یحیی  بازیاری‌زاده معاون بهداشت، درمان و توانبخشی جمعیت هلال‌احمر استان هرمزگان

روز جهانی صلیب‌سرخ و هفته هلال‌احمر همه ساله در کشورمان فرصتی برای تشریح روند شکل‌گیری، ارکان و ماموریت‌های نهضت جهانی صلیب‌سرخ و هلال‌احمر در جهان و معرفی ظرفیت‌ها و خدمات جمعیت هلال‌احمر کشورمان به‌عنوان یک موسسه خیریه عام‌المنفعه عمومی توسط متولیان امر به‌دست می‌دهد. در این یادداشت اما برخلاف رویه‌های متعارف که به معرفی و تشریح  خدمات و ماموریت‌ها پرداخته می‌شود برآنیم تا پس از گذشت قریب به یک سده از تشکیل و عمر این تشکل ملی با امتدادی بین‌المللی که 37‌سال آن پس از پیروزی انقلاب است به واکاوی یکی از موانع فرارو برای نیل به نقش‌آفرینی آرمانی این موسسه بشردوستانه در پاسخ به سوانح به‌عنوان یکی از ماموریت‌های مهم ملی به‌رغم توفیقات کم‌شمار آن در شرایط اضطراری بپردازیم. سانحه‌خیزی و قرار داشتن کشورمان در میان  10 کشور نخست سانحه‌خیز جهان، ضرورت ایجاد، حفظ و ارتقای آمادگی و توان پاسخگویی مناسب و متناسب با سطح سوانح محتمل‌الوقوع را بیش از پیش محرز می‌کند. جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران جهت تعقیب و تحقق ماموریت‌های تعریف شده برای خویش واجد ساختاری است که صرفنظر از تناسب آن با ماموریت‌ها و روند تطور این   ساختار در گذشته و آینده، زمینه توزیع مجموعه‌ای از امکانات و اعتبارات را مبتنی بر این ساختار در قالب نظام برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی در سطح کشور فراهم کرده است. فقدان یک برنامه راهبردی مدون به‌عنوان یک نقشه راه در طول سال‌های فعالیت این موسسه عام‌المنفعه عمومی در کشور، راه را بر اعمال سلیقه‌های مدیریتی و مدیریت‌های سلیقه‌ای هر چند سازنده هموار کرده، یکی از نارسایی‌های موجود، فقدان ‌ساز و کاری در کالبد ساختاری جمعیت هلال‌احمر برای به دست دادن تصویری جامع و یکپارچه از جمیع توانمندی‌ها و کمبودهای جمعیت هلال‌احمر در سراسر کشور به مدیران ارشد و ستادی این نهاد است. متاثر از این نقیصه و در سایه فقدان این تصویر یکپارچه، روند توزیع متعادل و عادلانه منابع در سطوح استانی و شهرستانی جمعیت هلال‌احمر در سراسر کشور در ادوار گذشته ناخواسته دستخوش آسیب‌هایی شده که برآیند آن را با خصیصه عدم توازن می‌توان به ترسیم نشست. برای ملموس‌تر شدن موضوع، بحث را در قالب مصادیقی ادامه می‌دهیم. عدم رشد متوازن و عادلانه همزمان کلیه تشکیلات جمعیت هلال‌احمر در سراسر کشور موجب پیدایش برخی تفاوت‌های کارکردی در نقش‌آفرینی‌های حیاتی در بزنگاه‌های مهم در سطح کشور شده است. وجود برخی تفاوت‌های بعضا فاحش در زیرساخت‌های فیزیکی و منابع انسانی، یک نوع عدم تعادل پیکره‌ای را در ساختار این تشکیلات مردم‌نهاد در پی داشته که تاثیرات ناسازنده آن در نقش‌آفرینی در شرایط دشوار نمود بیشتری می‌یابد. تفاوت‌های موجود در زیرساخت‌های فیزیکی و منابع انسانی، تراکم منابع انسانی رسمی شاغل در برخی استان‌ها و وجود برخی شعبات و معاونت‌ها با یک نفر نیروی انسانی در برخی استان‌های دیگر نظیر برخی معاونت‌ها و شهرستان‌های استان هرمزگان و تفاوت‌های کیفی در ابنیه و مراکز وابسته به جمعیت هلال‌احمر در استان‌ها و شهرستان‌ها همه و همه ناشی از نبود یک برنامه جامع در گذشته و فقدان سازوکار یاد شده برای به‌دست دادن یک تصویر یکپارچه کلان از ساختار و امکانات و منابع جمعیت هلال‌احمر در سراسر کشور تا به اکنون است.
برای برون‌رفت از این وضع و گذار به یک تعادل در میان‌مدت، ضروری به نظر می‌رسد سازوکار یاد شده برای دستیابی مدیران ارشد جمعیت هلال‌احمر به یک تصویر یکپارچه از تشکیلات استانی و شهرستانی جمعیت هلال‌احمر پیش‌بینی و تخصیص منابع، مبتنی بر تصویر به دست آمده برای نیل به توازن منطقه‌ای حداکثری با مکانیسمی عادلانه‌تر به انجام برسد. بر این اساس توسعه تشکیلات استانی و شهرستانی جمعیت هلال‌احمر می‌تواند در قالب یک برنامه چند ساله برای خروج از عدم توازن‌های بعضا فاحش فعلی در بخش‌های مختلف و گذار به یک توازن نسبی منطقه‌ای تعریف شود. در غیراین صورت و تداوم تخصیص منابع پیگیری توسعه براساس سیاق پیشین و سهم بیشتر استان‌های برخوردارتر می‌تواند ضمن تشدید شکاف توانمندی‌های عملیاتی، آمادگی منطقه‌ای جمعیت هلال‌احمر در استان‌ها و شهرستان‌های مختلف کشور متاثر از تفاوت‌های پایه‌ای، متغیر شده و موجب تاثر و افول کیفیت عملیات‌های امدادرسانی و آثار مترتب بر آن در سطوح منطقه‌ای و ملی شود.
در این راستا با توجه به تکمیل هسته مرکزی تیم مدیریت عالی جدید جمعیت هلال‌احمر با انتخاب دبیرکل، مناسب خواهد بود با پی‌ریزی ساز و کاری علمی و عملیاتی برای دستیابی به یک تصویر یکپارچه، واضح، دقیق و واقعی از وضع توسعه زیرساخت‌های جمعیت هلال در بخش‌های مختلف در سطح استان‌ها و شهرستان‌ها و نیز شناسایی کمبودها، نارسایی‌ها و نقایص موجود از این طریق، با یک برنامه‌ریزی عملگرایانه معطوف به ارتقای توازن منطقه‌ای، با ارتقای توانمندی‌های پایدار ملی جمعیت هلال‌احمر در سطح مناطق مختلف کشور، زمینه برون‌رفت از برخی نارسایی‌های موجود و گذار به یک توسعه متوازن و ماناتر را آغاز کرد.