سیطره داعش بر سیستم توزیع آب رودخانه فرات در الرمادی و اقدام این گروه تروریستی به بستن جریان آب به سوی مناطق مرکزی، در اواخر هفته گذشته، اصطلاح جنگ آب را برای اولینبار وارد ادبیات نبرد با گروههای تروریستی در عراق کرد، اما این همه ماجرا نیست، چرا که منابع عراقی از ورود ترکیه نیز به این معرکه خبر دادهاند.
به گزارش ایرنا، اولین بار طی روزهای اخیر، جریان ائتلاف ملی عراق، درباره اقدام داعش در بستن سد الرمادی هشدار داد و از آن بهعنوان مرحله جدیدی از جنگ داعش در عراق یاد کرد. در ادامه تهاجم داعش به استان الانبار و سقوط الرمادی، در دو هفته گذشته، برخی گزارشها حکایت از تسلط این گروه تروریستی به سیستمها و شبکههای توزیع منابع آب فرات در سد الرمادی داشت و به نگرانیها در بغداد و شهرهای مرکزی عراق دامن زد.
عبدالکریم عبطان نماینده پارلمان عراق، جمعه گذشته درگفتوگو با رسانههای عراقی از اقدام داعش به بستن سد الرمادی بهعنوان جنگ آب یاد کرد و هشدار داد که این یک سلاح خطرناک و جدی است. عبطان، بسته شدن سد الرمادی را برای بغداد و استانهای جنوبی عراق، تهدیدکننده توصیف کرد و گفت: این اقدام بر بغداد و مناطق مرکزی تأثیر شدیدی خواهد داشت و به همین دلیل دولت باید بهصورت عاجل برای دور کردن داعش از شبکهها و سیستمهای استراتژیک توزیع آب در عراق اقدام کند. کارشناسان منابع آب عراق هم تأیید کردهاند که میزان آب فرات در مناطق پاییندست سد الرمادی به میزان قابل توجهی کاهشیافته است. البته برخی کارشناسان و مقامهای دولتی در عراق معتقدند که بستن سد الرمادی تاثیری بر بغداد که از آب دجله تغذیه میشود، ندارد. با این حال، تأثیر این اقدام داعش بر مناطق مرکزی عراق و اراضی در مسیر رودخانه فرات قابل انکار نیست.
همزمان با داعش برخی منابع عراقی گفتهاند که ترکیه نیز جنگ آب با عراق را شروع کرده است، بهطوری که هفته گذشته خبرگزاری المعلومه به نقل از یک منبع مطلع اعلام کرد که دولت ترکیه به میزان قابل توجهی، ورودی آب دجله و فرات به سمت عراق و سوریه را کاهش داده است. منابع عراقی این ماجرا را بهعزل اثیل النجیفی، استاندار سابق نینوا مرتبط میدانند که هفته گذشته در نتیجه یک مصوبه پارلمان عراق به اتفاق آرا، از پستش معلق شد. برخی کارشناسان با توجه به وابستگی شدید النجیفی به ترکیه، اعتقاد دارند که کاستن آب فرات و دجله بیربط به ماجرای برکناری النجیفی نبوده است.
منابع خبری در بغداد همچنین از یک جلسه فاروق قبانچی، سفیر ترکیه در عراق با وزرا و نمایندگان وابسته به جریان متحدون خبر دادهاند که در آن مطرح شده است که فشارها به جریان شیعه برای پس گرفتن امضاهایشان درخصوص برکناری النجیفی را افزایش دهند. تحلیلگران عراقی همچنین به سایر سیاستهای ترکیه در عراق مشکوک هستند، ازجمله تشکیل نیرویی با عنوان الحشد الوطنی در موصل برای آزادی استان نینوا زیر نظر سازمان اطلاعات ترکیه و مربیان نظامی این کشور که با تردید به آن نگاه میشود. منابع نزدیک به کردهای عراقی گفتهاند، الحشد الوطنی که ترکیه هفته پیش تعداد 5 دستگاه نفربر زرهی به این گروه تحویل داده است، در چارچوب عملیات ائتلاف بینالمللی درحال آماده شدن برای جنگ در موصل است. این درحالی است که معلوم نیست نقش و ارتباط ترکیه که هنوز به ائتلاف نپیوسته با گروه الحشد الوطنی چیست؟ و اساسا آیا دولت عراق با تشکیل چنین نیروی موازی با سازمان رزم این کشور و خارج از کنترل دستگاه امنیتی، موافق بوده است یا نه؟!
برخی تحلیلگران عراقی در این خصوص عنوان کردهاند که هدف ترکیه آزادی موصل نیست، بلکه پاشاندن بذر تقسیم عراق و ایجاد یک اقلیم است که در گزارش المعلومه از آن بهعنوان «اقلیم برادران النجیفی» یاد شده بود. از همین رو اقدام به کاستن آب دجله و فرات به سمت عراق و سوریه را در چارچوب همین سیاستها ارزیابی میکنند.
همچنین اظهاراتی از سوی سفیر ترکیه در جمع خصوصی با جریان متحدون که گویا عراق را همچنان بخشی از ولایات دولت عثمانی دانسته است، بر تردیدها نسبت به نیات آنکارا افزوده است. کارشناسان و تحلیلگران عراقی، ماجرای کاهش آب رودخانههای دجله و فرات از سوی ترکیه، همزمان با اقدام داعش در بستن سد الرمادی را اگرچه دو حرکت مستقل از هم، اما مرتبط تلقی کرده و از آن بهعنوان «جنگ آب» در عراق یاد میکنند. دولت عراق هنوز واکنش مشخصی به این تحرکات جدید در حوزه استراتژی آب نداشته است، با این حال به نظر میرسد که بغداد ناگزیر از جستوجوی راهکارهایی برای مقابله با این چالش جدید خواهد بود.