شهروند| بانک مرکزی و مرکز آمار مدت‌هاست که روی یک مسأله دچار اختلاف‌نظر اساسی هستند و آن این‌که کدام‌یک متولی انتشار آمار در کشور هستند. مرکز آمار معتقد است که بانک مرکزی با انتشار آمار اقتصادی عملا پا در کفش آنها می‌کند اما در سوی دیگر بانک مرکزی که خود را مرجع اعلام آمار اقتصادی به زیرمجموعه‌های دولت می‌داند، معتقد است که براساس قانون این حق را دارد که آمار منتشر کند. در این بلاتکلیفی اساسی مردم و سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی هستند که دقیقا نمی‌دانند کدام یک از این گزارش‌ها از درجه صحت بالاتری برخوردار است و باید به کدام یک اتکا داشته باشند. بدتر از همه این‌که هر دو مرجع دقیقا با کمترین فاصله زمانی، گزارش‌های تقریبا متفاوتی از مهم‌ترین شاخص‌های اقتصادی منتشر می‌کنند. به‌هرحال در تازه‌ترین دور از این اختلاف‌نظرها رئیس مرکز آمار رسما اعلام کرد که با مصوبه جدید شورایعالی آمار از این پس فقط این مرکز مسئول و مرجع انتشار آمار رسمی ازجمله نرخ تورم، نرخ رشد اقتصادی و نرخ بیکاری است.
عادل آذر با اشاره به این‌که جلسه فصل بهار شورایعالی آمار به ریاست محمدباقر نوبخت معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی امروز برگزار شد و سه مصوبه مهم داشت، افزود: در جهت عملیاتی شدن ماده 54 قانون برنامه پنجم و برای یکپارچگی و رفع موازی‌کاری؛ شورایعالی آمار تصویب کرد مرکز آمار ایران تنها مرجع رسمی تهیه و تولید و انتشار آمار در کشور است.
او با تأکید بر این‌که از این پس آمارهای رسمی و مهمی مانند نرخ تورم، نرخ رشد اقتصادی و نرخ بیکاری فقط از طریق این مرکز اعلام خواهد شد، گفت: در مصوبه شورایعالی آمار دستگاه‌های اجرایی برای فعالیت‌های خود می‌توانند آمار تولید کنند اما اجازه انتشار ندارند.
اما ظاهرا بانک مرکزی حاضر نیست از مواضع خود در این زمینه عقب‌نشینی کند حتی با وجود مصوبه شورایعالی آمار. ولی‌الله سیف، رئیس‌کل این بانک در این خصوص تأکید کرد: بانک مرکزی همچنان اقدام به انتشار آمار تورم و رشد خواهد کرد. وی تصریح کرد: آمار تخصصی این بانک نیز ازجمله تورم و رشد اقتصادی است که ما آن را انجام می‌دهیم.
اما بانک مرکزی چرا و با استناد به کدام قانون و مقررات خود را مقید به تهیه گزارش‌های آماری از اقتصاد ایران می‌داند؟
علیرضا مقتدایی، مدیرکل آمار اقتصادی بانک مرکزی در پاسخ به این پرسش به «شهروند» گفت: در حوزه آمار، ما و مرکز آمار دوهمکار بسیار نزدیک هستیم. واقعیت این است که برخي از اطلاعات مورد نياز ما از مرکز آمار تأمين مي شود و برخی نیاز‌های مرکز آمار هم از بانک مرکزی برآورده خواهد شد. از سوی دیگر بانک مرکزی عضو شورایعالی آمار است و دبیرخانه این شورا هم مرکز آمار است. اما تصور بیرونی درخصوص تقابل مرکز آمار و بانک مرکزی صحت ندارد. ما در کنار هم هستیم چون نظام آماری کشور نظام غير‌متمرکزی است.
به گفته او حوزه فعالیت بانک مرکزی روشن است یعنی حوزه فعالیت بانک مرکزی بیشتر آمارهای اقتصادی است. تعریف سازمان‌های بین‌المللی هم از حوزه فعالیت بانک مرکزی چارچوب ارزیابی کیفی داده‌هاست. یعنی در یک چارچوب باید بعضی از آمارها با هم سازگار باشند. این درحالی است که مرکز آمار در دایره وسیعی فعالیت می‌کند.
او تأکید کرد: وقتی یک شاخص در سری زمانی طولانی مورد نیاز است، مرجع مورد استناد آمارهای بانک مرکزی است و باید به این آمار استناد شود. به‌عنوان مثال در قوانین مربوط به تادییه چک یا مهریه، آمار بانک مرکزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در مورد بخش‌ها و ارگان‌های دولتی هم در هر بخش تکلیف قانونی وجود دارد.
او با اشاره به این‌که در آمارهای رسمی جهانی در مورد کشور ایران از آمار بانک مرکزی استفاده می‌شود، افزود: آمار اختصاصي بانک جهاني مانند طرح مقايسات بين‌المللي ( ICP2011) هم براساس آمار بانک مرکزی منتشر شده است.