مصطفی مهریزی

در بسیاری از کتاب‌هایی که در مورد جنگ نوشته شده اعم از رمان، داستان و خاطرات و همین‌طور در لابه‌لای خاطرات شفاهی اسرای سرافراز جنگ و جانبازان عزیز این کارزار، وقتی به حضور صلیب‌سرخ در اردوگاه‌ها و میان اسرا می‌رسیم، آنها با زبانی گلایه‌آمیز شکوه می‌کنند که چرا صلیب‌سرخ پرده از جنایت‌های رژیم بعث برنمی‌داشت و چرا، با این‌که از نزدیک شاهد نتایج شکنجه‌ها و آزارها بود یا از زبان دیگر اسرا آن‌ را می‌شنید، کژی‌های رژیم بعث را برملا نمی‌کرد و به گوش جهانیان نمی‌رساند؟ و برخی کمی جلوتر می‌روند و طوری نتیجه‌گیری می‌کنند گویی صلیب‌سرخ را هم‌پیاله و شریک جرم رژیم بعث می‌پندارند. شاید هم بر طریق دینی چنین نتیجه‌ای می‌گیرند که پیشوایان ما فرموده‌اند سکوت در برابر ظلم و چشم‌بستن بر آن، دست کمی از ظلم ندارد و آن‌که چنین می‌کند، شریک جرم ظالم است. برای پاسخ دادن به این پرسش مهم نباید چند مطلب را از نظر دور داشت.
اول این‌که نیاز به کمک‌های صلیب‌سرخ همیشه در شرایط دشوار و پیچیده‌ای به وجود می‌آید. دو طرف متخاصم نسبت به هر جریان خارجی بدبین هستند و از بیم جاسوسی، تمام کانال‌های ارتباطی با بیرون را رصد یا مسدود می‌کنند. اگر صلیب‌سرخ بخواهد سوای کمک‌های مادی و اجرای کنوانسیون ژنو در مورد زندانیان و اسرا رفتار کند، کشورها هیچ‌گاه به او اجازه نخواهند داد از این مراکز بازدید کرده و در بحبوحه شرایط دشوار و ناگوار، حضور داشته باشد. چه این‌که سه اصل از اصول هفتگانه‌ صلیب‌سرخ برای همین به وجود آمده‌اند تا شرایط ایده‌آل برای کمک‌رسانی به آسیب‌دیدگان حوادث ازجمله جنگ، به وجود بیاید. این سه اصل عبارتند از بی‌طرفی، بی‌غرضی و استقلال. درواقع، صلیب‌سرخ اهرم اجرایی و حقوقی به معنایی که در ابتدای نوشته آمد و برخی از آن توقع می‌کنند، ندارد تا بتواند بهتر به وظایف‌اش عمل کند.
وظایف صلیب‌سرخ هنگام بازدید از زندان‌ها و اردوگاه‌های اسیران، آمارگیری، برقراری ارتباط میان اسرا و خانواده‌هایشان و گوشزد کردن موارد نقض حقوق آنها به دولت‌هاست اما نمی‌تواند دولت‌ها را ملزم به رعایت این موارد یا دوری از آنها  کند.
طبق اصل بی‌طرفی، نهضت هیچ‌گونه جهتگیری نسبت به ملیت، نژاد، عقیده مذهبی، طبقه یا عقاید سیاسی ندارد. نهضت تلاش می‌کند تا با توجه به نیاز افراد، رنج ایشان را التیام بخشد و موارد حیاتی‌تر را ترجیح دهد.
طبق اصل بی‌غرضی، به منظور بهره‌بردن از اطمینان همگانی، نهضت در درگیری‌ها از هیچ طرفی جانبداری نمی‌کند و در هیچ زمانی در مناقشه‌های سیاسی، نژادی، مذهبی یا ایدئولوژیک شرکت نخواهد کرد.
و طبق اصل استقلال، نهضت مستقل است. نمایندگان محلی ضمن آن‌که در خدمت انسان‌دوستانه دولت‌های خود نقش کمکی را ایفا خواهند کرد و منطبق با قوانین کشور متبوع خود خواهند بود، باید همواره استقلال خود را حفظ کنند تا بتوانند منطبق با اصول نهضت عمل کنند.