شماره ۵۶۶ | ۱۳۹۴ دوشنبه ۲۸ ارديبهشت
صفحه را ببند
بختیاری‌ها در شهر و روستا به کمک خویشاوندان عزادار می‌روند
«سرباره» صندوقی برای کمک به سوگواران

مرگ غم‌انگیزترین اتفاقی است که سرنوشت آدمیان بدان گره خورده است. این حادثه غمناک همواره در منظر مردمان مختلف تعابیر و تفاسیر خاصی داشته است. چنانکه روشن است برگزاری مراسم سوگ در میان اقوام و ملت‌های مختلف شکلی ویژه دارد که به صورت رسمی معنادار تا به امروز در میان بسیاری از مردمان خودنمایی می‌کند و در بافت فرهنگی جایگاهی ویژه دارد. خانواده متوفی در لحظات سخت از دست دادن کسان نزدیک و دور، همدلی و همراهی می‌خواهند تا درد از دست دادن عزیزشان التیام یابد و غم دلشان فرونشیند. در میان قوم بختیاری از دیرباز چه در شهر چه در روستا، برگزاری مراسم عزا از مهم‌ترین و پرهزینه‌ترین سنت‌ها به شمار می‌آید. در این سنت، نوعی همدلی و همیاری در میان همه افراد ایل دیده می‌شود. عشق، علاقه و الفت میان خویشان سبب پیوند و همدلی بیشتر میان آنهاست. خانواده عزادار لحظه‌ای تنها گذاشته نمی‌شوند. بختیاری‌ها در مراسم خیرات، برای تامین هزینه مراسم عزا که معمولا سنگین است، با یاریگری نزدیکان و خویشاوندان، باری از روی دوش خانواده عزادار برمی‌دارند. این مهم برای خانواده‌های کم‌بضاعت اهمیتی درخور توجه دارد و بی‌تردید در سبک کردن بار برگزاری مراسم سوگ اهمیت می‌یابد. در شهرها کمک برای برگزاری این مراسم با دادن مبالغی نقدی و در میان روستاییان با دادن چند رأس گوسفند، چای، خشکبار، برنج و ... صورت می‌گیرد. به این رسم در اصطلاح محلی «سرباره» می‌گویند. این رسم در میان عشایر بسیار مهم است. صاحب عزا چادری برپا می‌کند و مردمی که برای دلداری می‌آیند، سرباره می‌کنند. این مراسم در میان عشایر تا یک‌سال هم به درازا می‌کشد، از آن‌رو که شاید برخی از طوایف در سفر باشند و نتوانند به موقع در مراسم شرکت کنند. آنها به این ترتیب فرصت و زمان بیشتری دارند تا برای تسلیت گفتن و دادن سرباره حاضر شوند. این رسم در میان شهریان نیز شکلی خاص یافته و اهمیت خود را نیز حفظ کرده است. در شهرها در محل سوگواری صندوق‌هایی با پوشش سیاه می‌گذارند تا کسانی که برای شرکت در مراسم عزا می‌آیند کمک‌های نقدی خود را درون صندوق بیندازند. افرادی که سرباره می‌دهند برای آن‌که شناخته شوند مبلغ پول را با یادداشت کردن نام خود در پاکتی می‌گذارند و به صندوق می‌اندازند. در میان برخی از طوایف بختیاری، قبول نکردن سرباره نوعی توهین به یاریگران تلقی می‌شود. این رسم همچنان در میان قوم بختیاری اجرا می‌شود، حتی آنها که کدورتی از یکدیگر دارند نیز در مراسم حاضر می‌شوند و رسم را به جا می‌آورند.
تداوم اینگونه سنت‌های پسندیده، نسل به نسل، موجب التیام و تسکین رنج‌های خانواده‌ها در زمان از دنیا رفتن عزیزان می‌شود. چنین آیین‌هایی انسان‌ها را همواره به یاد ارزش‌هایی می‌اندازد که نیکویی و نیکوکاری، معیار انجام آنها تلقی می‌شده است. دستگیری از نزدیکان و دوستان، نیازمندان و فقیران و همدردی با سوگواران و سوگ‌دیدگان، در جامعه ایرانی با وجود همه دگرگونی‌ها، باز بیانگر آن است که کورسوهای امید همچنان در این جامعه زنده‌اند و تداوم می‌یابند.

 


تعداد بازدید :  392