شهروند| آب که شور شد، اعتراضات بالا گرفت. کسانی که در زمان ارزیابی احداث سد و روزهای ساخت آن نظری نداشتند بهجمع منتقدان پیوستند و از سرمایهای گفتند که هدر رفت و از میلیاردها مترمکعب آب حکایت کردند که در این روزگار خشکسالی، شور شد و از دست رفت.
آب که شور شد، بسیاری از نگاهها به ارزیابی زیستمحیطی احداث سد دوخته شد. منتقدان انگشت اتهام را به سمت سازمان حفاظت محیطزیست چرخاندند که به این سد مجوز زیستمحیطی ارایه کرده و اجازه داده سدی در کنار گنبدینمکی ساخته شود و میلیاردها مترمکعب آب را شور کند. پس از این انتقادها و در پی ادعای صدور مجوز ارزیابی زیستمحیطی سدگتوند از سوی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، سازمان حفاظت محیطزیست اعلام کرد که شرکت آب نیرو بهعنوان بدنه کارفرمایی احداث سد گتوند اطلاعات ناقص برای گزارش ارزیابی زیستمحیطی این پروژه در زمان تهیه گزارش ارزیابی ارایه کرده است.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی محیطزیست پام، سازمان حفاظت محیطزیست اعلام کرد: تهیه گزارش ارزیابی زیستمحیطی هر پروژه و تصمیمگیری برای صدور مجوز آن براساس اطلاعات ارایهشده از سوی کارفرما بوده است که در این رابطه شرکت آبنیرو بهعنوان کارفرما اطلاعات مکفی از وجود گنبد نمکی ارایه نکرده لذا مشاور ارزیاب براساس اطلاعات ارایه شده از کارفرما، اثرات را پیشبینی و ارزیابی کرده است. براساس فرآیند ارزیابی، نظارت بر روند اثرات پیشبینی شده نیز از وظایف کارفرما بوده و لازم است در دورههای زمانی مشخص و مندرج در گزارش نتایج پایش اثرات و روند آنها را جهت تأیید به سازمان ارسال کنند که در این رابطه کارفرما با علم به وجود گنبدنمکی حتی در نظارتهای بعدی بر حسن اجرای گزارش این موضوع را نادیده گرفته است.
علاوه بر این، گزارش ارزیابی مجوزی برای شروع عملیات بوده و کارفرما متعهد است براساس وظیفه قانونی خود نسبت به رعایت و اجرای قوانین و مقررات کشور که تأکید بر عدم تخریب محیطزیست و حفاظت آن که وظیفه تمام احاد جامعه است و برپایه گزارش ارزیابی که راهنمایی برای تقلیل اثرات احتمالی است، اقدام کند.
اگر گزارشی تأیید شود به این معنی نیست که سازمان محیطزیست باید تمام قصور و کوتاهی بخشهای دیگر را بهعهده بگیرد و این رافع مسئولیتهای دیگران نیست، بلکه به این معناست که کارفرما بایستی براساس اصول کلی و مندرج در گزارش بهگونهای عملیات را هدایت کند تا کمترین اثر سوء برمحیطزیست وارد شود.
توجه به این نکته ضروری است که براساس مقررات و قوانین کشوری و ارزیابی اثرات توسعه، سازمان حفاظت محیطزیست مجاز است در هر مرحله از پروژه اعم از ساخت یا بهرهبرداری در صورتی که مغایرت اطلاعات ارایه شده یا ایجاد مشکلات زیستمحیطی در محل تشخیص داده شود نسبت به جلوگیری از ادامه پروژه اقدام کند. شرکت آب نیرو در زمان ارایه اطلاعات پروژه سد گتوند در بخش اطلاعات زمینشناسی هیچگونه اشارهای به وجود گنبد نمکی در محدوده سد نکرده بود و با این پیشفرض گزارش تهیه و مجوز اولیهای درخصوص این پروژه از سوی کمیته ارزیابی سازمان صادر شده است. مسئولان شرکت مذکور برخلاف قانون پیش از تأیید گزارش ارزیابی زیستمحیطی عملیات احداث این سد را آغاز کردند که به نظر میرسد ندادن اطلاعات وجود گنبد نمکی به دلیل پیشبینی مخالفت با احداث این پروژه بوده است.
در هر صورت سازمان حفاظت محیطزیست پس از اطلاع از وجود گنبد نمکی بلافاصله طی نامهای به امضای ریاست سازمان به وزارت نیرو موکدا توصیه کرده است بهدلیل مشکلات گنبد نمکی که اطلاعات آن بعدا جمعآوری شده، آبگیری این سد مشکلات زیستمحیطی در منطقه ایجاد میکند لذا از آبگیری این سد خودداری شود که مسئولان وقت وزارت نیرو بدون توجه به نامه ارشدترین مقام وقت سازمان حفاظت محیطزیست بنا به ادعای خود پتویی رسی روی گنبد احداث کردند تا مشکل برطرف شود و سپس نسبت به آبگیری این سد اقدام کردند.
بدین ترتیب و با توجه به مسائل مطرح شده ارزیابی زیستمحیطی مطرح فاقد وجاهت قانونی بوده و مجددا تأکید میشود سازمان حفاظت محیطزیست هیچگونه مجوزی برای ادامه این پروژه پس از اطلاع از وجود گنبد نمکی صادر نکرده و طبق نامه رسمی این سازمان باید از آبگیری این پروژه جلوگیری میشد.
سازمان حفاظت محیطزیست تأکید کرده است شرکت آب نیرو و مسئولان وقت باید هم اکنون پاسخگوی تبعات زیستمحیطی ایجاد شده در احداث و آبگیری سد گتوند باشند و انتشار خبرهایی اینچنینی و فرافکنی به هیچ وجه پاسخگوی اقدامات خلاف قانون و تبعات آن نیست.