شهروند| اواخر هفته گذشته که دومین جلسه از شورایعالی پیوند اعضا به ریاست وزیر بهداشت برگزار شد، اتباع بیگانه هدف اصلی قرار گرفتند. برای اعضای این شورا اتباع بیگانه مجاز و غیرمجاز تفاوتی نداشتند. آنها تصمیم گرفتند تا جلوی پیوند عضو آنها در ایران را بگیرند و بدین‌ترتیب رأی به مصوبه‌ای دادند که باعث شد  اتباع بیگانه‌ای که پیش از این می‌توانستند با مجوز وزارت بهداشت از هموطنشان، پیوند عضو داشته باشند، در آتش قاچاقچیان اعضای بدن بسوزند و حتی اگر در ایران جان دهند هم نمی‌توانند از تسهیلات پیوند برخوردار شوند. اعضای شورایعالی پیوند عضو بر این نظر هستند که این افراد برای انجام عمل پیوند باید به کشورشان برگردند یا حداقل به یکی از کشورهای همسایه‌شان بروند. چرا که در ایران حتی با پرداخت هزینه‌های جراحی و همراه داشتن فرد داوطلب اهدای عضو، دیگر به هیچ‌وجه برای این افراد خدمات پیوند ارایه نمی‌شود. این مصوبه در شرایطی مورد تأیید قرار گرفت که پیش از این براساس قانون وزارت بهداشت، اتباع بیگانه شرایطی برای پیوند عضو داشتند که هر‌ سال تعدادی از این افراد را برای جراحی به ایران می‌کشاند.
پیوند عضو اتباع بیگانه   به بدنامی  کشور   نمی‌ارزد
اما حالا شورایعالی پیوند عضو، تنها راه حل را بازگشت اتباع بیگانه به کشورشان می‌داند. امید قبادی، کارشناس واحد نظارت و بازرسی اداره پیوند بیماری‌های خاص وزارت بهداشت و عضو شورایعالی پیوند اعضا، اینها را به «شهروند» می‌گوید و ادامه می‌دهد: «براساس مصوبه این شورا، به‌طورکلی پیوند عضو برای اتباع بیگانه در کشور ممنوع شد، پیش از این اتباع بیگانه با شرایطی می‌توانستند این جراحی را انجام دهند ولی حالا در این جلسه تصمیم دیگری گرفته شد.» او درباره دلیل این تصمیم توضیح می‌دهد: «بررسی‌های ما نشان می‌دهد که در‌ سال 92، حدود 2700 پیوند عضو در کشور انجام شد که 91 مورد آن مربوط به اتباع بیگانه بود، این درحالی است که بیشترین مفسده هم از این 91 مورد ایجاد شد؛ مواردی که واقعا عجیب بود. برای نمونه کسانی با شناسنامه ایرانی می‌آمدند و خودشان را برای پیوند معرفی می‌کردند اما در اتاق عمل افراد دیگری جراحی می‌شدند یا افرادی مراجعه می‌کردند که شناسنامه‌های جعلی داشتند، به همین دلیل تصمیم بر این شد که این 91 مورد پیوند، نمی‌ارزد به این‌که آرمان‌های کشور را زیر سوال ببریم.»
قبادی می‌گوید: «اتباع بیگانه که برای پیوند مراجعه می‌کنند، کسانی هستند که در کشور خودشان شرایط پیوند را دارند، عراقی‌ها، عربستانی‌ها و... جزو آنها هستند، اینها یا می‌توانند برای پیوند به کشور خودشان برگردند یا به یکی از کشورهای نزدیک مراجعه کنند.» قبادی به پیشنهاد وزارت بهداشت برای متقاضیان پیوند اشاره می‌کند. «وزارت بهداشت این آمادگی را دارد تا اگر این کشورها، بخش پیوند عضو ندارند، این وزارتخانه می‌تواند متخصصان خود را برای آموزش به این کشورها بفرستد.»
آمارها نشان می‌دهد در ایران یک‌میلیون و 452‌هزار و 513 نفر تبعه کشور افغانستان و پس از آن 51‌هزار و 506 نفر عراقی، 17‌هزار و 731 پاکستانی، 1639نفر تبعه کشور ترکیه و 24‌هزار و 290 نفر دیگر هم تبعه کشورهای دیگر زندگی می‌کنند، کسانی که حتی در ایران متولد شده‌اند و تحت قوانین کشور زندگی می‌کنند و هرساله به هر دلیلی ممکن است مبتلا به بیماری‌هایی شوند که نیاز به پیوند عضو پیدا کنند، با این همه کارشناس واحد نظارت و بازرسی اداره پیوند بیماری‌های خاص وزارت بهداشت معتقد است که این تصمیم وزارت بهداشت بي‌عدالتی در حق اتباع بیگانه نیست. «از میان 91 نفری که‌ سال گذشته پیوند عضو شدند، 23 تا 24نفرشان افغان بودند و مابقی پاکستانی و هندوستانی و... بودند. اما زمانی‌ بدنامی برای ایران ایجاد می‌شود که در کشور قاچاق عضو صورت گرفته، بنابراین بهتر است که هیچ پیوندی برای این گروه انجام نشود.» به گفته او، پیوند عضو یک جراحی اورژانسی نیست، فرد می‌تواند برای پیوند به کشورش برگردد. قبادی ادامه می‌دهد: «این‌که ما برای 24، 25 نفر افغان یا همان 91 نفر، بخواهیم سازوکار نظارت و بازرسی تعریف کنیم، انصاف نیست، نه این‌که شرایط پیوند عضو را برایشان فراهم نکنیم. ما نمی‌توانیم بودجه کشور را صرف این بخش کنیم و مدام نظارت داشته باشیم که این پیوندها در بیمارستان‌ها به چه صورت انجام می‌شود.»
او تأکید می‌کند که این افراد می‌توانند در ایران از خدمات دیالیز استفاده کنند و محدودیتی برایشان وجود ندارد. توضیحات کارشناس واحد نظارت و بازرسی اداره پیوند بیماری‌های خاص وزارت بهداشت در شرایطی بر بازگشت اتباع بیگانه به کشورشان برای انجام پیوند عضو تأکید می‌کند که برخی از این اتباع، به‌ویژه افغان، چنین امکانی را در کشورشان ندارند و ایران درست همان کشور همسایه‌ای است که برای پیوند می‌توانند به آن مراجعه کنند.
محروم کردن پناهندگان در ایران     خلاف است
این مصوبه شورایعالی پیوند اعضا، واکنش مدیرعامل انجمن حمایت از زنان و کودکان پناهنده و آواره را همراه داشت. فاطمه اشرفی با غیرقانوني خواندن این مصوبه به «شهروند» می‌گوید: «در ماجرای قاچاق عضو بیشترین ایراد به کسانی بود که از کشورهای بحرین و عربستان برای پیوند عضو مراجعه می‌کردند، نظر وزیر بهداشت این بود که اتباع مسلمان سایر کشورها که نیازمند هم هستند، در صورت امکان در ایران پیوند عضو شوند، تأکید او بر اتباع بیگانه مسلمان کشورهای منطقه بود، اما درنهایت تصمیم دیگری گرفته شد.» اشرفی می‌گوید: «افرادی هستند که از کشورهای عربستان و بحرین و... به ایران می‌آیند و با وجود هزینه‌های فراوان، تمایل دارند در یک کشور شیعه جراحی پیوند داشته باشند، خیلی از این افراد توانایی دارند برای پیوند به کشورهای اروپایی بروند اما ترجیح می‌دهند که در ایران عمل کنند، گروه دیگری هم هستند که مربوط به اتباع افغان یا عراقی می‌شوند، اینها مهاجرانی هستند که به ایران پناهنده شده و براساس کنوانسیون 1951 سازمان ملل پناهندگی آنها در ایران پذیرفته شده است.» به گفته مدیرعامل انجمن حامی، دولت ایران که وزارت بهداشت جزو آن به شمار می‌رود، نمی‌تواند تفکیکی برای آنها قایل شود، این مسأله از نظر حقوق بین‌المللی تخلف آشکار است، چون ایران به کنوانسیون مربوطه پیوسته و باید حقوق آنها را در نظر گیرد و مانند اتباع خود با آنها برخورد کند.
به اعتقاد اشرفی، کسانی که در زمینه پیوند عضو تخلفاتی مرتکب شدند، بیشتر با انگیزه مالی و کسب درآمد بیشتر انجام شد، مسأله این است که عوامل اجرایی تخلف کردند اما متقاضیان باید تقاص آن را پس دهند.
او تأکید می‌کند: «پناهندگان افغان یا عراقی، در چارچوب قواعد و قوانین پناهندگی در ایران زندگی می‌کنند، بنابراین باید از این مزایا هم استفاده کنند، آنها که نمی‌توانند به کشورشان برگردند، اصلا در کشورشان چنین امکاناتی نباشد.» اشرفی این مصوبه را خلاف قوانین می‌داند. «پزشکان قسم‌خورده هستند، آنها حق ندارند تابعیت بیمار را ملاک قرار دهند و او را درمان نکنند.»