پس از این‌که شش قدرت جهانی ازجمله روسیه با ایران در مورد متوقف کردن برنامه هسته‌ای این کشور به توافق اولیه رسیدند، ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه دستور لغو ممنوعیت تحویل سامانه‌های دفاع موشکی اس 300 را امضا و مسکو آغاز تبادلات نفت در برابر کالا با ایران را اعلام کرد.
به ویژه با توجه به این‌که توافقنامه نهایی هنوز به دست نیامده است، اقدامات روسیه به گونه‌ای بود که به نظر می‌رسید تهران و مسکو دوستان جدید صمیمی در جهان هستند که هر کاری دوست داشته باشند انجام می‌دهند. با این حال، دلیل اقدام سریع روسیه احتمالا عشق و علاقه وافر به ایران نبود، بلکه به دلیل نگرانی کرملین از این مسأله بود که موقعیتش در جهان در پی بهبود روابط تهران و واشنگتن به خطر بیفتد. جورجی میرسکی کارشناس خاورمیانه در گفت‌وگو با واشنگتن‌پست دراین‌باره تصریح کرد: «چند‌سال پیش شنیدم که یکی از دیپلمات‌های ما می‌گفت: «ایران طرفدار آمریکا برای ما بسیار خطرناکتر از ایران هسته‌ای است.» اگر به مسأله به‌عنوان بازی با مجموع صفر نگاه کنید، نزدیک شدن بیشتر ایران به غرب مواضع روسیه را تضعیف می‌کند. از این‌رو پیش از اجرای این توافقنامه نهایی، یک ضربه پیشگیرانه برای نشان دادن این مسأله به ایران که ما قابل اعتمادترین شریک و تنها قدرتی هستیم که می‌توانند به آن اتکا کنند، لازم است.» در توضیح بیشتر این مسأله، سه مبحث در مورد موقعیت جهانی روسیه با توجه به توافق احتمالی مطرح است:
1-به گفته کنستانتین فون اگرت خبرنگار و تحلیلگر سیاسی، روسیه، ایران گرفتار در تحریم‌ها را به ایرانی که با آمریکا روابط اقتصادی داشته باشد، ترجیح می‌دهد. فون اگرت دراین‌باره نوشت: «مقامات روسیه می‌دانند که اگر ایران با شش قدرت بزرگ جهانی به توافق برسد، آنگاه پس از لغو تحریم‌ها به برقراری ارتباط با آمریکا (دست کم روابط تجاری و اقتصادی) تمایل بیشتری خواهد داشت.» وی افزود: فروش سامانه اس 300 روسیه به ایران نشان می‌دهد که مسکو قصد دارد روابط میان ایران و آمریکا را پیچیده سازد. فون اگرت گفت: «به نظر من از نظر مسکو، ایران درگیر تحریم‌ها بهتر از ایرانی است که روابط خود را با واشنگتن گسترش دهد.»
2-توافق با ایران می‌تواند به کاهش بهای نفت خام منجر شود که این مسأله خبر بدی برای روسیه خواهد بود. به گزارش بلومبرگ، ارایه مجدد نفت خام ایران در بازارهای جهانی پس از لغو تحریم‌های اعمال شده علیه این کشور طبق مفاد توافقنامه نهایی هسته‌ای احتمالا در‌سال آینده به کاهش بهای نفت خام تا حدود 15 دلار در هر بشکه منجر خواهد شد. از آنجایی که اقتصاد روسیه به فروش نفت خام با قیمتی بالا وابسته است و اقتصاد این کشور‌سال گذشته در پی کاهش بهای نفت آسیب دیده، پیش‌بینی کاهش بیشتر بهای نفت خبر بدی محسوب می‌شود.
3-ایران دروازه نفوذ اقتصادی و سیاسی روسیه در خاورمیانه است.
نفوذ روسیه در خاورمیانه پس از بهار عربی در منطقه در‌سال 2011 به شدت کاهش یافت. از آنجایی که مسکو، تهران (و متحد آن یعنی دمشق) را آخرین پایگاه مستحکم خود در منطقه می‌داند، از سال 2012 در جهت دستیابی به روابط بهتر با ایران کوشیده است.
روابط با تهران به‌ویژه پس از افزایش تنش‌ها میان روسیه با غرب در‌سال 2014 برای کرملین اهمیت یافت؛ نیکولای کوژانف از موسسه کارنگی دراین‌باره گفت: «مقامات روسیه بر این باورند که داشتن روابط خوب با کشورهای خاورمیانه تضمینی برای جلوگیری از انزوای بین‌المللی کرملین و جبران‌کننده تحریم‌هاست.» مسأله جالب توجه این است که روسیه از این همکاری و مشارکت در خاورمیانه بیشتر از ایران سود می‌برد.
کوژانف تصریح کرد: «نفوذ ایران در کشورهای افغانستان، عراق و سوریه عموما بیشتر از نفوذ روسیه است. در نتیجه، تنها کمکی که مسکو می‌تواند در مواجه با مشکلات در این کشورها ارایه کند، شاید حمایت معنوی باشد. این مسأله در مقابل سبب می‌شود که ایرانی‌ها به کرملین به کمکی کوچک در زمینه‌هایی خاص همچون سوریه، بنگرند.» مخلص کلام این‌که روسیه باور دارد که بهبود روابط میان واشنگتن و تهران در هر شرایطی به معنای تضعیف موقعیت مسکو در جهان است و این مسأله به‌ویژه در شرایط کنونی که کرملین سعی دارد از انزوای بیشتر خود جلوگیری کند، خبر بدی محسوب می‌شود.
منبع: Business insider
ترجمه: دیپلماسی ایرانی