شهروند| ده‌ها نفر در برابر 50 نفر. قرار بود چهارشنبه‌ای که می‌آید، مجلس یکی از تاریخی‌ترین جلسه‌های استیضاح را از سر بگذراند؛ استیضاح رضا فرجی‌دانا، وزیر علوم دولت یازدهم. دیروز ظهر اما برنامه عوض شد و جلسه استیضاح به فردا موکول شد، سه‌شنبه؛ دلیلش هم به گفته محمد دهقان، عضو هیأت‌رئیسه مجلس سفر استانی رئیس‌جمهوری به اردبیل است و به درخواست دولت، جلسه استیضاح وزیر یک روز جلوتر افتاده.
حالا و با نزدیک‌تر شدن ساعت به شروع جلسه اولین جلسه استیضاح وزیر، تعداد زیادی از استادان دانشگاه و افراد فعال جامعه دانشگاهی دراین‌باره واکنش نشان می‌دهند.
هفته‌ای که گذشت برای وزارت علومی‌ها پرکارتر و البته پرحاشیه‌تر از همیشه بود. هرچند یکی دو ماه بعد از گرفتن رای اعتماد فرجی‌دانا از مجلس نهم، انتقادهای تعدادی از نمایندگان مجلس به او شروع شد و حتی کار به جایی رسید که محمدمهدی زاهدی، رئیس کمیسیون آموزش مجلس به معاون وزیر گفت: «به رئیست بگو او را با اردنگی از وزارتخانه بیرون می‌کنم.» اما حالا داستان جدی‌تر از همیشه است؛ 50 نفر از منتقدان همیشگی فرجی‌دانا، بالاخره طرح استیضاح وزیر علوم را به جریان انداخته‌اند؛ کسانی که گفته می‌شود آنها و اعضای خانواده‌هایشان جزو کسانی‌اند که در دولت نهم و دهم با بورسیه‌های غیرقانونی به تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌ها راه یافته‌اند و حالا وزیر علوم اسامی آنها را منتشر کرده است. حالا سه‌شنبه صبح حسن روحانی، رئیس‌جمهوری باید با وزیر علومش به مجلس برود تا همراه با او از عملکرد وزارت علوم درحالی‌که هنوز به یک‌سال نرسیده، دفاع کنند.
اما هرچه به جلسه استیضاح وزیر علوم نزدیک‌تر می‌شویم، تعداد اظهارنظرها و واکنش‌ها دراین‌باره بیشتر می‌شود؛ از معاونان و مسئولان وزارت علوم گرفته تا افراد فعال جامعه دانشگاهی و حتی دیگر وزرای کابینه.
دو روز پیش بود که در شبکه‌های اجتماعی فهرست 600نفره‌ای منتشر شد که گفته شد قسمتی از نام‌های کسانی است که در دولت نهم و دهم از بورسیه‌های غیرقانونی دانشگاه‌ها استفاده کرده‌اند؛ فهرستی که در آن علاوه بر نام حدود 600 نفر از این افراد، نام رشته‌های دانشگاهی و دانشگاه‌های محل تحصیل این افراد هم در آن آمده بود. حالا اما مجتبی صدیقی، معاون وزیر علوم و رئیس سازمان امور دانشجویان با اعلام این‌که لیست‌هایی که با عنوان «اسامی افراد استفاده‌کننده از بورسیه خلاف روال قانون» در فضای مجازی منتشر شده مورد تأیید وزارت علوم نیست، گفته که وزارتخانه متبوعش این موضوع را پیگیری قضایی می‌کند. او گفته ظاهرا اطلاعاتی که منتشر شده در روزهای آخر دوره مسئولیت قبلی از سیستم بیرون رفته است: «منشأ این بی‌اخلاقی‌ها افرادی هستند که ارتباطاتی با عناصر سیستم قبلی داشته‌اند و این اطلاعات را منتشر کرده‌اند. شاهد این ادعا هم این است که تمام اطلاعات قدیمی و غیرمستند بوده و شامل اقدامات انجام‌شده در این دوره نیست؛ به همین خاطر هیچ‌کدام از این اسناد واقعی نیستند.»
صدیقی گفته فردی که در فضای مجازی لیست بورسیه‌ها را منتشر کرده در پی انتقام‌گیری است: «فردی که جواب منفی درخصوص بورسیه خود در این دوره دریافت کرده به دنبال آن بوده تا با استفاده از ارتباط خود با سیستم قبلی، دست به این اقدام غیراخلاقی بزند و فضای جامعه را مخدوش کند و از این جهت که با بورسیه او مخالفت شده، در پی انتقام‌گیری است.»
او همچنین گفته از فرصت استیضاح فرجی‌دانا برای آگاهی‌بخشی به نمایندگان و مردم استفاده خواهیم کرد: «امیدوارم نمایندگان با توضیحات وزیر علوم قانع شده و اجازه فعالیت او را صادر کنند.»
وحید احمدی معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم هم درباره استیضاح وزیر علوم به «ایلنا» گفته: «مدعیان افت کیفیت علمی دانشگاه‌ها، معیارهای خود را ارایه دهند.» او ادامه داده است: «یکسری از مراکز وجود دارند که تخصصشان در ارایه آمار است و همان مراکز که یکی از آنها مرکز منطقه‌ای شیراز است و قبلا هم این گزارشات را تهیه می‌کرده در‌سال‌های 2013 و 2014 آماری تهیه کرده که نشان می‌دهد ما در تولید مقاله نه‌تنها هیچ افتی نداشته‌ایم بلکه با افزایش تولید مقاله نیز مواجه بوده‌ایم. خوشبختانه هم از لحاظ تعداد مقاله و هم از لحاظ کیفیت رشد علمی مقالات در این دولت بسیار چشمگیر است.»
محمود گودرزی، وزیر ورزش و جوانان هم گفته: «با دکتر فرجی‌دانا آشنایی 34ساله دارم و ایشان را فردی لایق برای وزارت علوم می‌دانم. آقای فرجی‌دانا فردی دانشمند است و زندگی سالم و بی‌شائبه‌ای داشته و همیشه بر مدار قانون حرکت کرده است. قانون‌مداری و رعایت قانون دغدغه نمایندگان مردم در مجلس است و به نظرم فرد قانونگرایی مثل دکتر فرجی‌دانا نباید مورد استیضاح نمایندگان محترم قرار گیرد. من او را بهترین فرد برای تصدی وزارت علوم می‌دانم و به نظرم استیضاح وی در جلسه روز چهارشنبه مجلس رای نمی‌آورد و دکتر فرجی‌دانا ان‌شاءالله با قدرت در کنار دولت تدبیر و امید نارسایی‌ها و مشکلات وزارت علوم را حل می‌کند.»
رئیس دانشگاه آزاد: فرجی‌دانا به خوبی به وظایف وزارتی خود عمل کرده
علاوه بر مسئولان وزارت علوم، حمید میرزاده، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی که تا به حال درباره استیضاح وزیر علوم واکنشی نشان نداده بود، حالا از فرجی‌دانا خواسته تا در جلسه استیضاحش، واقعیات را به مردم بگوید. او دراین‌باره گفته است: «امیدوارم نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه استیضاح وزیر علوم به خدمات ارزنده و تلاش‌های این مدیر انقلابی توجه کنند.»
فرجی‌دانا ادامه داده است: «فرجی‌دانا به خوبی به وظایف وزارتی خود عمل کرده که شاهد این مدعا حل شدن بسیاری از مشکلات آموزش عالی در بخش‌های دانشگاه‌های دولتی و غیردولتی در مدت کوتاه وزارت او است. فرجی‌دانا باید واقعیت‌ها را برای مردم بازگو کند چراکه تاکنون کار خلاف قانونی انجام نداده است و حضورش در وزارت علوم موجب امید و نشاط علمی، فرهنگی و سیاسی در دانشگاه‌ها شده است.»
توصیه سه چهره ماندگار به مجلس:
علم و سیاست را قاطی نکنید
اما این فقط مسئولان وزارت علوم و دانشگاه آزاد نیستند که دو روز مانده به برگزاری جلسه استیضاح درحال دفاع از عملکرد وزیر علومند. دیروز سه چهره ماندگار از نمایندگان مجلس خواسته‌اند در استیضاح وزیرعلوم تعجیل نکنند.
غلامرضا اعوانی، نصرالله پورجوادی و کریم مجتهدی از چهره‌های ماندگار کشور و اساتید برجسته کشور در رشته فلسفه و عرفان این سه چهره ماندگارند که از وزیر علوم حمایت کرده‌اند.
غلامرضا اعوانی، فیلسوف ایرانی و چهره ماندگار سال 82 دراین‌باره گفته است: «هر زمانی که علم تحت‌تأثیر سیاست و تصمیم‌گیری‌های سیاسی قرار گرفته بیشترین ضربه‌ها را خورده است. علم و سیاست کاملا دو مقوله تفکیک‌شده است و هر وقت سیاست و سیاسی‌کاری به علم می‌چسبد علم مورد لطمه واقع می‌شود.»
اعوانی با بیان این‌که در گذشته شماری از اساتید بسیار عالی دانشگاه‌ها تنها به دلایل مسائل سیاسی کنار گذاشته شدند، ادامه داده است: «نباید اساتید را براساس مسائل سیاسی ارزیابی کرد بلکه باید معیارهای علمی در این ارزیابی‌ها حرف اول و آخر را بزند. هر کسی را که چهار بار به مجلس ببرند و سوال و جواب کنند قطعا در کارکرد و سیستم مدیریتش اخلال ایجاد خواهد شد. بنابراین وقتی چهار بار فرجی‌دانا را برای این کار به مجلس احضار کرده‌اند نباید تصور کنند قدرت تصمیم‌گیری و اختیار به او داده‌اند.»
نصرالله پورجوادی، چهره ماندگار در حوزه عرفان و عضو شورای انقلاب فرهنگی هم با انتقاد از استیضاح فرجی‌دانا به «ایسنا» گفته است: «دخالت مجلس در آموزش عالی و به‌طورکلی وزارت علوم را کاری ناصحیح می‌دانم زیرا وزارت علوم با وزارتخانه‌های دیگر مثل وزارت پست و تلگراف، وزارت کار و وزارت کشور فرق دارد و نمی‌تواند اینگونه به دست مجلس اداره شود.»
این چهره ماندگار ادامه داد: «تاکنون هر جایی که مجلس به امور دانشگاهی و آموزش عالی ورود کرده است لطمات بزرگی به این ارگان وارد کرده، از سهمیه‌بندی دانشجویان بگیرید تا تصمیمات دیگری که در شورایعالی انقلاب فرهنگی با آنها مخالفت کرده‌ایم.»
به گفته دکتر پورجوادی دانشگاه‌ها باید استقلال داشته باشند و سیاسی کردن دانشگاه‌ها به ضرر وزارت آموزش عالی تمام خواهد شد.
صادق آیینه‌وند، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی که استاد تاریخ اسلام و چهره ماندگار دوره ششم هم هست، گفته شبههای در شخص وزیر علوم و عملکردش نیست: «وزیر علوم فردی صادق، پاک، دانشمند و جزو نفر اول دوره تحصیلات خود هستند. از طرف دیگر دانشگاه در این مدت بسیار آرام و بانشاط بوده و ما هیچ تنش و اضطرابی ندیدیم. وقتی صحبت بعضی از افراد را مبنی براین‌که دانشگاه مضطرب است می‌شنوم، بسیار تعجب می‌کنم و از خود سوال می‌کنم که چرا این شایعات را پراکنده می‌کنند؟ من نمی‌خواهم بگویم حالا که هیچ شبههای در شخص وزیر علوم و عملکردش نیست، نمایندگان براساس شبهات سیاسی وزیر علوم را استیضاح می‌کنند، این مسأله حتما دلیلی دارد که من نمی‌دانم و ان‌شاءالله مشخص خواهد شد.»
محمدرضا نوری‌دلویی، استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی تهران و موسس پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و فناوری زیستی هم دراین‌باره به «ایسنا» گفته است: «با کدام انصاف، منطق و ارزیابی خیرخواهانه و وجدانی، می‌توان کمتر از 10 ماه مسئولیت را آن هم در شرایط بسیار دشوار، برای داوری خداپسندانه کافی دانست؟ اینجانب به‌عنوان معلمی سرد و گرم چشیده و پایه 36 دانشگاه و با شناخت نزدیک به سه دهه از آقای رضا فرجی‌دانا - به‌ویژه از اواسط دهه 60 تا اوایل دهه 70 که در مسئولیت‌های معاون دانشگاه تهران و رئیس دانشکده علوم بوده‌ام – او را فردی مومن، نجیب، خیرخواه، فروتن، صبور، توانا و سختکوش می‌شناسم که با شناختی گسترده از دانشگاه، دغدغه پیشرفت آموزش عالی کشور را در سر دارد. افزون بر این، او انسانی فرهیخته، استادی شاخص و دانشمندی روزآمد است.»