احمدرضا  دالوند

انسان‌ها معمولا برخی اتفاقات را به سختی فراموش می‌کنند، مثل اولین روز مدرسه یا نخستین ملاقات با همسر. سوال این است که این خاطرات که همچون فیلم‌های سینمایی در آپارات مغز انسان ذخیره شده‌اند، چگونه در ذهن نگهداری می‌شود؟ دانشمندان با استفاده از تکنیک‌های تصویربرداری از مغز درحال کشف سازوکار مسئول ایجاد و ذخیره‌سازی خاطرات هستند. یافته‌های کنونی نشان می‌دهد که درون غشاء خاکستری مغز چیزی شبیه یک‌جعبه سیاه قرار دارد که می‌تواند خاطرات را در خود محفوظ نگاه دارد. اما فراتر از خاطراتی از این دست، مثل خاطره عاشقی، قبول‌شدن در آزمون، مردودشدن و... نوعی خاطره وجود دارد که مربوط به اندام گمشده است، که فقط و فقط افرادی که به هر دلیلی دچار قطع عضو شده‌اند به تلخی و وضوح می‌دانند معنای آن چیست. تخمین‌زده می‌شود که در حدود هشتاد‌درصد حس‌هایی مانند سوزش، سردی، درد، خارش و... همان‌گونه که در «اندام‌های موجود» ممکن است پیش بیاید؛ در «اندام‌های قطع‌شده بدن» نیز برای فرد قطع عضوشده پیش می‌آید. وقوع چنین احساسی برآمده از مفهوم اندام‌های گمشده یا اندام خیالی  است. افرادی که این پدیده اندام خیالی را تجربه می‌کنند، حسی که دارند درست مانند این است که آن اندام جزیی از بدن آن‌هاست. توضیحی که در این مورد وجود دارد این است که عصب‌های ناحیه عضو قطع‌شده، ارتباط جدیدی با نخاع برقرار می‌کنند و به فرستادن سیگنال به مغز ادامه می‌دهند، درست مانند هنگامی که عضو قطع‌شده سر جایش وجود داشت. احتمال دیگری که داده می‌شود این است که مغز طوری برنامه‌ریزی شده است که با بدن کامل کار کند یعنی، احتمال داده می‌شود که مغز، الگویی از یک بدن کامل با تمام اجزا و اندام‌ها را در خود نگهداری می‌کند. ارتباط جسم و جان از الگویی پیچیده تبعیت می‌کند که تا حدود زیادی هنوز نامکشوف مانده است. دکتر جان هگلین * اعتقاد دارد: جسم انسان، محصول اندیشه اوست و می‌گوید علم پزشکی به این نتیجه رسیده‏ که تا چه اندازه اندیشه و عواطف هرکس، ساختار و کارکردهای بدن او را شکل می‏دهند. موریس گودمن * معتقد است: انسان تبدیل به چیزی می‏شود که به آن می‏اندیشد. مولانا می‌سراید: ‌ای برادر تو همان اندیشه‏ای/ مابقی تو استخوان و ریشه‏ای/ گر گلست اندیشه‏ تو، گلشنی/ ور بود خاری، چو هیمه‏ گلخنی .
به همین سبب، نوشداروی انسانی که اندام یا حافظه‌اش لطمه‌دیده، برخورداری از رفاه ذهنی و غنای روحی است که با مهر و‌ عطوفت بی‌پایان باید به او اختصاص داده شود زیرا هر فکر ناخوشایندی مثل سم ذره‌ذره در بدن نفوذ می‌کند. محققان متوجه شده‌اند که ذهن انسان بزرگترین عامل در روش‌های درمانی و گاهی مؤثرتر از داروست. یک عبارت از آیین هندو می‌گوید: برای سلامت جسم کافی است ذهنت را آرام نگه‌داری، در این صورت جسم انسان طوری خلق شده که با برخورداری از آرامش قادر است خودش، خودش را شفا دهد.
دکتر جان هگلین/ متخصص فیزیک کوانتوم.*
موریس گودمن/ روان‌شناس و نویسنده. *