گروه اقتصادی شهروند| تحریم‌های صورت‌گرفته غرب علیه روسیه درحالی وارد فاز تازه می‌شود که سرزمین تزارها با جمعیت 142میلیون‌نفری، بازار بزرگی برای تجارت و بازرگانی است و مشارکت در تأمین نیازهای داخلی این کشور و اقدام به جایگزینی طرف‌های تجاری می‌تواند چهره تجاری منطقه را تغییر دهد. در این شرایط، نزدیک‌ترین کشوری که درشرایط روسیه قرار داشته و می‌تواند مدل مناسبی برای دور زدن تحریم‌ها باشد ایران است. تجربه چندساله ایران در شرایط تحریم می‌تواند راهکار مناسبی برای بزرگ‌ترین کشور جهان (با حساب قطب شمال) باشد که حالا خود به نوعی با تحریم‌های غرب مواجه شده و حتی قصد دارد خریدی از اروپا نداشته باشد.
روسیه باید برای برون‌رفت از این بحران، راه چاره‌ای بیندیشد؛ براین اساس به نظر می‌رسد روس‌ها قصد دارند در راه مقابله با تحریم‌های غرب، حساب ویژه‌تری روی کمک ایران باز کنند. در این خصوص سایت نیوزمکس که پایگاه خبری نزدیک به راستگرایان آمریکاست، در گزارشی به این موضوع اشاره کرده و می‌گوید: تفاهمنامه ایران و روسیه فرصت مناسبی در جهت تقویت ایران است. دیلی‌تگراف نیز از مسکو گزارش داده که ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه با امضای قرارداد 20میلیارددلاری بین این کشور و ایران موافقت کرده تا بحث تبادلات نفت و کالایی میان این دو کشور به دور زدن تحریم‌ها منجر شود؛ در قالب موافقتنامه‌ای که بیژن زنگنه وزیر نفت ایران نیز از آن خبر داده بود.
اما سوی دیگر ماجرا، تشدید تحریم‌ها علیه روسیه است که در حوزه‌هایی چون موادغذایی و کشاورزی برای این کشور مسأله‌ساز شده است. روسیه قصد دارد تا خرید خود از اروپا را محدود کند و این به معنای فرصت تازه برای کشورهای دیگر است. حالا ایران علاوه بر فروش نفت به روس‌ها، بازار بالقوه‌ای برای فروش موادغذایی و محصولات کشاورزی در این کشور می‌تواند داشته باشد؛ اگر فرصت شناسی لازم و دیپلماسی اقتصادی موردنظر باشد.
تخم‌مرغ‌های ایران در راه روسیه
در این حوزه، روز گذشته هدایت اصغری مدیرعامل اتحادیه تولید‌کنندگان مرغ تخم‌گذار درحالی از برنامه‌ریزی برای صادرات تخم‌مرغ به روسیه برای اولین‌بار خبر داد که چندی پیش و در گفت‌وگو با «شهروند» از نبود امکان صادرات تخم‌مرغ گلایه‌مند بود.
وی در آن زمان اظهار داشته بود مازاد تولید تخم‌مرغ روی دست تولید‌کننده باقی مانده و نیازمند حمایت دولت برای بازاریابی صادراتی و ایجاد زمینه‌های صادرات است اما وی روز گذشته از فراهم شدن این امکان خبر داد که به نظر بی‌ربط با موضوع تحریم روسیه نیست.
او گفت: با برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده احتمالا تا ۱۵ روز آینده صادرات تخم‌مرغ به این کشور آغاز می‌شود. وی با بیان این‌که شرایطی فراهم آمده تا بخشی از مازاد تولید تخم‌مرغ کشور به روسیه صادر شود، افزود: این اتفاق بعد از اختلاف اتحادیه اروپا و آمریکا با روسیه و تحریم‌های فیمابین ایجاد شده است و درحال حاضر وزارت جهاد کشاورزی کشورمان درحال رایزنی و هماهنگی با روسیه برای تحقق این موضوع است.
مدیرعامل اتحادیه تولید‌کنندگان مرغ تخم‌گذار بیان داشت: تاکنون رایزنی‌های اولیه بین دو کشور انجام شده و درحال پیگیری این موضوع هستم تا بخشی از نیاز تخم‌مرغ کشور روسیه از طریق کشورمان تأمین شود. وی افزود: با هدف‌گذاری‌های انجام‌شده پیش‌بینی می‌شود حدود 3 الی 5هزار تن تخم‌مرغ به کشور روسیه صادر شود.
وی با بیان این‌که ماهیانه 20هزار تن تخم‌مرغ تولید مازاد در کشور داریم، اظهار داشت: بخشی از تولید مازاد تخم‌مرغ کشور به کشورهای عراق، ارمنستان، تاجیکستان و گرجستان صادر می‌شود. وی در پاسخ به این سوال که صادرات تخم‌مرغ به روسیه چه تأثیری روی قیمت تخم‌مرغ در بازار داخل می‌گذارد، گفت: ماهیانه در کشور حدود 20هزار تن تولید مازاد تخم‌مرغ داریم و این مسأله روی قیمت تخم‌مرغ تأثیر ندارد.
خطر گرانی در سایه سودجویی بیشتر تولید‌کننده داخلی
البته این اتفاق درحالی رخ می‌دهد که رئیس اتحادیه مرغ تخم‌گذار با قاطعیت از عدم امکان گرانی تخم‌مرغ در داخل خبر می‌دهد اما آنچه حافظه تاریخی ما به یاد می‌آورد، سودجویی در بازار داخل در پی ایجاد هر بازار صادراتی است. در اصل این امکان وجود دارد که بازار روسیه به مذاق تولید‌کننده ایرانی خوش آمده و وقتی جیب پر روبل روس‌ها را ببینیم دیگر بازار داخل فراموش شده و بار دیگر ممکن است گرانی‌های عجیب و غریب خودنمایی کند. زیرا صادر کردن تمام تخم‌مرغ‌هایمان به سبد روسیه، در عمل باعث کمبود عرضه داخلی و رشد تقاضا و درنهایت گرانی قیمت تخم‌مرغ در داخل می‌شود که این خود بازی دو سر برد به نفع تولید‌کننده داخلی است.
از این‌رو با توجه به آغاز رویکرد فروش محصولات ایرانی به روس‌ها، ضرورت دارد تا گذاردن تمام تخم‌مرغ‌های ایرانی در سبد روسیه با نظارت نهادهای اقتصادی کنترل شود تا فرصت تازه اقتصاد ایران برای سایر کالاهای با کیفیت ایرانی نیز بازار مناسبی بسازد.