بازار کار باید به چرخش در بیاید

شهلا کاظمی‌پور  جامعه‌شناس

نمی‌شود درباره این خبر یکجانبه به قاضی برویم. ممکن است تجهیزاتی تهیه شده باشد که برای راه‌اندازی آن لازم باشد مهندسان و کارگران متخصص خودشان بیایند آن را راه‌اندازی کنند. من یکسری بررسی روی کارگران افغانستانی‌ که به‌عنوان مهاجر آمده‌اند، انجام دادم. آنها معمولا به مشاغلی تن درمی‌دهند که ایرانی‌ها زیر بار آن نمی‌روند. بنابر این فکر نمی‌کنم سیاست خارج‌کردن آنها از مشاغل، تغییری در بازار کار ایران به وجود بیاورد و تغییری در بحران کار ایجاد نمی‌شود. چرا که بیکاری ما بیکاری تحصیلکرده‌هاست که من به آن بیکاری ساختاری می‌گویم. همین کارخانه زرند اگر آگهی بزند، ممکن است کارگر پیدا نکند. چون این قبیل مشاغل منطقه‌ای هستند و باید بومی‌های منطقه در آن فعال باشند. بنابراین نمی‌توانیم به‌صورت انتزاعی فکر کنیم و نتیجه بگیریم. این‌جا به جایی نیروی انسانی موضوعی جهانی است و ممکن است قراردادی با یک پیمانکار باشد و آن پیمانکار نیروی انسانی را خودش تهیه کند. همان‌طور که در عسلویه هم می‌بینیم که ساخت و سازها به این شکل انجام می‌شوند و کارگرها از شهرهای دیگر می‌آیند درحالی‌که بوشهری‌ها می‌گویند، ما بیکاریم. قطعا اگر آن نیروی کار با همان دستمزد حاضر شود کار کند به نفع کارفرماست که از داخل نیرو بگیرد مگر این‌که در چارچوب قرارداد بزرگتری باشد. درنهایت به نظر من هرچه بازارهای کار ایرانی و خارجی به چرخش دربیاید بهتر از این است که راکد باشد.

قضیه را سیاسی نکنیم

مهدی پازوکی اقتصاددان

 من بعید می‌دانم چنین مساله‌ای به این شکل باشد و کارگر ساده را از چین بیاورند. چون نیروی کار در ایران ارزان‌تر از چین است و این یکی از مزیت‌های اقتصاد ایران است که علاوه‌بر ارزان بودن قیمت انرژی، نیروی کار هم ارزان است و به‌صرفه اقتصادی نیست این نیرو را از خارج بیاوریم. بنابراین من بعید می‌دانم و احتمال می‌دهم که این نیرو، یک نیروی انسانی متخصص بوده، درغیر این‌صورت از نظر عقل انسانی بعید است. چراکه یک کارگر معمولی چینی حتی اگر بخواهیم هزینه زندگی‌اش را هم حساب کنیم، می‌بینیم هزینه بالاست. اگر این نیرو دارای آموزش‌های خاص باشد که من از آن به‌عنوان تکنولوژی تولید نام می‌برم و قرار است بیاید به کارگران ایرانی  آموزش بدهد، منطقی است. درغیراین‌صورت از منظر اقتصادی، مقرون به‌صرفه نیست. الان در خیلی از کشورها به‌طور مثال آمریکا، بخشی از نیروی کار از خارج از آن کشور می‌آید. مثلا روس‌ها می‌روند یک تکنولوژی را راه‌اندازی می‌کنند و با آموزش کارگران باعث انتقال انرژی می‌شوند. بهتر است قضیه را سیاسی نکنیم. اخیرا می‌بینم در برخی فروشگاه‌های ایران دارند کارگر افغان می‌گیرند. خوب یا بدش بستگی به قوانین کار ما دارد اما درحال‌حاضر نیروی افغانستانی باعث شده هزینه تولید پایین بیاید. این نکته را هم ببینیم که پول نفت، ایرانی‌ها را تنبل کرده و خیلی‌ها حاضر نیستند شغل‌هایی مثل چوپانی و گله‌داری را انجام دهند. فکر می‌کنم خبر ورود کارگران چینی بیشتر جوی است که گروهی در ایران آن را ایجاد کرده‌اند که نمی‌خواهند سرمایه‌گذاری خارجی در ایران صورت گیرد. سرمایه‌دار دنبال سود اقتصادی است و بهتر است نیروی کار ارزان بگیرد. اگر این نیروی متخصص در ایران نیست، من موافقم که از خارج وارد شود.

دامن زدن به ناراحتی و بدبینی

ابراهیم نکو عضو کمیسیون اقتصادی مجلس

اگر ورود این کارگران در اثر کمبود تخصص و نیروی وارد در این حوزه باشد، پس باید وارد شوند ولی در عین حال آثار منفی خودش را به‌جا خواهد گذاشت. در ابتدا بین افراد بیکار و غیرشاغل و تحصیلکرده که برخی از آنها در بعضی از زمینه‌های نزدیک تخصص دارند، بدبینی به وجود می‌آید و وزارتخانه مربوطه باید پاسخگو باشد که چرا چنین تصمیمی اتخاذ شده است. درحالی‌که کالای چینی بازارهای ما را پر کرده و حالا کارگر چینی هم دارد وارد می‌شود. نکته بعدی این است که ما به چه دلیل این اقدام را در شرایط کنونی درحالی‌که بعید می‌دانم تخصصی در اختیار شهروندان خودمان نباشد انجام می‌دهیم و شائبه‌هایی ایجاد می‌کنیم که می‌تواند به نارضایتی و بدبینی بیشتر دامن بزند. از سوی دیگر، ورود آنها فرهنگ‌هایی که وارد می‌کنند که  متفاوت و حتی در برخی موارد ناهمگون با فرهنگ ما است و آثار فرهنگی خود را به جا می‌گذارد. نکته بعدی امکاناتی است که در اختیار آنها گذاشته می‌شود و هزینه‌بر است و بهتر است تجدیدنظر صورت بگیرد. البته در بین نمایندگان هنوز صحت و سقم این خبر انعکاس پیدا نکرده و فکر می‌کنم به محض انعکاس و تأیید آن، نمایندگان واکنش نشان خواهند داد و این واکنش نیز جمعی خواهد بود.