شماره ۵۵۵ | ۱۳۹۴ دوشنبه ۱۴ ارديبهشت
صفحه را ببند
یاری‌گری در کاشت و برداشت گندم در جنوب شرق ایران
بوی گندم، عطر نعمت و همیاری

کاشت، داشت و برداشت گندم، این محصول مقدس و مبارک در بیشتر فرهنگ‌ها ازجمله در سرزمین ایران، از اهمیتی ویژه برخوردار است. کشاورزان در مراحل مختلف کار خود از همیاری و همراهی یکدیگر بهره می‌برند. بدین‌ترتیب دستیابی به محصول را با گونه‌ای همکاری و یاری‌گری به شیوه‌ای آسان‌تر می‌سازند. گونه‌ای همیاری در میان کشاورزان و دروگران گندم در استان کرمان دیده می‌شود. نگارنده در روستایی از توابع کوهبنان در صبح روز کاشت گندم، صلوات‌خوانی و بر آتش ریختن اسپند را شاهد بوده‌ام. چند تن از اهالی روستا در این مراسم به یکدیگر قول می‌دهند در مراحل مختلف کاشت و برداشت گندم همکاری کنند. در این صبحِ پر از احساس معنوی برای کشاورزان، گویی پیوند آنها برای یاری یکدیگر تا برداشت محصول و خرمن‌کوبی عمیق و معنادار می‌شود.
در منطقه سیرجان اشعاری به مناسبت این همیاری پرمعنا که با بوی گندم درآمیخته است، مطالب و البته اشعاری ساده و محلی بر زبان جاری می‌شود «بسم‌الله الرحمن الرحیم. خدایا به امید تو، ‌ای کریم بر کذاب همیشه به عذاب لعنت، بر دین و آیین محمد صلوات، بکارم و بردارم هر دونه‌هزار دونه، بر چشم شور و آدم حسود لعنت، خدایا سلومتی (سلامتی) بده، دل خوشی بده، اوسالی (آبسالی بده)». در این خطه همچنین در فصل درو نیز تقدس گندم با حضور حضرت علی(ع) در حافظه تاریخی و مذهبی مردم گره می‌خورد. اشعاری بر زبان دروکنندگان جاری می‌شود که قابل توجه است «علی دیدم علی در خواب دیدم/ علی در مسجد و محراب دیدم/ علی دیدم سوار دلدلش بود/ چو قنبر در رکابش می‌دویدم/ سر تل [تپه] بلند آلاله سر زد/ امیرالمومنین دست وَر [بر] کمر زد/ امیرالمومنین قربون نامت/ خودم جارو کشم، کاکام غلامت».
خوشه‌چینی یکی دیگر از مراحل برداشت گندم است. خوشه‌چینان از خانواده‌های دروگرها و گاه زنان و مردانی پیر بودند که به دنبال کشاورزان می‌رفتند و خوشه‌هایی برای خود جمع می‌کردند. بدین‌سان کسان دیگری جز خانواده کشاورزان از نعمت داشتن گندم و پختن نان برخوردار می‌شدند «درو کن تا درو زارت ببینم/ به دنبال سرت خوشه بچینم/ به دنبال سرت خوشه نداره/ دو زلفت سایه کن تا من بشینم». در زمان غربال کردن نیز در منطقه بم، شعرهایی به وسیله سرگروه و هم‌خوان‌ها بر زبان جاری می‌شود «خواجه اومد خوش اومد/ از راه مکه اومد خوش اومد/ با بار بسته اومد، خوش اومد/ از پشت خرمن اومد خوش اومد. » بر این اساس مردم کرمان همچون دیگر ایرانیان که برای کاشت، داشت و برداشت گندم، این نعمت الهی، ارزشی خاص قایل‌اند، با همیاری و همدلی، تقدس آن را پاس می‌دارند و بدین‌ترتیب در پی وفور نعمت برای خود و دیگران می‌گردند.

 


تعداد بازدید :  361