شهلا لاهيجي  مدیر انتشارات زنان و روشنگران

آيا شما كساني را مي‌شناسيد كه در طول زندگيشان با خود نگفته باشند كه اي‌كاش فلان كار را نمي‌كردم یا اي‌كاش اين كار را درست انجام مي‌دادم؟ به جرأت می‌توان گفت که سراسر زندگي ما انسان‌ها متشكل از اين كلمات است. کلمات و جملاتی که معمولا با «ای‌کاش» آغاز می‌شوند.  زندگي ما، سراسر مملو از اشتباهات مختلف است كه بعضي از آنها براي ما مشكل‌آفرين هستند و سایر وجوه زندگی‌مان را نیز تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. مهم این است که انسان دست به انتقاد از زندگی‌اش بزند و برای آینده، طرحی‌نو بریزد تا دیگر اشتباهات گذشته را تکرار نکند.  براي من اتفاقاتی افتاده بود و از بد روزگار، به زندان افتاده بودم. هفته اول، پیش از آن‌که قاضي، مرا به قضاوت بنشیند، خودم را به میز محاكمه بردم و خود، قاضی خویش شدم. از خود سوال مي‌كردم و انتظار جواب صحیح و صادقانه‌ای داشتم؛ تا قبل از آن‌که قاضي تکلیفم را روشن کند و من مات و مبهوت به او نگاه كنم، خود، تكليفم را با خودم مشخص کنم و اشتباهاتم را بپذيرم. شايد با خود فكر كنيد كه كمي خودخواه و خودپسند هستم، اما از محاكمه خود، سربلند بيرون آمدم. من به خود حکم برائت دادم. اما نظر ديگران با من فرق داشت؛ آنها مرا نبخشيده بودند. انتقاد من به خود این است که چرا گاهي در رفتارهایم تندروي كرده‌ام؟ و چرا گاهی اوقات، نظرم را با زور، به ديگران تحميل كرده‌ام؟ خودم را به نقد می‌کشم که چرا از قلم‌ام به تندي استفاده کرده‌ام؟ نبايد همواره همه مسائل را صريح بازگو كرد و همه‌کس را مخاطب قرار داد. کاش در بعضی از رفتارهایم كمي تأمل مي‌كردم و تندروي‌هايم را كم مي‌كردم یا به حداقل مي‌رساندم؛ اما نشد و همين اتفاقات (یا اشتباهات) باعث شدند كه مسير زندگي‌ام كمي پيچ در پيچ شود. همین دلیل باعث شد که زندگی‌ام با بن‌بست‌هاي فراواني مواجه شود. بعضي‌اوقات بسيار افسوس مي‌خورم كه چرا كشورم با اين سابقه و تجربه تمدن، هنوز جايگاه مطلوبي ندارد؛ درحالی‌که كشورهاي همسايه ما كه تا ديروز در جامعه جهاني به حساب نمي‌آمدند، امروز در خاورميانه سرآمد هستند. با ديدن اين مسائل فقط و فقط افسوس مي‌خورم. با خود فكر مي‌كنم‌كه آيا كوتاهي از من و امثال من سرزده كه جامعه و فرهنگ ما به اين روز افتاده است؟ یا همه مقصریم؟ اما گمان می‌کنم كه همه‌مان تا حدی مقصریم. اگر هركس مسئولیت‌هاي مختص خود (نه کمتر و نه بیشتر) را به درستی انجام مي‌داد، اوضاع ما ‌متفاوت از امروز بود. اگر تک‌تک افراد جامعه، هر روز، بلکه هر لحظه، دست به انتقاد از خود می‌زدند، وضع بهتری ‌داشتیم. کاش هركدام از ما، در هر جايگاهي و در هر قشري، مسئوليت‌پذير بوديم.