شهروند| راه‌اندازی 150 مرکز ترک الکل در ایران؛ مراکزی که البته قرار است به صورت سرپایی الکلی‌ها را درمان کنند. این خبر را دیروز علیرضا نوروزی، رئیس اداره پیشگیری از اعتیاد وزارت بهداشت اعلام کرده و از اقدامات انجام شده برای راه‌اندازی مراکز سرپایی و بستری سوءمصرف الکل در کشور خبر داده و گفته است امسال قرار است 150 مرکز درمان سرپایی ترک الکل راه‌اندازی شود. این مراکز شرایط خاصی دارند و باید یکسری دوره‌های آموزشی نیز در آنها برگزار شود.
به گفته نوروزی قرار است در 6مرکز هم به صورت بستری زیرساخت‌هایی برای ارایه خدمات بستری به افراد وابسته و مبتلا به اختلال مصرف الکل فراهم شود. او درباره راه‌اندازی اتاق‌های امن تزریق هم به «ایسنا» گفته است: «ما در سیر تحول برنامه‌های سلامت برای کسانی که مواد را به صورت تزریقی استفاده می‌کنند، به برنامه‌های مختلفی نیاز داریم. یکسری بحث‌های پایه مثل بحث سرپناه برای این موضوع هنوز تعریف نشده است. ما افرادی داریم که مصرف‌کننده مواد هستند و درعین حال بی‌سرپناهند. باید برای این قضیه برنامه‌ای جامع داشته باشیم مثل همه شهرهای بزرگ دنیا که هوشمندانه و عاقلانه مشکلات افراد حاشیه‌ای و بی‌خانمان را حل می‌کنند. هرگونه برنامه سلامتی در این حوزه اگر برنامه‌ای جامع و حمایتی نباشد، ابتر است. سیاست وزارت بهداشت این است که این مسیر پیگیری شود. اگر اتاق امن در آن مقطع راه بیفتد، کارکرد دارد. وضع جمعیت مصرف‌کننده تزریقی که سرپناه هم ندارند، بسیار اسفبار است و نیاز به ساماندهی دارد. هرگونه بحث درباره اتاق تزریق باید در پس زمینه برنامه جامع حمایتی که به نیازهای پایه این جمعیت پاسخ می‌دهد، مطرح شود.»
این نخستین‌بار نیست که درباره راه‌اندازی مراکزی برای درمان افراد معتاد به الکل صحبت می‌شود؛ افرادی که هیچ آمار رسمی درباره تعدادشان در ایران وجود ندارد و تنها آماری که درباره‌شان اعلام شده، برمی‌گردد به سه‌سال پیش؛ وقتی اسماعیل احمدی‌مقدم که آن زمان فرمانده نیروی انتظامی بود، گفت که در ایران 200هزار نفر به الکل اعتیاد دارند. آماری که البته باعث حرف و حدیث‌های زیادی شد و تعدادی آن را نادرست دانستند. بعد از آن بود که مسئولان سازمان بهزیستی گفتند قرار است نخستین مرکز ترک اعتیاد به الکل راه‌اندازی شود؛ مرکزی که راه انداختنش البته باعث اختلاف زیادی بین وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی شد و در آخر وزارت بهداشت مجوز راه‌اندازی پایلوت این مرکز را گرفت و آن را راه‌اندازی کرد؛ البته حالا و آن‌طور که خبر می‌رسد، با تمام شدن مهلت مجوز پایلوت این مرکز که چند ماهی است کم‌کم جایش را میان بیماران الکلی باز می‌کرد، تعطیل شده است. «عباس دیلمی‌زاده»، رئیس جمعیت تولدی دوباره در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: «در حال حاضر به این دلیل که مجوز پایلوت مرکز ترک اعتیاد سهروردی به پایان رسیده، چندماهی است که این مرکز فعالیت نمی‌کند. ما همچنان منتظریم ببینیم وزارت بهداشت دراین‌باره چه می‌کند.»
در سال‌های گذشته و بعد از صحبت درباره لزوم راه‌اندازی مراکز ترک اعتیاد به الکل، خیلی‌ها آن را نشانه افزایش الکلی‌ها در ایران و سوءمصرف مشروبات الکلی در ایران دانستند.
«محسن روشن‌پژوه»، معاون پیشگیری و درمان اعتیاد بهزیستی کشور در گفت‌وگو با «شهروند» درباره وضع مصرف الکل در ایران می‌گوید که سوءمصرف الکل در ایران مانند سوءمصرف موادمخدر است و باید درباره آن فکرهای جدی کرد: «دیدگاه من به‌عنوان کارشناس اختلالات رفتاری و اعتیاد این است که مداخلات درمان برای کنترل اعتیاد باید ادغام یافته باشد؛ یعنی باید ظرفیت موجودمان را با درمان سایر اختلالات رفتاری مانند سایر مواد داشته باشیم. من فکر می‌کنم درحال حاضر احتیاجی به تأسیس مرکز درمان اختصاصی الکل نداریم بلکه از نظر من این امکان وجود دارد که در پنج‌هزار مرکز درمان اعتیاد به مخدر که در ایران فعالیت می‌کنند، درمان مواد محرک و الکل را اضافه کنیم. البته پروتکل درمان الکل با درمان مواد محرک متفاوت است ولی پایه کار از یک اصول و مبانی تبعیت می‌کند که در الکل و مواد شباهت دارد اما در کل ویژگی و اثراتی که الکل در بدن دارد تفاوت‌هایی با درمان مواد دارد. » او درباره آمار معتادان به الکل در ایران هم می‌گوید: «من دسترسی به آمار و اطلاعات پژوهشی در این‌باره ندارم، اگر هم پژوهشی در این‌باره باشد، نتایج آن منتشر نشده است. اگر هم پژوهشی در ناجا یا هر جای دیگر انجام شده در سطح ملی منتشر نشده اما گزارش‌هایی مبنی بر دستگیری‌ها، گمرک، قاچاق الکل به ایران یا مراجعان به مراکز درمانی اعتیاد وجود دارد که وضع مصرف الکل در ایران را نشان می‌دهد. به‌هرحال این موضوع پدیده‌ای است که باید دستورالعمل داشته باشد و باید درمان آن را در نظام سلامت بیاوریم. گزارش‌های مراجعه‌کنندگان به مراکز درمان یا تماس با خط ملی اعتیاد می‌تواند نشانه‌هایی از مصرف مواد بدهد ولی تا پیمایش ملی صورت نگیرد باید به آمارها با دیدگاه تحلیلی نگاه کرد. به‌هرحال شواهدی که گویای این باشد که مصرف الکل زیاد یا کم است، منتشر نشده اما مراجعات به مراکز درمان و بقیه اطلاعات به ما حتما پیامی می‌دهد که باید درمان الکل را هم در دستور کارمان داشته باشیم.»
«عباس دیلمی‌زاده»، رئیس جمعیت تولدی دوباره هم دراین‌باره می‌گوید: «قرار است این 150 مرکز که درحال حاضر اعتیاد به موادمخدر را هم درمان می‌کنند، آموزش ببینند و بعد از آن هم اگر بیمارانی به آنها مراجعه کنند که مصرف الکل داشته باشند، آنها را بپذیرند. من فکر می‌کنم آماری درباره تعداد الکلی‌ها در ایران وجود ندارد به علت کمبود دانش، آمار مصرف را گاهی با سوءمصرف اشتباه می‌گیرند. بعضی‌ها با ارایه آمار مصرف و تعمیم آن، این موضوع را بزرگ جلوه می‌دهند. در این‌که سوءمصرف الکل در ایران وجود دارد و به‌عنوان یک مشکل بهداشتی محسوب می‌شود و مراکزی باید تجهیز و ادغام شوند، شکی نیست و ادغام مراکز اعتیاد و الکل یک فرآیند خوب و منطقی است. امیدواریم برای راه‌اندازی مراکزی به منظور درمان اقامتی معتادان به الکل هم فکری شود.» در‌سال 82 بود که ستاد مبارزه با موادمخدر، میانگین زمان دسترسی به انواع مختلف موادمخدر را ۲۲دقیقه و مشروبات الکلی را ۱۷دقیقه اعلام کرد. بعد از آن و در‌سال 90 بود که پلیس راهنمایی و رانندگی پایتخت ۸۲۹ راننده پرخطر و حادثه‌ساز را به دلیل مثبت بودن تست اعتیاد و الکل از رانندگی محروم کرد. در خرداد سال بعدش هم از سوی پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ اعلام شد که جواب آزمایش الکل و اعتیاد ۲۶درصد رانندگان تهرانی در اردیبهشت‌سال 91، مثبت بوده است. این آمار با استناد به نتایج قانون جدید راهنمایی و رانندگی در تهران به‌دست آمد که دو خودروی پلیس با تجهیز به امکانات نمونه‌گیری تست الکل، از رانندگان مشکوک آزمایش می‌گرفتند.
همان زمان بود که باقر لاریجانی، رئیس شورای سیاست‌گذاری وزارت بهداشت گفت که «گاهی گزارشاتی توسط بیمارستان‌ها و پزشکان از رواج مصرف الکل در مناطق جنوب تهران که تحت‌پوشش دانشگاه علوم‌پزشکی تهران هستند، به دست ما می‌رسد که نگران‌کننده است.» از طرف دیگر تاکنون پژوهشی رسمی در زمینه آمارهای مرتبط با مصرف‌کنندگان مشروبات الکلی در کشور انجام یا منتشر نشده است اما برخی تحقیقات دانشگاهی در مقطع کار‌شناسی ارشد و دکترا به این نتیجه رسیده‌اند که متوسط سن مصرف الکل به ۲۰سال رسیده و 26/5درصد از جوانانی که به مصرف الکل روی آورده‌اند، سابقه مصرف این‌گونه مشروبات در خانواده خود را داشته‌اند.