صدهاتن از شورشیان سوری درحالی آماده حضور در برنامههای آموزش نظامی آمریکا برای نبرد با داعش میشوند که همچنان از حمایت واشنگتن از خود در میدان نبرد اطمینان ندارند و برخی از سرکردگان این گروههای شبهنظامی نیز از امکان بروز اختلافاتی میان این مخالفان در پی سازماندهی ارتشی نیابتی متشکل از این گروهها خبر میدهند.
به گزارش رویترز، آمریکا در نظر دارد تا با این طرح به آموزش و تجهیز نیرویی بپردازد که شمار اعضای آن به بیش از 15هزار نفر خواهد رسید. قرار است این طرح تا هفته آینده به اجرا درآید، طرحی که استراتژی باراک اوباما درخصوص بکارگیری متحدان محلی برای نبرد با افراطگرایان را محک خواهد زد. با این حال پیامدهای احتمالی این طرح برخی مقامات دولتی آمریکا را به عقبنشینی واداشته است و برخی از رهبران این گروههای شورشی نیز درخصوص احتمال چند دستگی میان این نیروها ابرازنگرانی کردهاند و از تمایل خود برای مقابله با نیروهای دولت سوریه به جای مبارزه با داعش خبر میدهند. به گفته یک مقام ارشد آمریکایی، اوباما هنوز درخصوص شدت و شرایط حمایت نظامی واشنگتن از این نیروها تصمیمی اتخاذ نکرده است، تعهدی که ممکن است پای سربازان آمریکایی را به سوریه باز کند و اوباما را ناچار به اقدامی کند که 4سال است از آن اجتناب کرده است. به گفته این مقام آمریکایی، حفاظت از این ارتش تازه تأسیس برای استخدام نیروهای تازه و همچنین موفقیت این طرح امری حیاتی است.
رئیسجمهوری آمریکا به دنبال اقدامات وحشیانه و خشونتآمیز داعش در مناطق شمالی عراق در تابستان گذشته، از کنگره این کشور خواست تا بودجهای 500میلیون دلاری را به «آموزش و تجهیز» شبهنظامیان شورشی سوریه اختصاص دهد. باراک اوباما کمی بعد این نیروها را «بهترین وزنه» در برابر شبهنظامیان داعش و یکی از ارکان اصلی برنامه خود برای غلبه بر داعش خواند. بودجه این طرح تا کنون به یکمیلیارد و 100میلیون رسیده است و پس از گذشت 10 ماه، این طرح به زمان اجرای خود نزدیک میشود. بنابر اعلام پنتاگون در حدود 143میلیون از این بودجه به سلاح، مهمات و تجهیزات و دیگر اقلام نظامی اختصاص یافته است.
بنابر اظهارات مقامات آمریکایی، صدها تن از پرسنل نظامی آمریکا و ائتلاف بینالمللی مقابله با داعش خود را برای آغاز این دوره آموزشی که قرار است در اردن، ترکیه و پس از آن عربستان و قطر برگزار شود آماده میکنند. این دورهها که قرار بود در ماه مارس آغاز شود موضوعات بسیاری از قوانین جنگی گرفته تا مهارتهای نظامی جزیی را شامل میشود. این طرح بیانگر اولویتهای باراک اوباما است که ظاهرا تمایلی به حضور نظامی دوباره در خاورمیانه ندارد، اما برای تکمیل حملات هوایی خود علیه داعش به نیرویی زمینی در سوریه نیاز دارد. کنگره آمریکا درسال گذشته با این طرح موافقت کرد و برای آن 2 هدف اصلی تعیین کرد: مبارزه با داعش و ایجاد فرصتی برای حلوفصل بحران سوریه با اعمال فشار به نیروهای بشار اسد.
شورشیان مخالف دولت سوریه و برخی حامیان آنها نظیر ترکیه و عربستان معتقدند که اهداف این طرح تنها با تمرکز بر درگیری مستقیم با نیروهای دولت سوریه محقق خواهد شد. بر اساس اسنادی که از سوی دولت اوباما در اختیار رویترز قرار گرفتهاست، بخشی از استراتژی آمریکا اعمال فشار بر بشار اسد از طریق افزایش قدرت مخالفان و قلمرو تحت کنترل آنهاست. این اسناد همچنین اذعان کرده است که میزان تأثیر آموزش این شورشیان دستکم در آغاز این طرح، چندان زیاد نخواهد بود. وزارت امورخارجه آمریکا در ماه مارس و در نامهای به «جان مککین»، ریاست کمیته نیروهای مسلح سنای آمریکا نوشت: «کمک دولت آمریکا به مخالفان مسلح میانهرو منجر به شکست قاطع دولت سوریه نخواهد شد». در ادامه این نامه آمده است: «مبارزانی که این کمکها را دریافت خواهند کرد، به تنهایی نمیتوانند بشار اسد را به تغییر محاسبات خود برای حفظ قدرت وادار کنند». از سوی دیگر باراک اوباما هنوز درخصوص حمایت مجدد و تأمین مالی این ارتش نیابتی و همچنین پشتیبانی جنگندههای آمریکایی از این نیروها در صورت درگیری با ارتش دولت سوریه تصمیمگیری نکرده است. این درحالی است كه ایالات متحده آمریکا روزانه حملاتی را علیه مواضع داعش در سوریه و عراق ترتیب میدهد. اسد در ماه ژانویه و در مصاحبه با نشریه «فارن افرز» عنوان کرد که ارتش سوریه با شورشیان نامشروع موردحمایت آمریکا خواهد جنگید. مقامات نظامی آمریکا از سوی دیگر خواهان حمایت از این نیروها هستند. ژنرال «لوید آستین»، فرمانده مقر مرکزی ایالات متحده آمریکا در ماه گذشته و در اظهاراتی در سنای این کشور خواستار محافظت از این نیروها در برابر همه دشمنان شد، اما در انتها افزود: «هنوز هیچ تصمیمی در این خصوص اتخاذ نشدهاست». با این حال جذب نیروهایی که واجد شرایط موردنظر ایالات متحده آمریکا باشند هر روز دشوارتر میشود، آنهم در شرایطی که دامنه مناطق تحت کنترل افراطیون از شمال به مرزهای ترکیه میرسد و سلطه داعش بر این مناطق نیز درحال گسترش است. شهر «ادلب» در نزدیکی مرز ترکیه دومین مرکز استانی است که در طول 4سال گذشته به کنترل شورشیان مسلح سوری درآمده است. این شهر در ماه گذشته به اشغال شبهنظامیان جبهه النصره، یکی دیگر از گروههای افراطی حاضر در این منطقه درآمده بود. طرح آمریکا با مخالفت برخی از قدرتمندترین گروههای مخالف سوری مواجه شده است، آنها معتقدند که غرب سابقه درازی در انتخاب متحدان ضعیف دارد. «اسلام علوش»، سخنگوی گردان جیشالاسلام که در حوالی دمشق و شمال سوریه به فعالیت مشغول است در این خصوص میگوید: «افرادی که در خارج از کشور آموزش میبینند با مشکل عدم اعتماد به نفس مواجهاند. آنها از شجاعت اندکی برخوردارند».