شماره ۵۷۵ | ۱۳۹۴ پنج شنبه ۷ خرداد
صفحه را ببند
زنگ خطر برای کشتی افسانه‌ای رافائل

دریای بوشهر صاحب لاشه کشتی‌ای است که افسانه بودنش تبدیل به دردسرش شده است. نامش «رافائل» است. می‌گویند از اولین شاهکارهای طراحی ایتالیایی در‌ سال 1958 است. البته در کنار خواهر کوچکترش به نام میکل آنژ. این دو از اولین کشتی‌های مدرن دنیا بودند. با بدنه‌ای سفید و دو دودکش بزرگ. کشتی رافائل در دانشگاه پلی‌تکنیک تورینو ساخته شد و در دریای مدیترانه عزم سفر کرد. کارش به آمریکا و نیویورک هم رسید. براساس اطلاعات موجود در کشتی رافائل ۸۵۰ خروجی رادیو تلفنی، ۶ استخر شنا، ۷۵۰ کابین، ۱۸ آسانسور، ۳۰ سالن اجتماعات، تالار نمایشی با ۵۰۰ صندلی و باشگاه‌های ژیمناستیک و پرورش قوای جسمانی و... ساخته شده بود. تا این‌که ایتالیا به این نتیجه رسید که این کشتی سودآوری مالی ندارد و مقرر شد از سفر باز ایستند. در ‌سال 1362 دولت ایتالیا مجددا تصمیم به فعالیت دوباره دو کشتی رافائل و میکل‌آنژ گرفت. رافائل در ایران و ساحل بوشهر بود که هواپیماهای عراقی که سرگرم بمباران خارک و بوشهر بودند به رافائل هم ضربه کاری وارد کردند. ضربه‌ای که با تصادف ناگهانی کشتی باری «ایران سلام» کامل‌تر شد و رافائل به قعر خلیج‌فارس رفت. رافائل و میکل‌آنژ همان دو کشتی بودند که در ‌سال 1976 توسط محمدرضا شاه پهلوی به‌عنوان تسویه بدهی تسهیلاتی دولت ایران به ایتالیا از ایتالیایی‌های درگیر مشکلات اقتصادی گرفته شده بودند. میکل‌آنژ به بندرعباس رفت و رافائل به بوشهر. تا مدت‌ها یکی از اماکن توریستی جنوب ایران محسوب می‌شدند تا این‌که جنگ تحمیلی ضربه‌ای غیرقابل جبران به رافائل وارد کرد. به هرحال کشتی‌ای که دور دنیا را پیموده بود و فخر مهندسی ایتالیایی محسوب می‌شد و به تایتانیک ایران معروف شده بود به زیر آب رفت و عاقبت خوبی نداشت. مانند خواهر کوچکترش، میکل‌آنژ که در ‌سال 1991 به دلیل مستهلک شدن زیاد به یک شرکت اوراق‌چی پاکستانی–بنگلادشی فروخته شد تا اوراق شود. اما اینک رافائل تبدیل به یک بحث زیست‌محیطی هم شده است. رافائل به قعر دریا رفته است اما ظاهرا لاشه‌اش هم سودمندی خودش را دارد. آن روزها که رافائل سرپا بود و در دریاها خرامان جولان می‌داد اینک که به زیر دریا رفته است هم کاربرد خودش را دارد. اینک رافائل برای ماهی‌ها تبدیل به آکواریومی بزرگ و زیبا شده است. ماهیان به جای انسان‌ها در آن خوش می‌گذرانند. اما عده‌ای می‌خواهند این کشتی عظیم‌الجثه را از زیر دریا خارج کنند تا به ذوب‌آهن اصفهان برود. اگرچه محمد درویش، مدیرکل دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان محیط‌زیست اخیرا در مصاحبه‌ای با خبرگزاری دانا گفته بود هیچ مجوزی برای بیرون آوردن این کشتی از سوی سازمان صادر نشده اما نهادهایی خود را صاحب این کشتی دانسته‌اند و به تناوب مشغول بیرون کشیدن قطعات این کشتی از زیر دریا و فروش اش هستند. عملی که موجب اعتراض فعالان محیط‌زیست استان شده و حتی مدیرکل دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان محیط‌زیست را نیز وادار به واکنش کرده است: «پس از 30‌سال این کشتی تبدیل به یک اکوسیستم مصنوعی شده است. باید برای برآورد ارزش این کشتی غرق‌شده ارزش اکوسیستمی خلیج‌فارس را در نظر بگیریم، چراکه با تبدیل‌شدن به یک اکوسیستم مصنوعی برای زیستمندان دریایی به تدریج مرجان‌ها بر بدنه آن جای گرفته‌اند.» درویش تاکید می‌کند: «میلیون‌ها ماهی و گیاه آبزی هم در آن رشد و نمو کرده و چهره‌ای متفاوت، رازآلود و یگانه به آن بخشیده‌اند؛ به نحوی که خود تبدیل به یکی از جلوه‌ها و جذابیت‌های بوم‌گردی (اکوتوریسم) زیر آب برای غواصان علاقه‌مند شده و می‌تواند برای دانشمندان و پژوهشگران شیلات و محیط‌زیست دریایی از این منظر هم پولساز باشد. مهم‌تر آن‌که وجود این لاشه‌ غول‌پیکر در زیرآب، اجازه نمی‌دهد تا صیادان سودجو با استفاده از روشی غیرقانونی و مهلک به نام ترال، تمامی اندوخته‌ جانوری و گیاهی کف بستر خلیج‌فارس در این ناحیه را از میان بردارند.»   اگرچه دوستداران محیط‌زیست در بوشهر طومار هم نوشتند و نگران وضع رافائل هستند اما ظاهرا مراحل برداشت قطعات مختلف رافائل در سکوت خبری و بدون مجوز درحال انجام است. به جای این‌که از این کشتی عظیم و تاریخچه افسانه‌ای‌اش که اینک تبدیل به یک زیستگاه متنوع و جالب شده درآمدی همیشگی کسب کنیم می‌خواهیم به یک‌باره آن را در کوره‌های ذوب‌آهن بیندازیم.


تعداد بازدید :  312