسیاری با آغاز خاطرهانگیز یک زندگی جدید محکم میکند. آنگونه که آنان اعتقاد دارند، بنابر سفارش پیامبر(ص)، باید در این شب شامی تدارک ببینند و افزون بر خویشان و همسایگان، از فقرا و نیازمندان نیز دعوت کنند تا بر سر سفرهشان حاضر شوند. خانوادههای ثروتمند غذایی به نام مفتح را برای ولیمه درنظر میگیرند و تهیه میکنند. مفتح، نوعی چلوگوشت است که با گوشت گوسفند، هویج و لیمو، سیبزمینی و فلفلدلمهای و گوجه، ادویه و برنج درست میشود.