شماره ۵۷۸ | ۱۳۹۴ دوشنبه ۱۱ خرداد
صفحه را ببند
زنان در جنگ یکم جهانی چگونه یاری‌گرانه راه‌های آشتی را می‌جستند
برایم ترانه‌ای از صلح بخوان
جنگ از پدیده‌های زشتی است که به‌دست انسان‌ها صورت می‌گیرد. هنگامی که سلاح و کشتار، جای گفت‌وگو و صلح را می‌گیرد، شعله‌اش دامن بسیاری را می‌سوزاند. تاریخ جهانی از آن نشان دارد که وقتی مردان برای جنگ خانه را ترک می‌کردند، زنان برای ایجاد آرامش و صلح می‌کوشیدند. در این جنگ‌ها اما زنان افزون بر مواضع صلح‌جویانه خود، به گونه‌ای گسترده در جبهه‌ها حضور می‌یافتند؛ بدین‌ترتیب تاریخ رنگ رخ خود را عوض می‌کند و با حضور زن پیوندی دیگر می‌خورد. جنگ یکم جهانی در‌سال 1914 میلادی با جرقه‌ای معروف یعنی ترور آرشیدوک فرانتس فردیناند، ولیعهد اتریش- مجارستان به‌دست یک‌جوان صرب در سارایوو آغاز شد. دلایل اصلی جنگ اما به موقعیت کشورهای جهان پس از انقلاب‌صنعتی و سیاست‌های اقتصادی‌شان بازمی‌گشت. آن رخداد، آتشی بزرگ را شعله‌ور کرد و دامن کشورهایی را نیز گرفت؛ جنگ از شرق تا غرب اروپا، روسیه و خاورمیانه را درنوردید و آمریکا، ژاپن و چین نیز به آوردگاهی خونین وارد شدند. ایران نیز با وجود اعلام بی‌طرفی، از درگیر شدن در این جنگ و آسیب‌های آن برکنار نماند. پایان جنگ با نابودی دودمان‌های پادشاهی اتریش- مجارستان، آلمان، عثمانی و روسیه‌تزاری همراه بود؛ پایانی که صفحه شطرنج بازی‌های سیاسی را تغییر داد و البته خود نیز زمینه‌های جنگ‌دوم جهانی را فراهم کرد.

زنان در کنار مردان مبارزه می‌کنند
در این جنگ میلیون‌ها انسان کشته، زخمی و آواره شدند. طبق آماری که از آن روزگار در دست است، 10‌میلیون نفر در خلال این جنگ جان باختند. زنان در این میان به‌عنوان جمعیتی آسیب‌پذیرتر از مردان، در جبهه‌های جنگ حضور داشتند و البته به سرنوشت‌هایی قابل‌تعمق و دردناک دچار شدند. زنانی فراوان به قربانگاه سوءاستفاده‌های جنسی و تجاوز رفتند، بسیاری دیگر در نبود مردان‌شان، زندگی سخت و پررنجی را باید تاب می‌آوردند و به پشتیبانی معنوی و مادی از جبهه‌ها می‌پرداختند. اینها اما همه آنچه بر سر زنان می‌آمد و همه آنچه آنها می‌کردند، نیست. جالب توجه است که این دوران با گسترش تفکرات فمینیستی همزمان بود که زن را به عرصه‌هایی جدید از حضور و خدمت وارد می‌کرد. این دگرگونی، بر تاریخی که از این‌پس بر زنان می‌رود، تاثیری شگرف داشت. زنان در کشورهایی که صحنه جنگ و تهاجم بود به مردان پیوستند تا در دفاع از سرزمین‌شان نقشی داشته باشند. آنها با فراگیری فنون نظامی در صف مقدم جبهه، اسلحه در دست گرفتند. عده‌ای در خانه، کارخانه و سازمان‌هایی حضور یافتند که از نیروهای مدافع کشورشان پشتیبانی می‌کردند. زنان در کارخانه تولیدات تسلیحات جنگی مشغول شدند، در نیروی دریایی حضور یافتند، در بیمارستان‌ها به مجروحان جنگی کمک رساندند و خدمات پشتیبانی خود را انجام دادند. تصویری از زنان داوطلب انگلیسی در جنگ نشان روشنی است از این‌که زنان وطن‌دوست با رغبت تمام در جبهه‌ها به دفاع مشغول بودند. آنها جلوی دوربین لبخندی از رضایت بر لب دارند؛ رضایتی از این‌که توانسته‌اند در کنار مردان برای آینده کشورشان نقش ایفا کنند.
زنان، زمین زندگی و صلح را بارور می‌کنند
نیک روشن است که حضور در جبهه جنگ، برخی از زنان را به‌کام مرگ می‌کشاند و برخی دیگر را مورد سوءاستفاده‌هایی قرار می‌داد. تاریخ‌نگاران از تجاوز سربازان آلمانی به زنان بلژیکی گزارش‌هایی به دست داده‌اند که امروزه آن را به‌عنوان جنایت‌های جنگی قلمداد می‌کنند. چهره خشن و زشت جنگ، زندگی و خان‌و‌مان بسیاری را گرفت و مردمی را آواره ساخت. بسیاری از زنان با از دست دادن مردان و کسان‌شان مجبور شدند همه عمر را در رنج و سختی سپری کنند. زنان در آلمان افزون بر آنچه از نقش‌ها و وظایفی گوناگون که برعهده داشتند، در موقعیت‌هایی مردانه نیز قرار گرفتند و شغل‌هایی سنگین را پیشه ساختند. تصویری از آن زمان، نشان‌دهنده آن است که زنان فراتر از این معنی، در زمین‌های کشاورزی به شخم‌زنی مشغول‌اند. این عکس به‌عنوان تصویری نمادین و معنادار می‌تواند سختی روزگار آنان را بهتر و روشن‌تر بازگوید. تاریخ در این مقطع سخت از زندگی جهانیان، سویه‌ای دیگر از فعالیت‌های زنان را که یاری‌گر جان همه انسان‌های درگیر در جنگ به‌شمار می‌آمدند، به‌نمایش درآورده است که به صلح‌خواهی آنان مربوط است. زنان در طول تاریخ، حافظ صلح و آزادی بوده‌اند. از این‌رو آنان را در این مقطع زمانی، در نهادها، انجمن‌ها و جمعیت‌هایی مشاهده می‌کنیم که برای صلح، برابری و آزادی سخن می‌گویند و می‌کوشند فراتر از سخن کاری کنند. برگزاری راهپیمایی با شعار صلح، یکی دیگر از فعالیت‌هایی است که زنان را با نقش آشتی‌جویانه نشان می‌دهد. راهپیمایی ‌سال 1914میلادی در آمریکا یکی از این جلوه‌های آشتی‌جویانه است. زنان افزون‌بر اینها در سازمان صلیب‌سرخ نیز حضور داشتند و برای سربازان آذوقه و نیازمندی‌هایشان را تأمین می‌کردند و به دستشان می‌رساندند.


تعداد بازدید :  136