شهروند| «کاهش کمبودهای دارویی از 300 قلم به 28 قلم، کاهش میزان پرداختی مردم از ٣٧درصد به متوسط 5/4 درصد، افزایش اقلام دارویی روستایی به بیش از ۴٠٠ قلم، استقرار حدود ١٨٠٠ پزشک عمومی در شهرهای زیر ٢٠هزار نفر، 1800پزشک عمومی در شهرهای زیر 20هزار نفر و ماندگاری 400 متخصص در مناطق مختلف.» همه اینها در طول یکسال اجرای طرح تحول نظام سلامت انجام شد. حالا وزیر بهداشت در سالگرد اجرای این طرح، اقدامات یک ساله نظام سلامت برای ایجاد تحول را تشریح می‌کند. حسن‌هاشمی، وزیر دولت یازدهم، مراحل مختلف طرح تحول را مورد اشاره قرار می‌دهد و درباره اولین گام آن‌که تحول در دارو و درمان است، می‌گوید: « بحرانی که در بحث دارو وجود داشت از نظر کمبود اقلام دارویی از ٣٠٠ قلم به ٢٨ قلم کاهش یافت و درعین‌حال بسته حمایتی دولت منجر به پوشش حمایتی ٩٠درصدی از داروهای بیماران و ازجمله بیماران صعب‌العلاج شد.» کاهش پرداخت از جیب مردم، موضوعی است که وزیر بهداشت آن را هدف اصلی طرح تحول نظام سلامت اعلام می‌کند و می‌گوید: «با این کار میزان پرداختی مردم از ٣٧درصد به متوسط ۴.۵درصد یعنی به ۶درصد در مناطق شهری و سه‌درصد در مناطق روستایی رسید.
4000 متخصص در مناطق مختلف
ماندگار شدند
هاشمی در ادامه با اشاره به طرح ماندگاری پزشکان توضیح می‌دهد: «در زمینه ماندگاری پزشکان حدود 4هزار نفر در سراسر کشور و در تخصص‌های مختلف توزیع شده و ماندگار شدند که بخشی از آن به دلیل تغییر در نوع پرداخت‌ها و بخشی به دلیل اجباری شدن حضور کسانی که به‌عنوان طرح در مناطق محروم به سر می‌بردند، بود. تصور من این است که این اقدام در صورتی که نظارت‌های آن مستدام بوده و اشکالات آن برطرف شود، در مقیمی پزشکان و در بیمارستان‌های بالای ۶۴ تخت به‌ویژه در بیمارستان‌های درمانی اقدام موفقی بوده است.»
وزیر بهداشت همچنین به بسته حمایت از زایمان طبیعی برای ۴٠٠هزار نفر در کشور اشاره می‌کند. «اورژانس پیش بیمارستانی و به‌ویژه آمبولانس هوایی که به کمک هوانیروز محقق شد از دیگر خدماتی بود که در بسته درمان تعریف شده بود.» هاشمی توجه به بخش بهداشت را دومین گام طرح تحول نظام سلامت اعلام می‌کند.« این نکته قابل توجه است که اعتبارات این بخش با تأخیر در اختیار وزارتخانه قرار گرفته، با این حال امسال ثمرات بیشتری را در حوزه بهداشت شاهد خواهیم بود. آغاز تجهیز و تأسیس 2000 خانه بهداشت که بیش از 1000 مورد آن قبل از پایان‌سال ٩٣ به بهره برداری رسید و مرمت مراکز بهداشتی درمانی در شهرها و حاشیه شهرها که امسال به نتیجه می‌رسد، از اقدامات انجام شده دراین حوزه است.»
او به نبود واکسن در کشور در ماه‌های ابتدایی سال گذشته اشاره می‌کند. «درحال حاضر علاوه بر ٩ واکسنی که در بسته ایمن‌سازی وجود دارد، واکسن پنتاوالان نیز پس از بیش از یک دهه انتظار وارد این بسته و در سراسر کشور توزیع شد. همچنین اقلام دارویی روستایی نیز به بیش از ۴٠٠ قلم
افزایش یافت.»
1800 پزشک عمومی
در شهرهای زیر 20هزار نفر
او استقرار حدود ١٨٠٠ پزشک عمومی در شهرهای زیر ٢٠هزار نفر را از دیگر دستاوردهای طرح تحول می‌داند. «با توجه به آمارهایی که از پزشکان عمومی بیکار اعلام می‌شد، گمان می‌کردیم با ترمیم پرداختی پزشکان بتوانیم ٢٠هزار پزشک بیکار را جذب کنیم که البته مشخص شد این مباحث بیشتر گمانه‌زنی است تا آمار واقعی. به‌هرحال در حوزه بهداشت کارهای بهتری در جریان است ازجمله ساماندهی حاشیه شهرها و برنامه پزشک خانواده که در دو استان مازندران و فارس در جریان است.»
هاشمی در تشریح گام سوم طرح تحول نظام سلامت یعنی ارزش‌گذاری نسبی خدمات سلامت با بیان این‌که این کار با همکاری دولت، بیمه‌ها، سازمان مدیریت و نظام پزشکی انجام شد، درخصوص چگونگی عملکردها می‌گوید: «در این زمینه نظام پزشکی در شهرستان‌ها خوب عمل کرده است اما در تهران مشکلاتی داریم که امسال حتما باید با همکاری دانشگاه‌ها، بخش خصوصی و نظام پزشکی تهران برطرف شوند.»
تحول جدی در آموزش پزشکی در سال ٩۴
وزیر بهداشت گام چهارم تحول سلامت را در حوزه آموزش پزشکی عنوان می‌کند و نوید تغییرات جدی در این حوزه را در سال ٩۴ می‌دهد. هاشمی که در برنامه تلویزیونی « نبض » سخن می‌گفت، در ادامه درباره افزایش مراجعه‌های مردم به بیمارستان‌های دولتی بعد از طرح تحول، تأکید می‌کند:
« ا فزایش ٢٧درصدی مراجعه‌ها از سوی مددجویان کمیته امداد و بهزیستی نشان‌دهنده درست بودن هدف گیری ما در حمایت از محرومین بوده است. ما می‌خواستیم که همه امکانات را در داخل بیمارستان در اختیار مردم قرار دهیم و این کار نظارت و منابع نیاز داشت که ١٠هزار‌میلیارد تومان برای آن تخصیص داده شد، اما کمتر از نیمی از آن در اختیار ما قرار گرفت.» او با بیان این‌که قدم اول ما در طرح تحول پوشش بیمه همگانی بود که ۵۴٠ میلیارد تومان به آن اختصاص داده و ٩٨درصد مردم تحت پوشش بیمه قرار گرفتند، ادامه می‌دهد: « اشکالی که وارد است افزایش بار کاری پرسنل بیمارستان‌هاست به‌ویژه این‌که نزدیک به ٩۵هزار نیروی ما قراردادی بوده و ردیف حقوق دولتی ندارند و هزینه‌های آنها از بیمارستان تأمین می‌شود.»
هاشمی به نداشتن مجوز برای استخدام نیرو در وزارت بهداشت اشاره می‌کند. «هنوز مجوزی برای استخدام داده نشده بنابراین از اعتبارات طرح تحول برای بکارگیری ١۶هزار پرستار در سراسر کشور سهمیه‌ای را اختصاص و اعتبارات را برای دانشگاه‌ها ارسال کردیم که به دلیل عملکرد نامناسب شرکت‌ها در گذشته از این طرح استقبال نشد.» او ادامه می‌دهد: «امسال شرکتی در زیرمجموعه هیأت‌امنای ارزی وزارت بهداشت که طرف قرارداد دانشگاه‌ها باشد را ایجاد کردیم. درحال حاضر میزان پرستار ما دو تا سه برابر کمتر از حد استاندارد و ١.٢ دهم و ٠.۴ در بخش روانپزشکی و در بخش‌های ویژه نیز یک نفر به ازای هر تخت ICU است.»
وزیر بهداشت با بیان این‌که نمی‌توان گفت که میزان مراجعه‌ها به کل بیمارستان‌های کشور افزایش یافته، می‌گوید: «9درصد افزایش مراجعات وجود داشته اما برای نمونه بیمارستانی با ضریب اشغال ٢۵درصد وجود داشته که حالا به ٧٠درصد رسیده است که در مقابل فرصتی برای جبران نیروی انسانی مورد نیازش نیز نداشته است. خیلی امیدوار نیستم که امکان تأمین نیرو فراهم شود جز از طریق شرکتی که خودمان تأسیس کردیم که طی یک ماه و نیم آینده اتفاق می‌افتد.»
آزمون استخدام 7 هزار نیرو برای بیمارستان‌های تازه تأسیس
وزیر بهداشت از برگزاری آزمون استخدام 7 هزار نیرو برای بیمارستان‌های تازه تأسیس خبر می‌دهد. «مجوز 7 هزار استخدام برای ٧۶ بیمارستان جدیدالتاسیس به صورت شفاهی داده شده که آزمون آنها بیست‌وپنجم است. درخصوص تغییر وضع ٩۵هزار نفر نیز بعید می‌دانم که به این زودی تغییر وضع داده شوند که این بار سنگین بر دوش بیمارستان‌هاست.» هاشمی درباره افزایش مراجعه بیماران به تهران و لزوم تمرکززدایی نیز توضیحاتی می‌دهد. «نمی‌توانیم بگذاریم مردم از بین بروند برای این‌که در طول چند دهه گذشته اشتباه کردیم. در شهرستان‌ها و استان‌های دیگر امکانات وجود ندارد. در اطراف تهران نیز وضع به همین صورت است. در شهرقدس با ۴۵٠هزار نفر جمعیت یک تخت نیست در پرند، ورامین و... هم یا امکانات وجود ندارد و یا کافی نیست. مثلا در رباط کریم با وجود جمعیت ٧۵٠هزار نفری هنوز تلاش می‌کنیم بیمارستان جدیدی با ١٢٠ تخت راه‌اندازی کنیم.»
او با تأکید بر کمبود تخت و افزودن 2000 تخت توسط دولت در سال، می‌گوید: «ادعا می‌کنم در طول یکسال و نیم گذشته نه یک متخصص، نه یک پزشک عمومی و نه تجهیزات را به تهران اختصاص ندادیم و به شهرستان‌ها فرستادیم. به دانشگاه‌های تهران اعلام کردیم که اگر تجهیزات می‌خواهید باید وام بگیرید و ما حداکثر بهره آن را پرداخت می‌کنیم که البته استقبال نکردند.» به گفته هاشمی، علت مراجعه مردم از شهرستان‌ها به تهران و مراکز استان‌ها این است که واقعا در شهرها امکاناتی وجود ندارد.
تعلل بیمه‌های خصوصی در انجام تعهداتشان
وزیر بهداشت درباره نبود حمایت بیمه‌ها در بخش خصوصی بعد از واقعی شدن تعرفه‌ها و افزایش هزینه‌های مردم، ادامه می‌دهد: «این موضوع دو مشکل ایجاد می‌کند اول این‌که بیمه سقف پرداختی خود را متناسب با افزایش تعرفه‌ها افزایش نداده‌اند و دوم اقتصاد بیمارستان و پزشک است که در صورت عمل نکردن بیمه‌ها به تعهداتشان دچار مشکل می‌شود. در این زمینه جلساتی را در سال گذشته داشتیم که به نتیجه نرسید.»
او می‌گوید: « قرار بر این است که بیمه‌های خصوصی حداکثر ظرف دو ماه تعهدات خود را پرداخت کنند، در غیر این صورت باید جریمه‌ای بیش از رقم سود بانکی را پرداخت کنند. حتی با چند بانک صحبت کرده‌ایم که به محض ارایه خدمت در بیمارستان پول به حساب ارایه دهنده خدمت واریز شود یعنی نوعی وام که بانک به بیمه‌ها می‌دهد.»
از همکاری تعرفه‌ای تهران راضی نیستم
هاشمی با بیان این‌که این‌کار در بخش خصوصی رخ می‌دهد، تأکید می‌کند: « بیمارستان‌ها و پزشکان باید براساس تعرفه، پول دریافت کنند که همکاری‌ها در این زمینه در استان‌ها خوب بوده اما از همکاری‌ها در تهران راضی نیستم. امیدوارم که نظام پزشکی تهران همراهی بیشتری کند، چراکه باید در برابر مردم و نهادهای نظارتی پاسخگو باشیم. اگر کشور مشکلی دارد به دلیل تمکین نکردن از قانون است.»
هاشمی در پاسخ به برخی انتقادها مبنی بر مغفول ماندن برنامه پزشک خانواده در طرح تحول سلامت، می‌گوید: «من کاملا مخالف این موضوع هستم این را کسانی مطرح می‌کنند که به نظر می‌رسد تعریف مشخصی از آن ندارند، به همین دلیل بود که برنامه پزشک خانواده با عجله آغاز شد و هنوز درگیر دو استان فارس و مازندران در این زمینه هستیم. رضایت مردم نیز عالی نیست. در عین حال بسیاری از مطب‌های خصوصی را برای برنامه پزشک خانواده اختصاص داده و اسم آن را نظام ارجاع گذاشتیم.»
اجرای برنامه پزشک خانواده همچنان نیازمند 10 تا 15سال زمان
او می‌گوید: «این درحالی است که ابتدایی‌ترین ابزار یعنی آموزش، مهارت و شبکه را نداریم. تخت بیمارستانی ما کافی نبوده و اگر سری به بیمارستان‌های بزرگ شهر شیراز بزنیم، می‌بینیم که از ابتدایی‌ترین خدمات نیز بهره‌مند نیستند. پزشک خانواده بر این اساس است که پزشک عمومی مریض را به بیمارستان و بعد از آن به بیمارستان تخصصی‌تر ارجاع دهد، اما این امکانات درحال حاضر وجود ندارد. من قبل از گرفتن رأی اعتماد نیز گفتم که 10 تا 15سال برای برنامه پزشک خانواده زمان نیاز است. مشروط بر این‌که کل نظام پای این طرح باشد. اگر بخواهند نظام ارجاع را ایجاد کنند باید هزینه‌های آن را نیز پرداخت کنند.»
وزیر بهداشت با بیان این‌که امسال در بخش آموزش بعد از 36سال یک بازنگری جدی صورت خواهد گرفت ادامه می‌دهد: «36سال است که آموزش پزشکی ما بستر محور است، درحالی‌که کار فارغ‌التحصیلان ما درمان سرپایی است.»
استقرار برنامه پزشک خانواده
در شهرهای زیر 50هزار نفر؛ امسال
هاشمی درباره اقدامات انجام شده در برنامه پزشک خانواده ادامه می‌دهد: «اصلاحات را در این خصوص قدم به قدم انجام می‌دهیم. در دو استان بنا را بر این گذاشتیم که پایگاه‌های بهداشتی و مراکز جامع سلامت ایجاد شود. درعین‌حال مراقبان سلامت را هم اضافه کرده و طراحی نرم‌افزاری برای عملکرد شبکه نیز انجام شد. امسال برنامه پزشک خانواده در شهرهای زیر 50هزار نفر مستقر می‌شود و مراکز جامع سلامت که برای 10میلیون و 130هزار نفر ایرانی در حاشیه شهرها هستند که برای 3میلیون نفر آنها انجام شد و بقیه آن نیز امسال اجرا خواهد شد.»
او در پاسخ به برخی انتقادات‌ها درباره توجه بیش از اندازه طرح تحول سلامت به حوزه درمان، تأکید می‌کند: «درمان یک چاه عمیق پرنشدنی است و در سال اول درمان را محور برنامه‌ها قرار دادیم، چراکه مردم به شدت در این زمینه آسیب می‌دیدند. بحث درمان حاصل کج‌رفتاری ما در گذشته است.»
وزیر بهداشت اضافه می‌کند: «کسانی که فکر می‌کنند درمان جزیی از پیشگیری نیست، اشتباه می‌کنند چراکه درمان یکی از محورهای مهم پیشگیری است و درمان در مراحل اولیه از مرگ و معلولیت جلوگیری می‌کند، اما این موضوع به معنی بی‌توجهی به بهداشت نیست. قدم‌هایی که این دولت در حوزه بهداشت بر خواهد داشت قابل مقایسه با دولت‌های دیگر نیست. محور کار ما در حوزه بهداشت باید شبکه باشد و این یک آرزوی محقق‌شدنی است. درعین‌حال باید بگویم یک ریال از حوزه بهداشت نباید در هیچ حوزه دیگری هزینه شود و اگر این کار انجام شود، غیرقانونی بوده و اولین کسی که با آن برخورد می‌کند خود من هستم.»
هاشمی همچنین ادامه می‌دهد: «در ارتباط با نیروی انسانی هم بسیاری از همکاران از حوزه بهداشت به حوزه‌های دیگر رفته‌اند که این کار غیرقانونی بوده و باید بازگردند، البته زمانی که همکاران حوزه بهداشت خود را با حوزه درمان مقایسه می‌کنند، پرداخت‌ها به آنها کمی تبعیض‌آمیز است که امیدواریم بتوانیم در حدی که قانون به ما اجازه می‌دهد، این موضوع را برطرف کنیم.»
وزیر بهداشت درباره برنامه‌ها در حوزه دهان و دندان هم می‌گوید: «در این زمینه شورای سیاست‌گذاری سلامت دهان و دندان برای اولین بار ایجاد کردیم و جلسات اجرایی آن به صورت منظم انجام می‌شود. عمده فعالیت ما در این زمینه جهت پیشگیری است و البته حدود 3 هزار کلینیک نیز در سراسر کشور تجهیز می‌شود و امیدواریم که بودجه آن تأمین شود. البته کار را آغاز کرده‌ایم و تلاش ما این است که خدمات درمانی کاملی را به دانش آموزان دوره ابتدایی مدارس طی 18 ماه آینده ارایه دهیم.»