| مایکل کتز و مایک رُس | برگردان: مهدی بهلولی |
گرچه بیگمان، مسالههای عملی شیوه زندگی در گزینش هر حرفهای کارگر میافتند، بیشتر کسانی که به پیشه آموزش رومیآورند تا اندازهای از انگیزههای نوعدوستانه برخوردارند. آنها کار با بچهها را دوست دارند. دانش، یا ادبیات، یا تاریخ را دوست دارند و میخواهند تا آن شناخت و علاقه هم در وجود بچهها جرقه بزند. آنها نابرابریها را میبینند و میخواهند در زندگی جوانان دگرگونی پدید آورند. این گونه از توسعه مهارتهای حرفهای که ما داریم توصیف میکنیم، نزد این افراد خوشایند و انگیزهبخش خواهد بود، جان تازهای به آنها میدهد و بهعنوان پیشرفتهای حرفهای شخص بیشتر آنها را میپذیرند. رشد حرفهای که اینگونه پربار شده باشد، مدل رشد انسانی بهسازی مدرسه را جایگزین بهسازی فنسالارانه آزمون- بنیاد کنونی خواهد کرد و از آنجا که چنین رشد حرفهای بهشدت بر آنچه آموزگاران یاد میدهند و بر چگونگی کار آنان کارگر خواهد افتاد، اثر سرراستتری بر موفقیت تحصیلی دانشآموزان خواهد گذاشت.
پرسش بنیادین این است که آیا یک بهسازی خاص شدنی خواهد بود یا بهسازی باید بر چیزهایی تمرکز کند که در کلاس استفانیه تری رخ داد. البته بخش خرچنگ گوشهنشین، از کار چند روزه یک کلاس درس بیرون کشیده شد ولی ما در اینجا برخی ویژگیهایی را معرفی میکنیم که شما در مدرسههای خوب شهری یا روستایی، دارا یا ندار خواهید یافت. این ویژگیها را فهرست خواهیم کرد تا هنگامی که آنها را میخوانید از خودتان بپرسید، بهسازیهای کنونی تا چه درجه- از ارزشیابیهای آموزگاران تا تبدیل مدرسههای با عملکرد ضعیف به مدرسههای منشوری دست یافتن به آنها را پیش خواهند انداخت یا از تحقق آنها جلوگیری میکنند.
کلاسهای شایسته، حسی از امنیت پدید میآورند. در آنها ایمنی فیزیکی وجود دارد که برای برخی از کودکان موضوعی جدی است. اما همچنین ایمنی از توهین و تحقیر هم هست. افزون بر این، ایمنی ریسک کردن، رفتن فراسوی آنچه شما هماکنون میتوانید به آسودگی انجام دهید هم از این دسته است.
مسأله امنیت با موضوع احترام همبسته است. این واژه، چیزهای زیادی را دربر میگیرد و در سطوح گوناگونی عمل میکند: رفتار مودبانه، آراستگی، نبود ترس و دلهره و آن سوی قلمرو کنشهای فردی: گرامیداشت زبان و فرهنگ مردمی که در کلاس درس نماینده دارند. احترام همچنین بعدی فکری دارد. آنگونه که مدیر مدرسهای در نیویورک یادآور شد: «احترام، تنها خوشرفتار بودن نیست. برنامه درسی هم باید آن را در خود بگنجاند. گرچه به اندازه کافی دشوار است که برنامه درسی آمیخته با احترام شود.»
گفتوگو درباره ایمنی و احترام، به توجه به فرصتهای دانشآموزی برای شرکت در کارهای فکری میانجامد، به اندیشیدن سیستماتیک، ساخت دانش و نشاندادن تواناییها. حتی در کلاسهای درسی که کموبیش به شیوه سنتی اداره میشوند، دانشآموزان به جریان آنچه در کلاس درس رخ میدهد، کمک میکنند، به بحثها جهت میدهند و تجربه خودشان و کاری که انجام میدهند را اداره میکنند. اندیشه دانشآموزان تری استفانیه، گرد مشاهده دقیق کارها، ثبت آنچه میبینند، ساختن گمانهها و گزارش همگانی اندیشههایشان میچرخد.
از اینرو کلاس درس شایسته، مکان توقعها، پاسخگوییها و مسئولیتهاست. آموزگاران به دانشآموزان به چشم موجوداتی اندیشهورز و اجتماعی مینگرند. جوانان باید جدی کار کنند، سیستماتیک بیندیشند، با یکدیگر همکاری کنند و با هم کنار آیند- زمانهایی هم خواهد بود که دانشآموزان با چنین کارهایی به محدودیتهایشان پی میبرند. مدیر مدرسه دیگری از نیویورک میگفت: «دانشآموزان با ناباوری به ما مینگرند، هنگامی که به آنها میگوییم، افرادی اندیشهورزند.»
چنین پنداشتی درباره دانشآموزان، از طریق مجموعهای از پشتیبانیها، رهنمونها و ساختارها تحقق مییابند: از روشی که آموزگاران برنامه درسیشان را سامان میدهند و پرسشها را برمیانگیزند و پاسخ میدهند با کمکهایی که میکنند (تکآموزی، گردهماییها، بازخوردهای شفاهی و نوشتاری)، روشهای گوناگونی که بچهها را به پشتیبانی و کمک به همسنوسالان تشویق میکنند و محیطی که در کلاس درس پدید میآورند که ما را به یاد ملاحظههای ایمنی و احترام میاندازند. ویژگیهای گفته شده دستبهدست هم میدهند تا فضای همگانی سرزندهای پدید آید. ساموئل هریسون اسمیت، روزنامهنگار سده هجدهم در جستاری مهم درباره آموزشوپرورش نوشت که نقش اطلاعات برای یک دموکراسی بنیادین است و رشد فکری فردی، سخت با رشد فکری در مقیاس گسترده و با «گسترش همگانی دانش» در سراسر جمهوری همبسته است. زمانی که نوآوریهای بهسازیهای آموزشی را وارسی میکنیم، باید همچنین این پرسش تعریفی قدیمی را بپرسیم: در یک دموکراسی هدف آموزشوپرورش چیست؟ پیدایش امنیت فکری و فضای احترام، توزیع اختیار و پاسخگویی، حفظ توقع بالا و ابزار دستیابی به اینها- همه اینها از بنیاد دموکراتیکاند و زمینههای یک زندگی مدنی را فراهم میسازند. دانشآموزان به چشم افرادی توانا و مشارکتجو نگریسته میشوند، غنی، هم در پتانسیل فردی و هم در پتانسیل اجتماعی. تحقق این نگاه به دانشآموز چیزی است که سرانجام باید بهسازی آموزشی در ایالات متحده را به پیش براند.
*این متن برگردان یک فصل از کتاب «آموزش و پرورش دولتی در محاصره» [Public Education Under Siege] است که در سال 2013 در آمریکا منتشر شد. کتاب مجموعهای از 23جستار از نویسندگان گوناگون به گردآوری مایکل کتز و مایک رُس است. مایکل کتز، استاد تاریخ در دانشگاه پنسیلوانیا و مایک رُس، استاد دانشکده تحصیلات تکمیلی آموزشوپرورش و پژوهش اطلاعات است.