رئیس اداره کل میراث فرهنگی دزفول: تمامی سفالهای یافتشده در محوطههای باستانی ارزش تاریخی فرهنگی ندارند
شهروند| شخم زدن زمین یکی از محوطههای پیرامونی تپههای باستانی چغامیش در خوزستان مقدار زیادی از سفالهای شکسته را از دل خاک بیرون کشیده است. فعالان میراث فرهنگی به این اقدام اعتراض کرده و تسطیح این تپه را مصداق تعرض به یک محوطه تاریخی دانستند. مسئولان سازمان میراث فرهنگی اما میگویند این کشاورز خودسرانه و بدون مجوز این تپه را شخم زده است. به گفته آنها این تپه ارزش تاریخی ندارد و پراکندگی این سفالها در این محدوده الزاما به این معنا نیست که این تپه تاریخی بوده است.
انتشار مجموعه تصاویری از تپه قفیلی در خوزستان در دو روز گذشته بسیاری از دوستداران میراث فرهنگی را نگران کرده است. تصاویری که نشان میدهد یکی از تپههای نزدیک به محوطه تاریخی چغامیش توسط یکی از کشاورزان منطقه با تراکتور شخم زده شده و روی خاک تکه سفالهای شکسته افتاده است. فعالان میراث فرهنگی میگویند این تکه سفالهای شکسته دال بر تاریخی بودن این تپه بوده است. سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اما تاریخی بودن تپه قفیلی را رد کرده است. نخستین بار این خبر توسط مرکز اطلاعرسانی سازمان میراث فرهنگی رد شد و این مرکز اعلام کرد تپه قفیلی در 500 متری تپه چغامیش قرار دارد و متعلق به یک کشاورز است. بنا به اعلام این مرکز سازمان میراث فرهنگی این تپه را فاقد ارزشهای تاریخی تشخیص داده است. علاوه بر اینها دیروز خبری به نقل از غلامعلی باغبان، رئیس اداره میراث فرهنگی دزفول روی سایت خبری سی. اچ. تی. ان، خبرگزاری متعلق به سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت. او اعلام کرد سازمان میراث فرهنگی از تصمیم این کشاورز برای شخم زدن زمینش اطلاع نداشته و مجوزی برای او صادر نکرده است. به گفته باغبان، کارشناسان سازمان میراث فرهنگی پس از شخم زدن زمین تپه قفیلی و سفالهایی را که روی زمین مشاهده میشود، بررسی و اعلام کردهاند که این تپه و آثار سفالیاش واجد ارزشهای تاریخی نیست. او ادامه داد: «اطراف تپه اصلی چغامیش تپههای اقماری در اندازهها و ارتفاعات متفاوت وجود دارد که تپه قفیلی یکی از این تپهها با ارتفاع بسیار کم در اندازه نیم متر از سطح زمین است، البته میراث فرهنگی به دلیل اهمیت تپه چغامیش وبرای حفاظت از آن تپههای اقماری را نیز مورد توجه و حفاظت قرار میدهد.» به گفته رئیس اداره میراث فرهنگی دزفول، کشاورزی که این تپه در زمین وی قرار گرفته بدون استعلام از میراث فرهنگی شهرستان و استان و بدون اطلاعرسانی اقدام به تسطیح این تپه کرده که میراث فرهنگی دزفول به محض اطلاع از این موضوع از ادامه کار این کشاورز جلوگیری کرده و این موضوع را از لحاظ قانونی پیگیری میکند. به گفته این مقام مسئول، با توجه به سابقه تعرضهای گذشته، اداره میراث فرهنگی برای جلوگیری از تعدی کشاورزان به تپه قفیلی با نظارت کارشناسان استان به صورت کاملا محدود و کنترل شده اجازه کشت دیم بدون هیچگونه دخل وتصرف در محدوده این تپه را داده است.
باغبان در بخش دیگری از حرفهایش گفت: این ادعا که این کشاورز از مسئولان میراث فرهنگی دارای مجوز بوده، کذب محض است و در این رابطه هیچگونه مجوزی به این فرد و افراد دیگر داده
نشده است.
تصاویر چه میگویند؟
در روزهای اخیر و همزمان با اعلام خبرهایی درباره شخم زدن تپه قفیلی در تعدادی از سایتهای خبری و رسانهها، تصاویری از این منطقه منتشر شد که نشان میداد در تپهای که توسط کشاورز خوزستانی شخم زده شده، تعداد قابل توجهی از سفالهای شکسته که شبیه بقایایی از ظروف باستانی و تاریخی هستند، روی خاک
افتاده است. فعالان میراث فرهنگی با استناد به همین تصاویر میگفتند این سفالهای شکسته بقایایی از آثار تاریخی موجود در این تپه است که در اثر این اتفاق اخیر از دل خاک بیرون ریخته شده است. رئیس اداره کل میراث فرهنگی دزفول در واکنش به این حرفها گفت: تکه سفالهایی که در تصاویر روی زمین دیده میشود، فاقد ارزش تاریخی بوده است.
او با اشاره بر لزوم وجود نشانگان تاریخی و باستانشناسی در محوطههای تاریخی افزود: از نظر باستانشناسی محوطههای تاریخی و باستانی دارای پراکنش سفال هستند و پیدا شدن هرگونه سفال در این مناطق طبیعی است، اما لزوما تمامی سفالهای یافتشده ارزش تاریخی فرهنگی ندارند و تنها به این دلیل که منطقه دارای اهمیت تاریخی است، هرآنچه سفال در این منطقه یافت میشود تاریخی نیست.
با وجود اینکه مسئولان سازمان میراث فرهنگی میگویند تپهای که در روزهای اخیر شخم زده و مسطح شده، واجد ارزشهای تاریخی نبوده،؛ منتقدان سازمان میراث فرهنگی حرفهای دیگری میزنند. به گفته آنها زمينهاي منطقه چغاميش باستاني هستند و بهرغم آنكه بسياري از تپههاي باستاني اين منطقه صاف شده و از بين رفتهاند اما تعداد باقيمانده از محوطههاي تاريخيِ پیرامون چغاميش نياز به مراقبت دارند و با وجود ثبت چغامیش در فهرست آثار ملی این محدوده هنوز تعیین حریم نشده است. به گفته «مجتبی گهستوني»، رئیس انجمن دوستداران میراث فرهنگی خوزستان تپه چغاميش ترك برداشته و آب به لايههاي زيرين اين تپه نفوذ ميكند.